Στην αντεπίθεση οι μικρότεροι εργολάβοι για πληρωμές και... διακρίσεις

Οι μεγάλες καθυστερήσεις στις πληρωμές των δημοσίων έργων πνίγουν τις εργοληπτικές επιχειρήσεις, που ζητούν φορολογική ανάσα για τα ποσά που δεν έχουν εισπράξει. Είναι χαρακτηριστικό ότι, τα τελευταία δύο χρόνια, οι μικρότερες εργοληπτικές επιχειρήσεις -αλλά και οι μεγάλοι κατασκευαστικοί όμιλοι- κάνουν συνεχώς λόγο για μια άτυπη στάση πληρωμών, που απειλεί τα έργα του Ταμείου Ανάκαμψης και του ΕΣΠΑ, μέσα σε συνθήκες ραγδαίας αύξησης του κόστους των υλικών και της εργασίας.

Την ίδια στιγμή, οι χιλιάδες μικρότερες επιχειρήσεις του κλάδου ζητούν να μην μπαίνουν αδικαιολόγητοι φραγμοί στην συμμετοχή τους σε διαγωνισμούς δημοσίων έργων, προς όφελος τόσο των μεγάλων ομίλων, όσο και μικρότερων εταιρειών από το εξωτερικό. Με επιστολή της, η Πανελλήνια Ένωση Συνδέσμων Εργοληπτών Δημοσίων Έργων (ΠΕΣΕΔΕ) ζητά από τον υπουργό Υποδομών και Μεταφορών, κ. Χρήστο Σταϊκούρα και τον αρμόδιο υφυπουργό, κ. Νίκο Ταχιάο, την κατάργηση της προϋπόθεσης τήρησης των ορίων ανεκτελέστου μέρους συμβάσεων δημοσίων έργων για τις ημεδαπές εργοληπτικές επιχειρήσεις.

«Ανεπίτρεπτη διάκριση»

Σε αυτό το κριτήριο, βλέπουν έναν οριζόντιο αποκλεισμό για τις μικρότερες επιχειρήσεις, που στραγγαλίζει τον ανταγωνισμό σε μία περίοδο που «τρέχουν» διαγωνισμοί δισεκατομμυρίων ευρώ. Η επίμαχη πρόβλεψη που εδράζεται στον ν.3669/2008 και στο π.δ. 71/2019, κατά την ΠΕΣΕΔΕ «εισάγει ανεπίτρεπτα διάκριση» εις βάρος των εγχώριων εταιρειών ως 6^ης τάξης, έναντι εκείνων της 7^ης τάξης, των αλλοδαπών εργοληπτικών επιχειρήσεων και των μη εγγεγραμμένων στο Μητρώο των εργοληπτικών επιχειρήσεων. Ειδικότερα, το ανώτατο όριο του ανεκτέλεστου για μία εταιρεία 4^ηςτάξης ανέρχεται σε 22,5 εκατ. ευρώ και φτάνει στα 132 εκατ. ευρώ για 6^ης τάξης.

Πρόβλεψη που ενοχοποιείται για μία σειρά στρεβλώσεων, καθώς βγάζει εκτός διαγωνισμών επιχειρήσεις που αν και έχουν υπερβεί το όριο είναι οικονομικά εύρωστες, μιας και δεν συνδέεται με άλλους οικονομικούς δείκτες. Όπως επισημαίνεται στην επιστολή, «με τον τρόπο αυτό, επανέρχονται εμμέσως και εκ πλαγίου, οι κλειστές τάξεις πτυχίου, για τις οποίες είχε στείλει προειδοποιητική επιστολή η Ευρωπαϊκή Επιτροπή».

Αποδίδονται, ακόμη, στον εν λόγω όρο καθυστερήσεις σε διαγωνισμούς, καθώς δημιουργείται σωρεία προδικαστικών προσφυγών μεταξύ των υποψηφίων για τυπικούς λόγους, όπως η μη αριθμητική αναφορά του υπολοίπου ανεκτελέστου, οδηγώντας σε ακυρώσεις προσωρινών αναδόχων και οικονομική ζημία του δημοσίου.

