«Καμπανάκι» αρκετών δις. ευρώ ετοιμάζεται να χτυπήσει για το Δημόσιο και τα ψηφιακά έργα, καθώς η άμμος στην κλεψύδρα του Ταμείου Ανάκαμψης τελειώνει γρήγορα και τα χρονοδιαγράμματα γίνονται ακόμα πιο πιεστικά, ενώ ταυτόχρονα εντείνονται οι ανησυχίες για την επόμενη ημέρα και τη διατήρηση των ψηφιακών έργων.
Το Δημόσιο καλείται να επιταχύνει και να πάρει σκληρές αποφάσεις για τα ποια έργα ακόμα υπάρχουν ελπίδες να ολοκληρωθούν. Την ίδια ώρα οι εταιρείες που καλούνται να αναλάβουν τα έργα ανησυχούν ότι θα... «μείνουν στον άσσο», αν εκτελέσουν έργα που δεν θα προλάβουν να ολοκληρωθούν και να πληρωθούν, ενώ βασικό θέμα αποτελεί και η συντήρηση των υποδομών, με το κόστος να αναμένεται να φτάσει το 1 δις ευρώ ετησίως.
Στελέχη της αγοράς τονίζουν πως για να αξιοποιηθεί αυτή η μεγάλη επένδυση που έχει γίνει τα τελευταία χρόνια, θα πρέπει να υπάρξουν πλέον στον προϋπολογισμό της χώρας δαπάνες που να καλύπτουν τη λειτουργία και τις αναβαθμίσεις των υφιστάμενων ψηφιακών υποδομών, ενώ οι καλοδεχούμενοι ευρωπαϊκοί πόροι που θα έρχονται στο μέλλον να είναι για τα μεγάλα άλματα.
Η Ελλάδα για χρόνια υστερούσε στις δαπάνες για ψηφιακά έργα, καθώς από το 1985 μέχρι το 2015 ξόδευε κατά μέσο όρο 140 εκατ. ευρώ ετησίως, καταλήγοντας να είναι πλέον ψηφιακός ουραγός σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα. «Η Πληροφορική όσο εξαρτάσαι από αυτή γίνεται και πιο ακριβή. Αυτό είναι κάτι που πρέπει να θυμούνται όλοι» σημείωσε ο πρόεδρος της CBS, Δ. Δάφνης προ ημερών κατά την διάρκεια συνέντευξης Τύπου.
Οι καθυστερήσεις και τα έργα που μπορεί να χαθούν
Το τελευταίο διάστημα, με το ρολόι πλέον να μετράει αντίστροφα, εκφράζονται περισσότερες ανησυχίες από τις επιχειρήσεις ότι οι χρόνοι που απαιτούνται για την υλοποίηση των έργων είναι εξαιρετικά πιεστικοί, με στόχο να ανοίξει και πάλι η συζήτηση για παράταση της χρηματοδότησης του Ταμείου Ανάκαμψης, ώστε να «υλοποιηθούν ακόμα καλύτερα και να αποδώσουν τα αναμενόμενα», σύμφωνα με τον διευθύνοντα σύμβουλο της NOVA ICT Αλ. Μπρέγιαννη.
Στελέχη της αγοράς επισημαίνουν πως παρατηρούνται καθυστερήσεις σε ψηφιακά έργα του Ταμείου Ανάκαμψης, «οι οποίες σε ένα βαθμό είναι φυσιολογικές, αλλά σε κάποιες περιπτώσεις αναμένεται να δημιουργήσουν ζητήματα», τονίζοντας ότι «χρειάζεται μεγάλη συγκέντρωση και προσοχή από όλους, καθώς οι χρόνοι είναι ασφυκτικοί, και οι προδιαγραφές για την ΕΕ είναι πολύ αυστηρές».
Η αγορά έχει εκφράσει τις ανησυχίες της για τις καθυστερήσεις στην υπογραφή συμβάσεων και τις πληρωμές που μπορεί να «μείνουν στον αέρα» λόγω της εκπνοής των προθεσμιών του Ταμείου Ανάκαμψης, με ένα 25% να κινδυνεύει να μείνει εκτός. Χαρακτηριστικά, ο κ. Μπρέγιαννης, στο πλαίσιο συζήτησης στο συνέδριο «Green Deal Greece 2024», σημείωσε ότι «καλούμαστε μέσα στη επόμενη χρονιά να υλοποιήσουμε έργα που υπό άλλες συνθήκες θα τα κάναμε σε μια πενταετία. Αυτό είναι μια αντικειμενική δυσκολία που δεν μπορούμε να παρακάμψουμε. Καταβάλλουμε και οι δυο πλευρές πολλές προσπάθειες για να καταφέρουμε».
