Μερίδιο στην πίτα των έργων υποδομών διεκδικούν όλο και πιο ενεργά οι μικρότερες τεχνικές εταιρείες. Το τεράστιο ανεκτέλεστο των μεγάλων ομίλων, που φτάνει στο δυσθεώρητο ύψος των 16 δισ. ευρώ, φέρνει στο προσκήνιο και μικρότερους παίκτες. Οι μεν μεγάλοι των κατασκευών χρειάζονται συμμαχίες, καθώς η έλλειψη εργατικού δυναμικού στενεύει τα περιθώρια, ενώ πολλοί εκτιμούν πως, αν δεν ανοίξει η βεντάλια του κλάδου, ευρωπαϊκοί πόροι θα πάνε χαμένοι.
Οι μικρές εργοληπτικές εταιρείες έχουν αρχίσει να «τσιμπάνε» έργα, αλλά και να περνούν σε πιο δυναμικές διεκδικήσεις, βάζοντας φρένο σε διαγωνισμούς με αιχμή όρους που δυσχεραίνουν τη συμμετοχή τους. Πιο πρόσφατο παράδειγμα, η ανάδειξη της ΤΕΚΑΛ ως προσωρινής αναδόχου του αρδευτικού έργου μεταφοράς και διανομής νερού από δίκτυα της Αναβάλου στον Δήμο Ερμιονίδας, προϋπολογισμού 53 εκατ. ευρώ.
Το μικρού μεγέθους έργο διεκδίκησαν εταιρείες που επιχειρούν τελευταία, ως επί το πλείστον σχηματίζοντας κοινοπραξίες, να διεκδικήσουν και έργα εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ. Ειδικότερα, η ΤΕΚΑΛ τερμάτισε πρώτη προσφέροντας έκπτωση 15%, ακολούθησαν οι: Λατομεία Τυρνάβου με 8%, Αφοί Παπαϊωάννου (ΙΝΤΕΡΚΑΤ) με 3% και ΕΚΤΕΡ με 2%.
Οι ευκαιρίες και το ΤΑΙΠΕΔ
Σε πεδίο δόξης λαμπρό για μικρότερες κατασκευαστικές έχει εξελιχθεί το πρόγραμμα του PPF, της ειδικής μονάδας του ΤΑΙΠΕΔ που τρέχει έργα για λογαριασμό πλήθους φορέων, που ως επί το πλείστο χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Ανάκαμψης. Σε αυτό το πλαίσιο, έχουν ήδη προκηρυχθεί πάνω από 100 διαγωνισμοί για την αναβάθμιση νοσοκομείων και κέντρων υγείας, συνολικού ύψους άνω των 300 εκατ. ευρώ.
Όμως και το mega εγχείρημα του Ελληνικού, μια επένδυση που προσεγγίζει τα 8 δισ. ευρώ, δίνει χώρο και στις μικρότερες εταιρείες των κατασκευών. Μάλιστα, το πρώτο κτηριακό συγκρότημα της ανάπλασης που παραδόθηκε για τη μετεγκατάσταση των συλλόγων των ΑμεΑ κατασκευάστηκε από την ΕΚΤΕΡ. Παράλληλα, η ΕΘΝΟΚΑΤ έχει αναλάβει την κατασκευή της πρώτης φάσης του The Cove Residences, που αφορά σε οικιστικές αναπτύξεις.
Ευνοϊκό είναι και το πεδίο των έργων ΣΔΙΤ, ιδιαίτερα των κτηριακών, με τις μικρότερες εταιρείες να συμμετέχουν σε πολλούς από τους εν εξελίξει διαγωνισμούς. Πρόσφατα, η συμμαχία ΕΚΤΕΡ - ΕΡΕΤΒΟ - ΤΕΝΑ κηρύχθηκε προσωρινή ανάδοχος για τα πέντε νέα αστυνομικά μέγαρα σε Πάτρα, Λευκάδα, Καρδίτσα, Βέροια, Αλεξανδρούπολη, προϋπολογισμού 70,43 εκατ. ευρώ. Με εξειδίκευση στα κτηριακά έργα, η ΑΤΕΣΕ μαζί με την Μυτιληναίος είναι ανάδοχος της σύμβασης ΣΔΙΤ για 17 σχολικές μονάδες της Κεντρικής Μακεδονίας, προϋπολογισμού 159,21 εκατ. ευρώ.
