Ρεκόρ εσόδων για το Δημόσιο το 2024 από τις εγγυήσεις του «Ηρακλή»

Σε τροχιά για την επίτευξη ρεκόρ κινούνται τα έσοδα του Ελληνικού Δημοσίου από τις εγγυήσεις που προσφέρει για τις τιτλοποιήσεις «κόκκινων» δανείων με το σχέδιο «Ηρακλής». Τα στοιχεία του Οργανισμού Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους δείχνουν ότι τα έσοδα αυτής της κατηγορίας πιθανότατα θα ανέλθουν στα επίπεδα των 150 εκατ. ευρώ, που θα είναι και η μεγαλύτερη ετήσια είσπραξη έως τώρα.

Τη διετία 2022 - 2023, από το σχέδιο «Ηρακλής» το Δημόσιο εισέπραξε συνολικά 250 εκατ. ευρώ ως προμήθειες από τις εγγυήσεις σε τιτλοποιημένα δάνεια, ενώ στο τέλος του πρώτου εξαμήνου 2024, σύμφωνα με τα νεότερα στοιχεία του ΟΔΔΗΧ, είχαν εισπραχθεί 74,9 εκατ. ευρώ, ανεβάζοντας την είσπραξη των τελευταίων 2,5 ετών στα 324,7 εκατ. ευρώ.

Δεδομένου ότι το ύψος των εγγυημένων δανείων δεν αναμένεται να μειωθεί, αλλά θα αυξηθεί με την προσθήκη τιτλοποιήσεων του «Ηρακλής ΙΙΙ», είναι ασφαλής η εκτίμηση ότι στο τέλος του έτους τα έσοδα από τις εγγυήσεις θα είναι τουλάχιστον διπλάσια από αυτά του α' εξαμήνου.

Εγγυήσεις και προμήθειες του σχεδίου «Ηρακλής»

Σημειώνεται ότι το πρώτο εξάμηνο προστέθηκαν δύο νέες τιτλοποιήσεις. Η Sunrise III της Τρ. Πειραιώς (135,1 εκατ. ανεξόφλητο υπόλοιπο) και η Frontier ΙΙ της Εθνικής (360 εκατ.), με το Δημόσιο να προσφέρει συνολικά νέες εγγυήσεις 502,6 εκατ. ευρώ. Το ανεξόφλητο εγγυημένο υπόλοιπο αυξήθηκε από 16.783,80 σε 16.962,4 εκατ. ευρώ. Το υπουργείο Οικονομικών υπέβαλε ήδη αίτημα στην Κομισιόν για αύξηση κατά 1 δισ. των εγγυήσεων της τρίτης φάσης του προγράμματος «Ηρακλής», από τα 2 δισ. στα 3 δισ. ευρώ.

Τα 325 εκατ. ευρώ που έχουν ήδη εισπραχθεί σε 2,5 χρόνια από τις εγγυήσεις δεν είναι ασήμαντο ποσό για τα δημόσια οικονομικά. Για παράδειγμα, αρκεί για να χρηματοδοτηθεί για δύο χρόνια η αύξηση του αφορολόγητου κατά 1.000 ευρώ για οικογένειες που έχουν παιδιά, την οποία ενσωμάτωσε το υπουργείο Οικονομικών στον προϋπολογισμό για τη διετία 2024 - 2025, με συνολικό υπολογιζόμενο κόστος 270 εκατ. ευρώ. Με τα 325 εκατ. χρηματοδοτείται για δύο χρόνια αυτή η ελάφρυνση για τις οικογένειες με παιδιά και... μένουν ρέστα 55 εκατ. ευρώ.

Οι εγγυήσεις του σχεδίου «Ηρακλής» θα συνεχίσουν να αποδίδουν για αρκετά χρόνια έσοδα στο Δημόσιο, το ύψος των οποίων υπολογίζεται έως και σε 3 δισ. ευρώ.

Το σημαντικότερο όφελος, βέβαια, είναι ότι με το σχέδιο «Ηρακλής» εξυγιάνθηκαν τα χαρτοφυλάκια των τραπεζών, με ό,τι αυτό σημαίνει για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα, αλλά και για τη διευκόλυνση της κατάκτησης της επενδυτικής βαθμίδας από το Δημόσιο.

Σημειώνεται ότι το Ελληνικό Δημόσιο εισπράττει προμήθειες για να καλύπτεται ο κίνδυνος κατάπτωσης των εγγυήσεων που έχει προσφέρει στα πιο υγιή τμήματα των τιτλοποιήσεων «κόκκινων» δανείων, τα senior tranches, τα οποία έχουν κρατήσει οι τράπεζες στα χαρτοφυλάκιά τους. Αυτές οι προμήθειες είναι και οι υψηλότερες που έχουν καταβληθεί ως τώρα στο Δημόσιο για παροχή εγγυήσεων, καθώς ο τρόπος υπολογισμού αντανακλά σε μεγάλο βαθμό το ρίσκο αυτού του χρέους.

Ο μηχανισμός υπολογισμού των προμηθειών ενσωματώνει προσαυξήσεις με το πέρασμα του χρόνου. Στα πρώτα τρία χρόνια η προμήθεια υπολογίζεται με βάση το αντίστοιχο CDS τριετίας των ομολόγων του Δημοσίου και, ακολούθως, εάν δεν ασκηθεί το call option της τιτλοποίησης (πρόωρη αποπληρωμή), ο υπολογισμός γίνεται με το CDS πενταετίας με μια επιπλέον προσαύξηση κ.ο.κ. Στη 10ετία, η προμήθεια ανεβαίνει στο επίπεδο του 10ετούς CDS και σταθεροποιείται για τα επόμενα χρόνια.

Για τις τράπεζες, αυτό που έχει σημασία είναι να προχωρήσει ικανοποιητικά η ανάκτηση των δανείων των senior tranches, ώστε να κλείσει ο κύκλος του σχεδίου «Ηρακλής» χωρίς προβλήματα, που θα μπορούσαν να οδηγήσουν, σε ακραία σενάρια, ακόμη και σε κατάπτωση κρατικών εγγυήσεων.

Σήμερα, οι περισσότερες τιτλοποιήσεις κινούνται σε γενικές γραμμές σύμφωνα με τα επιχειρησιακά σχέδια, όμως στο ένα τρίτο των τιτλοποιήσεων σημειώνονται καθυστερήσεις, κυρίως επειδή στα business plans είχαν ενσωματωθεί πολύ αισιόδοξες υποθέσεις, ώστε να περιορισθούν οι αρχικές λογιστικές ζημιές των τραπεζών. Ένα επιχείρημα που δικαιολογεί σε κάποιο βαθμό τις καθυστερήσεις είναι ότι η πανδημία προκάλεσε σοβαρές αρρυθμίες στο δικαστικό σύστημα.