Αντίστοιχες διαπιστώσεις είχε κάνει και η Επιτροπή Ανταγωνισμού στην κανονιστική της παρέμβαση για τον κλάδο, εντοπίζοντας απουσία αποτελεσματικού ανταγωνισμού, υψηλό βαθμό συγκέντρωσης στην αγορά -κυρίως των μεγάλων δημοσίων έργων- και αύξηση των φραγμών εισόδου και των θεσμικών εμποδίων σε επιμέρους αγορές του κλάδου.

Κανονικότητα οι καθυστερήσεις

Ως προς το ζήτημα των καθυστερήσεων στην εξόφληση των εργοληπτικών επιχειρήσεων από το δημόσιο, οι εκπρόσωποι του κλάδου κάνουν λόγο για ένα φαινόμενο, που εντεινόμενο κατά τους τελευταίους μήνες κάθε έτους, έχει λάβει πια «διστάσεις μονιμότητας για περισσότερα από 16 έτη». Ειδικότερα, τα τελευταία δύο χρόνια αποτελεί πια κανονικότητα. Σχολιάζουν, δε, πως η Ελλάδα είναι η μοναδική χώρα στην Ευρωπαϊκή Ένωσης, που δεν τηρείται το χρονοδιάγραμμα τους ενός μήνα για την εξόφληση των εκτελεσμένων εργασιών.

Εφόσον, οι εργασίες έχουν τιμολογηθεί, στη λήξη του έτους οι επιχειρήσεις οφείλουν να καταβάλλουν τον ΦΠΑ. Έτσι, όταν δεν έχουν λάβει εγκαίρως από την πολιτεία το εργολαβικό αντάλλαγμα που αναλογεί, συχνά αναγκάζονται να προχωρούν σε  ρυθμίσεις των φορολογικών και ασφαλιστικών τους υποχρεώσεων εντόκως. «Το ελληνικό κράτος ενώ είναι το ίδιο υπερήμερο στις οικονομικές του υποχρεώσεις, απαιτεί από τους πολίτες του να είναι φορολογικά και ασφαλιστικά ενήμεροι με πρόσθετη επιβάρυνση», αναφέρει η απευθυνόμενη προς τον υπουργό Οικονομίας και Οικονομικών, κ.  Κωστή Χατζηδάκη, επιστολή της ΠΕΣΕΔΕ.

Οι εργολάβοι, λοιπόν, ζητούν κατάργηση της υποχρέωσης τιμολόγησης, εφόσον δεν μπορεί να εξοφληθεί το εργολαβικό αντάλλαγμα που προκύπτει από τις εγκεκριμένες Πιστοποιήσεις Εργασιών ή Προμηθειών, καθώς και μεγαλύτερο χρονικό διάστημα άτοκης ρύθμισης φορολογικών και ασφαλιστικών υποχρεώσεων. Επίσης, ζητούν η παρακράτηση μέρους των ρυθμιζόμενων οφειλών να γίνεται μόνο για τις συμβάσεις για τις οποίες εξοφλούνται οι ανάδοχοι.

Για το ζήτημα των πληρωμών, που τίθεται εδώ και μήνες μετ’ επιτάσεως στο υπουργείο υποδομών και Μεταφορών, στο πλαίσιο πρόσφατης δημοσιογραφικής ενημέρωσης, η ηγεσία σημείωσε ότι το προηγούμενο διάστημα έγινε μία πολύ σοβαρή εκταμίευση προς τον ιδιωτικό τομέα. Τον Δεκέμβριο, ως προς το συγχρηματοδοτούμενο σκέλος και τον Ιανουάριο ως προς το εθνικό. Διευκρινίστηκε, όμως, και αυτό έχει τη σημασία του για τη συνέχεια, ότι «ως προς δυνητικές οφειλές, πληρώσαμε τις πραγματικές». Σε αυτό το πλαίσιο, εντάσσεται, για παράδειγμα, η εκταμίευση προκαταβολής, ύψους 27 εκατ. ευρώ, για το ΣΔΙΤ «Χερσόνησος – Νεάπολη» του ΒΟΑΚ, ώστε το έργο να πάρει γρήγορα ρυθμό.