Ήδη έργα ύψους περίπου 1,5 δισ. ευρώ που βρίσκονται στο Ταμείο Ανάκαμψης, το οποίο απαιτεί να έχουν ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του 2025, δεν έχουν συμβασιοποιηθεί ακόμη, με στελέχη της αγοράς να επισημαίνουν ότι υπάρχουν ακόμα περίπου 30-40 έργα που έχουν χρόνο υλοποίησης δύο χρόνια και δεν έχουν καν προκηρυχθεί οι διαγωνισμοί τους. Αυτά τα έργα είναι σίγουρο πως θα απενταχθούν από το Ταμείο Ανάκαμψης, καθώς λίγες θα είναι οι εταιρείες που προτίθενται να «τζογάρουν» για το αν θα πληρωθούν με την ολοκλήρωση του έργου, με τις ελπίδες να τοποθετούνται σε πιθανή παράταση των εκταμιεύσεων.
Από τα ψηφιακά έργα που βρίσκονται στα «κόκκινα» είναι το GDPR, καθώς δεν έχει ωριμάσει, όπως επίσης και το CRM σύστημα του Δημοσίου που βρίσκεται σε μια «νεφελώδη κατάσταση». Τα έργα ψηφιοποιήσεων κινούνται επίσης σε πολύ λεπτή γραμμή καθώς είναι έργα που απαιτούν μεγάλο χρόνο για να ξεκινήσουν και πολύ χρόνο για να υλοποιηθούν, και πλησιάζουν στα ορόσημά τους.
Ζήτημα υπάρχει και με το κατασκευαστικό κομμάτι των κτιρίων που θα στεγάσουν τον υπερυπολογιστή «Δαίδαλο» στο Λαύριο, καθώς αποτελεί ένα έργο που απαιτεί χρονοβόρες διαδικασίες και ο διαγωνισμός μόλις βγήκε στον αέρα. Στο μεγάλο πρόγραμμα Αιγίς που αφορά την Πολιτική Προστασία παρατηρούνται επίσης καθυστερήσεις με ένα έργο που βγήκε σε προκήρυξη να πέφτει στην ΚτΠ, όπως ανέφερε ο πρόεδρος της CBS.
Τις δυσκολίες χρηματοδότησης και εξεύρεσης πόρων για τα έργα Smart Cities, επισήμανε ο Enterprises Business Unit Leader της PLANET, Κωνσταντίνος Καλογήρου, που σημείωσε ότι οι ρυθμοί στους οποίους πρέπει να απορροφηθούν τα διαθέσιμα χρήματα είναι γρήγοροι και μπορεί να θέσουν εκτός χρηματοδότησης κάποια έργα. Αναφέρθηκε επίσης στα προβλήματα που προκαλεί ο κατακερματισμός ευθύνης σε πολλούς φορείς αλλά και η έλλειψη master planning για έξυπνες πόλεις.
Αυτά έχουν αποτέλεσμα να κινδυνεύουν να χαθούν και περίπου 200 εκατ. ευρώ που περιλαμβάνονται στο πρόγραμμα Smart Cities και αποτελούσε ένα από τα μεγαλύτερα και πιο σημαντικά προγράμματα που βρίσκονταν στο Ταμείο Ανάκαμψης για 17 δήμους της χώρας, εξαιτίας της πολυπλοκότητας των έργων.
Ο κίνδυνος για νέα «ολυμπιακά έργα» και οι προκλήσεις
Η συντήρηση των ψηφιακών έργων αποτελεί ένα μείζον θέμα που απασχολεί κυβέρνηση και αγορά καθώς θα αποτελέσει καθοριστικό παράγοντα για να μην πάνε οι σημαντικές αυτές επενδύσεις στον «βρόντο» σε λίγα χρόνια, ενώ μπορούν να αποτελέσουν και κρίσιμη ροή εσόδων για τις επιχειρήσεις.
