Ο Γενικός Γραμματέας Κοινωνικών Ασφαλίσεων Νίκος Μηλαπίδης συμμετείχε στην 3η Σύνοδο Κορυφής του Economist «Αντιμετωπίζοντας το δημογραφικό ως έκτακτη ανάγκη» που διοργανώθηκε το διήμερο 18 & 19 Ιανουαρίου 2024 στο ξενοδοχείο Divani Apollon Palace & Thalasso (Καβούρι).
Ο Γενικός Γραμματέας συμμετείχε σε πάνελ με θέμα τις επιπτώσεις του δημογραφικού στα ασφαλιστικά συστήματα και παίρνοντας το λόγο τόνισε ότι το μέλλον του κοινωνικού κράτους επηρεάζεται καταλυτικά από τέσσερα mega trends τα οποία θα διαμορφώσουν την Ευρωπαϊκή κοινωνία.
- Την δημογραφική γήρανση
- Την κλιματική αλλαγή που σχετίζεται για πολλούς με τον υπερπληθυσμό
- Τις αλλαγές στην αγορά εργασίας και τις νέες μορφές απασχόλησης που αναδύονται λόγω της τεχνολογίας και
- Την ψηφιοποίηση της οικονομίας
«Τα καλά νέα είναι ότι το προσδόκιμο ζωής ανεβαίνει διαρκώς, η ζωή των τριών φάσεων έχει τελειώσει. Ο παραδοσιακός διαχωρισμός εκπαίδευση, εργασία, συνταξιοδότηση σπάει, φέροντας νέες προκλήσεις και στην εκπαίδευση και στην αγορά εργασίας.
Τα λιγότερα καλά νέα είναι ότι σύμφωνα με τις μελέτες που υπάρχουν, καμία χώρα του ΟΟΣΑ δεν μπορεί να πετύχει να παραμείνει σταθερά ο πληθυσμός της γιατί το fertility rate του 2,1 που απαιτείται για αυτό, δεν μπορεί να το πετύχει καμία χώρα στον μεσοπρόθεσμο ορίζοντα.
Η δημογραφική γήρανση αποτελεί την υπ’ αριθμόν ένα πρόκληση που αντιμετωπίζουν οι χώρες του αναπτυγμένου κόσμου και ολοένα και περισσότερο του αναπτυσσόμενου κόσμου ενώ, μέχρι το 2050 θα έχουμε πρωτόγνωρες δημογραφικές ανακατατάξεις, καθώς ο πληθυσμός και το εργατικό δυναμικό της Ευρώπης αναμένεται να μειωθούν αισθητά.
Για την Ελλάδα θέλω να αναφέρω ότι το 2050 σύμφωνα με όλες τις προβλέψεις, θα είμαστε 1 εκ. λιγότεροι. Αυτό αυτομάτως μας φέρνει στο πεδίο της αγοράς εργασίας, στις πιέσεις στα συστήματα κοινωνικής ασφάλισης και βέβαια στα συστήματα υγείας και τα συστήματα κοινωνικής πρόνοιας».
Αγορά Εργασίας
«Οι λύσεις που θα πρέπει να δοθούν σε εθνικό και σε ευρωπαϊκό επίπεδο θα πρέπει να είναι συλλογικές και η Ευρώπη να δώσει στοχευμένες λύσεις για την αύξηση της απασχόλησης. Υπάρχουν ακόμα ανισότητες όσον αφορά τις γυναίκες, όσον αφορά τα άτομα με αναπηρία, τους νέους καθώς έχουμε την υψηλότερη ανεργία νέων στην Ευρώπη στις ηλικίες 15-24 στην Ελλάδα, εκεί χρειάζεται πολύ σοβαρή δουλειά στην τεχνική εκπαίδευση, χρειάζεται ένα διαρκές upskilling και reskilling και να αλλάξουμε σοβαρά το εκπαιδευτικό μας σύστημα.
Τέλος, πρέπει να συζητήσουμε και πολιτικές ενεργούς γήρανσης. Πρόσφατα στο νομοσχέδιο το ασφαλιστικό που πέρασε η κυβέρνηση άλλαξε το καθεστώς απασχόλησης των συνταξιούχων, ενθαρρύνεται η εργασία συνταξιούχων, είναι μια κατάσταση win-win, καθότι και οι ίδιοι ενισχύουν το εισόδημά τους, αλλά και τα δημόσια ταμεία φορολογικά και ασφαλιστικά αυξάνουν τα έσοδά τους και αυξάνεται και η δηλωμένη εργασία».
Κλείνοντας, ο κος Μηλαπίδης δεν παρέλειψε να αναφέρει ότι «ο ελέφαντας στο δωμάτιο στη συζήτηση για την αγορά εργασίας είναι το μεταναστευτικό, καθώς δεν μπορούμε να κάνουμε μια οργανωμένη συζήτηση σε ευρωπαϊκό επίπεδο χωρίς να μιλήσουμε για όλες τις διαστάσεις του μεταναστευτικού, δηλαδή και ως εργαλείο για την αύξηση του εργατικού δυναμικού, με συμπληρωματικές ιδιότητες στις τοπικές αγορές, αλλά και ως υποχρέωση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας και των κρατών-μελών να ενσωματώσουν κοινωνικά τους μετανάστες».
