Μια άκρως ανησυχητική κατάσταση στον χώρο του φαρμάκου περιγράφει η νέα σχετική έκθεση του ΙΟΒΕ, από την οποία προκύπτει μεγάλη διόγκωση της συνολικής δαπάνης το 2023, της τάξεως του 15%, ενώ τον λογαριασμό πληρώνουν οι φαρμακοβιομηχανίες και οι ασθενείς, καθώς η αύξηση της δημόσιας δαπάνης ήταν οριακή.
Η αύξηση της φαρμακευτικής δαπάνης αρχίζει να θυμίζει τη δεκαετία του 2000, όταν έγινε ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες που οδήγησαν στη δημοσιονομική κατάρρευση της χώρας. Η διαφορά σήμερα, όμως, είναι ότι από την εποχή της τρόικας η δημόσια φαρμακευτική δαπάνη έχει μπει... στο γύψο, με τους κλειστούς προϋπολογισμούς, το rebate και το clawback, με αποτέλεσμα πλέον η επιβάρυνση να μην περνά στο κράτος, αλλά στη φαρμακοβιομηχανία και στους ασθενείς.
Η ετήσια έκθεση «Η Φαρμακευτική Αγορά στην Ελλάδα: Γεγονότα και Στοιχεία 2023» του ΙΟΒΕ και του Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδας (ΣΦΕΕ), επισημαίνει ότι η ιδιωτική συμμετοχή στη φαρμακευτική δαπάνη ξεπερνά εκείνη του Δημοσίου. Όπως αναφέρθηκε σε συνέντευξη Τύπου από τον πρόεδρο του Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδας (ΣΦΕΕ), Ολύμπιο Παπαδημητρίου, «το 2023 ήταν η δεύτερη χρονιά που οι φαρμακευτικές επιχειρήσεις συνέβαλαν στη χρηματοδότηση της φαρμακευτικής δαπάνης με περισσότερα χρήματα από την Πολιτεία μέσω των υποχρεωτικών επιστροφών, και δεν υπάρχουν σημάδια ότι θα ανατραπεί αυτή η ισορροπία το 2024».
Ο διευθυντής του ΙΟΒΕ Ν. Βέττας επισήμανε πως «το φάρμακο δημοσιονομικά θα εξακολουθήσει να είναι τα επόμενα χρόνια ένα όλο και μεγαλύτερο κομμάτι που αφορά τη δημόσια δαπάνη παγκοσμίως και, καθώς οι ιατρικές πράξεις ακριβαίνουν, η έρευνα και ανάπτυξη προσελκύει όλο και μεγαλύτερο κομμάτι λόγω του μεγάλου προσδόκιμου ζωής. Είναι αδύνατο να υπάρχει δημοσιονομική σταθερότητα σε μια χώρα όπως η Ελλάδα τα επόμενα χρόνια, χωρίς να υπάρχει ένα σχέδιο για τον χώρο της Υγείας».
Οι εταιρείες του κλάδου εξέφρασαν την ανησυχία τους για τη συνεχιζόμενη αυτή τάση και τονίζουν πως είναι αναγκαίο να υπάρξουν μέτρα για τον έλεγχο της συνταγογράφησης φαρμάκων, αλλά και να υπάρξει μια σημαντική αύξηση της χρηματοδότησης για τη φαρμακευτική δαπάνη. Υπογράμμισαν πως την τελευταία δεκαετία δεν έχουν αλλάξει τα πράγματα.
«Θεωρούμε πως τώρα είναι η ώρα κάποιες προφορικές δεσμεύσεις να μετουσιωθούν σε εθνική φαρμακευτική πολιτική έχοντας στο επίκεντρο την καινοτομία και τον Έλληνα ασθενή» σημείωσε ο κ. Παπαδημητρίου. Τόνισε ότι συνεχίζεται η συζήτηση για μια εθνική συμφωνία μεταξύ του φαρμακευτικού κλάδου και της Πολιτείας και υπογράμμισε πως «αρκεί βεβαίως ένα οποιοδήποτε Σύμφωνο προοπτικής συνεργασίας μεταξύ του φαρμακευτικού κλάδου και της Πολιτείας να έχει ουσία και περιεχόμενο και να μην αναλωθεί σε ευχολόγια και θεωρητικές περιγραφές».
Συνεχίζει την ανοδική της πορεία η φαρμακευτική δαπάνη
Ειδικότερα η συνολική φαρμακευτική δαπάνη το 2022 διαμορφώθηκε στα 6,2 δισ. ευρώ, ενώ εκτιμάται πως το 2023 αυξήθηκε σχεδόν κατά 15%, στα 7,1 δισ. ευρώ, σημαντικά υψηλότερα (+27%) από τα 5,6 δισ. ευρώ του 2021. Το μεγαλύτερο βάρος των αυξημένων δαπανών πέφτει στους ώμους των ασθενών και των φαρμακοβιομηχανιών που βλέπουν τη συμμετοχή τους να αυξάνεται, την ίδια στιγμή που η συμμετοχή του Δημοσίου παραμένει σταθερή. Η δημόσια δαπάνη για το 2022 ήταν στα 2,7 δισ. ευρώ και εκτιμάται πως θα ανέβει στα 2,8 δισ. ευρώ το 2023, καλύπτοντας το 40% του συνόλου.
