Την ταχύτερη απολιγνιτοποίηση του κόσμου κατάφερε η Ελλάδα τα τελευταία χρόνια, σύμφωνα με νέα έκθεση του ΟΗΕ, ωστόσο ο άνθρακας αντικαταστάθηκε κυρίως από το φυσικό αέριο δημιουργώντας μια σειρά από νέους κινδύνους στην ηλεκτροπαραγωγή της χώρας.
Σε έκθεση του ΟΗΕ με τίτλο Emissions Gap Report 2024 αναφέρεται ότι η Ελλάδα βρίσκεται στην κορυφή της λίστας των χωρών σχετικά με τον ρυθμό που αποσύρθηκε ο άνθρακας μέσα σε μια οκταετή περίοδο που καλύπτει μέχρι το 2022.
Συγκεκριμένα, ο ρυθμός πτώσης στην Ελλάδα ανήλθε στο 41% ενώ στο Ηνωμένο Βασίλειο η απολιγνιτοποίηση πραγματοποιήθηκε με ρυθμό που αγγίζει το 37% και στην Δανία κατά 29%. Ακολουθούν η Ισπανία (25%), η Πορτογαλία (24%), το Ισραήλ (23%), η Ρουμανία (22%), η Γερμανία (21%), οι ΗΠΑ (20%) και η Χιλή (18%).
Όμως, η ταχεία μείωση του λιγνίτη αποτελεί τη μισή εικόνα της θετικής εξέλιξης διότι στην άλλη μισή η χώρα πλεον στηρίζεται σε πολύ μεγάλο βαθμό στο ορυκτό φυσικό αέριο, μια εισαγόμενη πηγή ενέργειας που αυξάνει σημαντικά το κόστος του ηλεκτρικού ρεύματος και είναι εξαιρετικά εκτεθειμένη στο γεωπολιτικό ρίσκο.
Σύμφωνα με στοιχεία από την έκθεση του ΟΗΕ, μόνο το 47% του λιγνίτη στη χώρα μας αντικαταστάθηκε από ενέργεια με µηδενικές εκποµπές ανθρακούχων, όπως τα φωτοβολταϊκά και τα αιολικά πάρκα.
Στην Πορτογαλία αποσύρθηκε πιο αργά ο άνθρακας όμως καλύπτεται (κατά 66%) από τις ΑΠΕ, ενώ στη Ρουμανία το 90% της ενέργειας που παρήγαγε το κάρβουνο προέρχεται τώρα από πράσινες πηγές.
Στην Ελλάδα «το 53% της σταδιακής παραγωγής άνθρακα αντικαταστάθηκε από ορυκτό αέριο: αυτό είναι άσχημο, δαπανηρό και γεωπολιτικά ανασφαλές», τονίζει η Θεοδότα Νάντσου, διευθύντρια περιβαλλοντικής πολιτικής της WWF σε ανάρτησή της.
Επίσης, ο Νίκος Τσάφος, ενεργειακός σύμβουλος του πρωθυπουργού, μίλησε χθες για τις περιορισμένες ενεργειακές επιλογές που αντιμετωπίζει η χώρα στο δρόμο της πράσινης μετάβασης.
«Η Ελλάδα χρησιμοποιεί πολύ φυσικό αέριο – ενώ η χώρα μας έχει πολλές ΑΠΕ, δεν έχει πυρηνικά και βιοενέργεια, και δεν έχει και πολλά νερά – άρα βασίζεται περισσότερο από άλλες χώρες στο φυσικό αέριο. Σε γενικές γραμμές όταν το σύστημα χρειάζεται αέριο, οι τιμές ανεβαίνουν», τονίζει ο ίδιος σε ανάρτησή του σε κοινωνικά μέσα χθες.
Ισχυροποιείται το αέριο
Την ίδια στιγμή, το ορυκτό αέριο παρουσιάζει ισχυρότερες αυξητικές τάσεις από τις ΑΠΕ, σύμφωνα με στοιχεία του Green Tank που δημοσιεύθηκαν χθες,
«Με παραγωγή 19,060 GWh τους πρώτους εννέα μήνες του έτους, oι ΑΠΕ (χωρίς τα μεγάλα υδροηλεκτρικά) βρέθηκαν μεν στην πρώτη θέση της ηλεκτροπαραγωγής, έμειναν όμως πίσω σε σχέση με την αθροιστική παραγωγή των τριών ορυκτών καυσίμων (ορυκτό αέριο, λιγνίτης και πετρέλαιο) κατά 1,928 GWh», αναφέρει σε ανάλυσή του που δημοσιεύθηκε χθες
Αυτό συνέβη κυρίως λόγω της αυξημένης συνεισφοράς του αερίου τους μήνες Ιούλιο-Σεπτέμβριο, αναστρέφοντας έτσι την εικόνα του εξαμήνου όταν οι ΑΠΕ ξεπερνούσαν την αθροιστική παραγωγή των τριών ορυκτών καυσίμων.
«Στη δεύτερη θέση βρέθηκε το ορυκτό αέριο (15,496 GWh), το οποίο ξεπέρασε τα επίπεδα του 2022 απέχοντας μόλις 564 GWh από το ιστορικό υψηλό του εννιαμήνου του 2021 (16,060 GWh) και σημειώνοντας αύξηση 29.5% σε σχέση με τους πρώτους εννέα μήνες του 2023», προστίθεται στην ανάλυση.