Τα ασφαλιστικά συστήματα
«Σε ότι αφορά τα ασφαλιστικά συστήματα, που είναι και το πεδίο της συζήτησής μας, τα διανεμητικά συστήματα φτιάχτηκαν μετά τον πόλεμο στην Ευρώπη, τότε που οι εργαζόμενοι ήταν πάρα πολλοί και οι συνταξιούχοι ήταν πολύ λίγοι, οι εισφορές πολλών χρηματοδοτούσαν τις συντάξεις λίγων.
Εξαιτίας του δημογραφικού οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες στις αρχές της δεκαετίας του ΄90 δημιούργησαν σύστημα τριών πυλώνων, ούτως ώστε να αντιμετωπίσουν τον δημογραφικό κίνδυνο. Η Ελλάδα το 2021 με μια γενναία πρωτοβουλία έστω και καθυστερημένα εισήγαγε το κεφαλαιοποιητικό σύστημα, ιδρύοντας το ταμείο επικουρικής κεφαλαιοποιητικής ασφάλισης.
Αυτό συνέβη ακριβώς για την αντιμετώπιση του δημογραφικού κινδύνου και για τη διαφοροποίηση κινδύνου καθώς "όλα τα αβγά" του ασφαλιστικού συστήματος ήταν στο διανεμητικό σύστημα.
Η χώρα υπέφερε από αυτή την κακή αρχιτεκτονική, δεν προσαρμόστηκε εγκαίρως, υπέστη μια δεινή δημοσιονομική και οικονομική κρίση και το ασφαλιστικό ήταν μια από τις γενεσιουργούς αιτίες της κρίσης.
Έγιναν πολλές προσαρμογές, παραδείγματος χάρη καταργήθηκαν οι πρόωρες συνταξιοδοτήσεις, συνδέθηκαν τα όρια συνταξιοδότησης με το προσδόκιμο ζωής και βέβαια μειώθηκε η συνταξιοδοτική δαπάνη.
Σήμερα που μιλάμε το ασφαλιστικό μας σύστημα είναι βιώσιμο καθώς και ο κεφαλαιοποιητικός πυλώνας θα αναπτύσσεται όλο και περισσότερο στα πρότυπα σκανδιναβικών χωρών. Θεωρώ ότι έχουμε γίνει και σαν κοινωνία κάπως σοφότεροι καθώς γνωρίζουμε ότι η υγεία της οικονομίας εξαρτάται από την υγεία του ασφαλιστικού και το ακριβώς αντίστροφο. Κάθε φορά που αναβάλλουμε αποφάσεις στο ασφαλιστικό σύστημα το κόστος πολλαπλασιάζεται και μεταφέρεται στο μέλλον».
Συστήματα Υγείας και Πρόνοιας
«Η τελευταία βαθμίδα στην οποία ασκείται πίεση είναι στα συστήματα κοινωνικής πρόνοιας. Πρέπει να συζητήσουμε σοβαρά για τη μακροχρόνια φροντίδα καθώς οι φροντιστές θα είναι ένα περιζήτητο επάγγελμα του μέλλοντος στην Ευρώπη. Διεξάγεται ήδη μια σοβαρή συζήτηση αν αυτό θα χρηματοδοτείται από τη γενική φορολογία ή από εισφορές κοινωνικοασφαλιστικού χαρακτήρα.
Χρειάζεται σοβαρό θεσμικό πλαίσιο και εξασφαλισμένη χρηματοδότηση για να μπορέσουμε να δώσουμε υπηρεσίες αυτόνομης διαβίωσης σε ηλικιωμένους της τρίτης και πλέον της τέταρτης ηλικίας».
Κλείνοντας, ο Γενικός Γραμματέας Κοινωνικών Ασφαλίσεων Νίκος Μηλαπίδης τόνισε ότι το ασφαλιστικό σύστημα θέλει έγκαιρη προσαρμογή, μακρόπνοο σχεδιασμό και ορίζοντα 20ετίας για υλοποίηση ενώ, δεν παρέλειψε να αναφέρει οτι υπάρχει ένας μεγαλύτερος κίνδυνος πέρα από το δημογραφικό, το ρίσκο των αγορών και το δημοσιονομικό και αυτός δεν είναι άλλος από τον πολιτικό κίνδυνο εμφάνισης λαϊκιστών οι οποίοι δίνουν απλοϊκές απαντήσεις και καταστρέφουν τις κοινωνίες εκμεταλλευόμενοι την έλλειψη αποφάσεων σε σύνθετα ζητήματα.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