Πάνω από 7 δισ. η φαρμακευτική δαπάνη, αυξημένη συμμετοχή βιομηχανίας και ασθενών
Την ίδια στιγμή, η συμμετοχή της βιομηχανίας και των ασθενών στη συνολική φαρμακευτική δαπάνη το 2022 ανήλθε στο 57,3% του συνόλου. Η συμμετοχή της φαρμακοβιομηχανίας στη φαρμακευτική δαπάνη είχε αυξηθεί το 2022 στα 2,9 δισ. ευρώ και εκτιμάται ότι αυξήθηκε κατά 629 εκατ. ευρώ και διαμορφώθηκε στα 3,5 δισ. ευρώ το 2023, καλύπτοντας το 50%, με το μεγαλύτερο βάρος αυτών των δαπανών αφορά τις υποχρεωτικές επιστροφές (clawback) προς το δημόσιο σύστημα υγείας.
Αντίστοιχα, η συμμετοχή των ασθενών εκτιμάται πως θα αυξηθεί στα 734 εκατ. ευρώ αποτελώντας το 10%, από τα 698 εκατ. ευρώ του 2022. Το ποσό της συμμετοχής των ασθενών, δεν περιλαμβάνει το τι πλήρωσαν οι ασθενείς για Μη Συνταγογραφούμενα Φάρμακα, για φάρμακα τα οποία ναι μεν συνταγογραφούνται αλλά δεν αποζημιώνονται (Αρνητική Λίστα) αλλά και για φάρμακα τα οποία αν και συνταγογραφούνταν, οι πολίτες τα αγόρασαν χωρίς συνταγή καταβάλλοντας όλο το ποσό αγοράς.
Είναι χαρακτηριστικό πως το 2012 η συμμετοχή της βιομηχανίας στη φαρμακευτική δαπάνη ήταν της τάξης του 6%, ενώ αντίστοιχα η δημόσια δαπάνη από το 84% που ήταν το 2012 έχει υποχωρήσει στο 40%, και η συμμετοχή των ασθενών έχει παραμείνει σταθερή στα επίπεδα του 10%.
Η έκθεση επισημαίνει ότι από το 2022 άλλαξε ο τρόπος κατανομής της δημόσιας φαρμακευτικής δαπάνης. Το κράτος έκανε ανακατανομή της δαπάνης στα τρία κανάλια διανομής (retail, ΦΥΚ και νοσοκομεία), με αποτέλεσμα μια άνιση ανακατανομή των υποχρεωτικών επιστροφών, ειδικά στα νοσοκομειακά φάρμακα και στα φάρμακα υψηλού κόστους. Το 2022, από το σύνολο της φαρμακευτικής δαπάνης τα 2,8 δισ. ευρώ ήταν για το retail, τα 2 δισ. ευρώ για τα φάρμακα υψηλού κόστους και τα 1,5 δισ. ευρώ για τα νοσοκομεία.
Στα 121 ευρώ η μηνιαία δαπάνη των νοικοκυριών για την Υγεία
Οι δαπάνες υγείας αποτέλεσαν το 7,6% των συνολικών δαπανών των νοικοκυριών για το 2022, έχοντας υποχωρήσει κατά 9,7% σε απόλυτα μεγέθη καθώς από τα 134 ευρώ του 2009 έχει υποχωρήσει στα 121 ευρώ. Το ποσοστό των δαπανών αυτών είναι υψηλότερο από το 2009, φανερώνοντας την αυξημένη συμμετοχή των ασθενών για δαπάνες υγείας και την ανελαστικότητα της δαπάνης για τις συγκεκριμένες κατηγορίες.
Από τα 121 ευρώ μηνιαίας δαπάνης των νοικοκυριών για την υγεία το 2022, το 31% αφορά στη φαρμακευτική περίθαλψη και το 32,4% στην κάλυψη νοσοκομειακών αναγκών, έναντι 11% για οδοντιατρικές ή άλλες ιατρικές υπηρεσίες (11%) που κατείχαν μεγαλύτερο μερίδιο το 2009.
Συνολικά η κατά κεφαλή δαπάνη υγείας στην Ελλάδα διαμορφώθηκε στα 1.679 ευρώ το 2022, έναντι 2.014 ευρώ το 2009, με την πτώση να προέρχεται κυρίως από την υποχώρηση της δημόσιας κατά κεφαλήν δαπάνης τη συγκεκριμένη περίοδο, ενώ η συνολική κατά κεφαλήν δαπάνη στην ΕΕ διαμορφώθηκε στα 3.681 ευρώ. Αντίστοιχα, η δημόσια κατά κεφαλήν δαπάνη υγείας διαμορφώθηκε στα 1.040 ευρώ στην Ελλάδα, έναντι 2.993 ευρώ στην ΕΕ και 2.086 ευρώ στις Νότιες χώρες.
Ανησυχητικό είναι επίσης το γεγονός ότι είναι πολύ χαμηλή η δαπάνη για την πρόληψη στην Ελλάδα σε σχέση με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες παρά το γεγονός ότι εκτοξεύτηκε από το 2020 και μετά λόγω και του εμβολιασμού. Συγκεκριμένα στην Ελλάδα η κατά κεφαλήν δαπάνη για πρόληψη κυμάνθηκε στα 76 ευρώ από 64 ευρώ που ήταν το 2021 και 27 ευρώ που ήταν το 2020, με τη χώρα μας να βρίσκεται στους ουραγούς της ΕΕ.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