Το Δημόσιο μετά την ολοκλήρωση των συμβάσεων των ψηφιακών έργων θα κληθεί να καλύψει το κόστος των υποδομών που θα έχουν δημιουργηθεί, με την αγορά να εκτιμά πως θα χρειάζεται ετησίως περίπου 1 δισ. ευρώ, με τις εκλογές του 2027 να δημιουργούν ήδη αβεβαιότητα στην αγορά για το τι μέλλει γενέσθαι μέχρι έως το 2030. Στο παρελθόν έχουμε δει υποδομές τεχνολογίας να απαξιώνονται με τα χρόνια, με ανθρώπους της αγοράς να υπογραμμίζουν τη σημασία να μην επαναληφθούν τα λάθη του παρελθόντος. Ακόμη και σήμερα το κράτος έχει πολλές ψηφιακές υποδομές που είναι ασυντήρητες καθώς πολλά έργα που υλοποιούνται στη συνέχεια μένουν στον αυτόματο πιλότο και απαξιώνονται.
Ωστόσο όπως έχει επισημάνει και ο υφυπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης Κ. Κυρανάκης, όλα τα έργα Πληροφορικής εκτιμάται ότι θα εξοικονομήσουν σημαντικούς πόρους για το Δημόσιο και υπάρχει ήδη ο προγραμματισμός για τη συντήρησή τους. Τα αρχεία που σήμερα καταλαμβάνουν εκατοντάδες χώρους που μισθώνει το Δημόσιο θα ψηφιοποιηθούν και θα ανεβούν στο cloud, μειώνοντας το κόστος αλλά και το περιβαλλοντικό αποτύπωμα της κεντρικής διοίκησης.
Από το βήμα του συνεδρίου Athens Green Deal 2024 τόνισε πως όποιος υπουργός Οικονομικών αναλάβει μετά το Ταμείο Ανάκαμψης «θα δει ότι θα έχει στα χέρια του υποδομές της χώρας που θα του εξασφαλίζουν τον απαραίτητο δημοσιονομικό χώρο για να τις συντηρεί», ενώ υπογράμμισε και τη σημασία των αυτοχρηματοδοτούμενων δημόσιων φορέων που θα μπορούν να δώσουν την ευελιξία και την ταχύτητα που χρειάζεται η αγορά για να προχωρήσει.
Η ελπίδα για τις επιχειρήσεις
Τα χρήματα της συντήρησης των ψηφιακών υποδομών αναμένεται να αποτελέσουν και την κρίσιμη «ένεση» σταθερότητας που θα έχει ανάγκη η αγορά με το πέρας των δημοσίων ψηφιακών επενδύσεων.
Η αγορά του Δημοσίου μεγάλωσε αλλά δυστυχώς ο ιδιωτικός τομέας στην Ελλάδα ξοδεύει μόλις το 1% του τζίρου του σε τεχνολογία, με τις επιχειρήσεις Πληροφορικής να καλούνται να βρουν νέες προϊοντικές γραμμές για να υποστηρίξουν την επιχειρηματική τους συνέχεια.
Στελέχη της αγοράς επισημαίνουν πως «εάν κοπεί η ροή χρηματοδότησης θα υπάρξει ένα τεράστιο κενό. Είναι ένας τομέας που θα πρέπει να έχουμε κατά νου» και τόνισε πως «αν δεν υπάρξουν έργα στο Δημόσιο, θα έχουμε στασιμότητα της αγοράς και ύφεση».
Σημειώνουν πως τα έργα θα μπορούν να διατηρηθούν δια βίου αν δεν βασιστούν στο παραδοσιακό μοντέλο της προμήθειας που υπήρχε μέχρι σήμερα αλλά να υπάρχει ένα ανταποδοτικό τέλος το οποίο θα πληρώνει ο πολίτης για τις υπηρεσίες που λαμβάνει.
Τα μοντέλα ΣΔΙΤ αποτελούν επίσης μια αξιόπιστη λύση για την μακροχρόνια συντήρηση των υποδομών, σύμφωνα με την αγορά, καθώς πέρα από τις κεφαλαιακές ανάγκες, περιλαμβάνεται και η μακροχρόνια σύμβαση του έργου που φέρνει μαζί και την υποχρέωση της συντήρησης του έργου.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