Πάντως, ο δρόμος μόνο στρωμένος με ροδοπέταλα δεν είναι. Οι μικρότερες εταιρείες το τελευταίο διάστημα έχουν φρενάρει διαγωνισμούς με προσφυγές διεκδικώντας να μπουν σφήνα στην κυριαρχία των μεγάλων ομίλων. Στην περίπτωση μάλιστα, των δύο μεγάλων οδικών έργων, συνολικού προϋπολογισμού 510 εκατ. ευρώ, για τους άξονες Ιωάννινα – Κακαβιά και Λαμία – Καρπενήσι, το σχήμα Δομική Κρήτης - ΕΡΕΤΒΟ - ΕΚΤΕΡ - ΤΕΝΑ πέτυχε την αλλαγή των όρων των διαγωνισμών.
Μαγνήτης τα έργα αποκατάστασης
Εντωμεταξύ, οι μικρότερες εργοληπτικές εταιρείες διεκδικούν να μην μείνουν εκτός του μεγάλου πακέτου των έργων αποκατάστασης της Θεσσαλίας, αλλά και περιοχών της Φθιώτιδας και του Έβρου, που επλήγησαν από τις θεομηνίες. Ήδη ο λογαριασμός των ζημιών μόνο στις οδικές και σιδηροδρομικές υποδομές ανέρχεται σε 1,35 δισ. ευρώ.
Η ηγεσία του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών μετρίασε την αρχική εικόνα που έβαζε στο κάδρο μόνο τις μεγάλες κατασκευαστικές για τη fast track εκτέλεση των έργων, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο να κληθούν και μικρότερες τεχνικές εταιρείες, ανάλογα με το αντικείμενο του εκάστοτε διαγωνισμού.
Χθες, με επιστολή της προς τον υπουργό Υποδομών και Μεταφορών, Χρήστο Σταϊκούρα, η Πανελλήνια Ένωση Συνδέσμων Εργοληπτών Δημοσίων Έργων (ΠΕΣΕΔΕ), έκανε λόγο για ένα εγχείρημα τεράστιο και εθνικής σημασίας, προειδοποιώντας πως «για αυτόν ακριβώς τον λόγο, δεν υπάρχει κανένα απολύτως περιθώριο να εξαιρεθεί οποιοδήποτε τμήμα του τεχνικού κόσμου».
Οι μικρότερες εργοληπτικές εταιρείες δηλώνουν ικανές και έτοιμες να συνδράμουν στην εθνική προσπάθεια, υπενθυμίζοντας πως έχουν ήδη συμβάλει με εξοπλισμό και προσωπικό στις προσπάθειες πρόληψης και πρώτης αντιμετώπισης των καταστροφών, που έχουν προκαλέσει οι πυρκαγιές και οι ακραίες κακοκαιρίες.
Αδικαιολόγητα εμπόδια
Υπενθυμίζεται ότι το προηγούμενο διάστημα οι μικρότερες εταιρείες του κλάδου είχαν καταγγείλει αδικαιολόγητα εμπόδια για τη συμμετοχή τους σε διαγωνισμούς δημοσίων έργων προς όφελος των μεγάλων κατασκευαστικών ομίλων, αλλά και αλλοδαπών εταιρειών. Αίτημά τους είναι η κατάργηση της προϋπόθεσης τήρησης των ορίων ανεκτέλεστου μέρους συμβάσεων δημοσίων έργων για τις ημεδαπές εργοληπτικές επιχειρήσεις.
Επίσης, έχουν ζητήσει από τα αρμόδια υπουργείο να απεγκλωβιστούν από την υποχρέωση καταβολής ΦΠΑ, όταν το Δημόσιο δεν έχει εξοφλήσει οφειλές προς τις τεχνικές εταιρείες για έργα που έχουν εκτελέσει. Δεν είναι λίγες οι φορές που οι εταιρείες καταγγέλλουν άτυπη στάση πληρωμών από την πλευρά του Δημοσίου. Μάλιστα, την περασμένη εβδομάδα, η Πανελλήνια Ένωση Διπλωματούχων Μηχανικών Εργοληπτών Δημοσίων Έργων (ΠΕΔΜΕΔΕ), απέστειλε επιστολή στον αναπληρωτή υπουργό Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Νικόλαο Παπαθανάση, σημειώνοντας ότι είναι ανορθόδοξο έργα που έχουν ολοκληρωθεί και παραδοθεί προς χρήση να παραμένουν ανεξόφλητα.
Αναγνωρίζοντας, όμως, την προσπάθεια που καταβάλλεται η Ένωση ζήτησε την έκδοση εγκυκλίου με οδηγίες και κατευθύνσεις προς τις Αρχές που υλοποιούν έργα για «να δώσουν άμεση προτεραιότητα στην πλήρη και ολοσχερή εξόφληση των έργων που έχουν ήδη περαιωθεί και παραληφθεί».