Αλλαγή πλεύσης σε σχέση με τη «φουσκωμένη» δεξαμενή των έργων υποδομών της περιόδου Καραμανλή κάνει η σημερινή ηγεσία του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, υπό τον Χρήστο Σταϊκούρα. Με βασικό κριτήριο την εξασφαλισμένη χρηματοδότηση, στο μικροσκόπιο μπαίνουν ακόμα και έργα που βρίσκονται σε διαγωνιστική διαδικασία, όπως η επέκταση της λεωφόρου Κύμης και το σιδηροδρομικό πακέτο - μαμούθ των 4 δισ. ευρώ, που ήδη έχει «ψαλιδιστεί». Εξάλλου, το δυστύχημα των Τεμπών και η βιβλική καταστροφή στη Θεσσαλία εξαιτίας του Daniel, έφεραν νέες προτεραιότητες, που απαιτούν ανακατεύθυνση των πόρων, που δεν είναι ανεξάντλητοι.
Χαρακτηριστική ήταν η στοχοθεσία που έκανε χθες, στο πλαίσιο δημοσιογραφικής ενημέρωσης, ο υφυπουργός Υποδομών, Νίκος Ταχιάος, εστιάζοντας στον εξορθολογισμό του χαρτοφυλακίου των έργων. «Βασικός μας στόχος είναι κάθε έργο να αντιστοιχεί σε μια διασφαλισμένη χρηματοδότηση. Δεύτερος στόχος είναι η επιτάχυνση των έργων. Τρίτος στόχος είναι η πιθανή αναθεώρηση κάποιων προτεραιοτήτων του υπουργείου, με την έννοια ότι η πραγματικότητα μας προσγειώνει», υπογράμμισε.
Ανώμαλη προσγείωση
Η έλλειψη χρηματοδότησης ακόμη και για έργα που έχουν εξαγγελθεί ως εμβληματικά, σε ένα πρόγραμμα δημοπρατήσεων που από το 2019 ως το 2023 ανήλθε σε 14 δισ. ευρώ, αποτελεί το μεγαλύτερο αγκάθι. Χαρακτηριστική περίπτωση αποτελεί η επέκταση της λεωφόρου Κύμης, ένα έργο που θεωρείται ζωτικής σημασίας για την αποσυμφόρηση βασικών οδικών αξόνων της πόλης, ύψους 352,3 εκατ. ευρώ.
Όπως σχολιάζουν πηγές του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, «πρόκειται για ένα έργο που η σημερινή πολιτική ηγεσία παρέλαβε χωρίς να υπάρχουν δεσμευμένες πιστώσεις, εκτός από μία μόνο πίστωση 27 εκ. ευρώ από το ΕΣΠΑ για επιπρόσθετο έργο του κόμβου Καλυφτάκη, που δεν αποτελεί όμως έργο της βασικής όδευσης της Κύμης». Κι αυτό ενώ το έργο έχει φτάσει προ της συμβασιοποίησης, με προσωρινή ανάδοχο την κοινοπραξία ΤΕΡΝΑ – Άκτωρ – Intrakat. Η τύχη του είναι σήμερα άγνωστη. Το έργο επαναξιολογείται και αναζητούνται οι τελικές αποφάσεις, με κριτήριο, όπως λένε οι ίδιες πηγές, την εξυπηρέτηση των πολιτών.
Θολό είναι, όμως, το τοπίο και για τις υπόλοιπες επεκτάσεις της Αττικής Οδού, για τις οποίες έχουν κατατεθεί από κατασκευαστικούς ομίλους (ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, Άκτωρ Παραχωρήσεις, Άβαξ) πρότυπες προτάσεις, βάσει του νόμου που ψηφίστηκε το 2022. Αυτές αφορούν την επέκταση της περιφερειακής Υμηττού και την παράκαμψη Ελευσίνα – Οινόφυτα. Παρότι αυτές κατατέθηκαν τον περασμένο Μάιο, οι φάκελοι δεν έχουν ανοιχθεί ακόμη, για αυτό και, όπως σχολιάζεται από κύκλους του υπουργείου, «παραμένουν απλώς τίτλοι», άρα δεν είναι γνωστές λεπτομέρειες όπως σκοπιμότητα, οικονομικά στοιχεία, συμβολή του Δημοσίου.
Αιτία αυτής της καθυστέρησης είναι επικείμενη νομοθετική παρέμβαση που θα βελτιώσει το πλαίσιο των πρότυπων προτάσεων, βάσει της λογικής ότι το βασικό κριτήριο θα πρέπει να είναι τεχνοκρατικό. Κατά συνέπεια, θα απομακρυνθούν από τις επιτροπές αξιολόγησης πολιτικά πρόσωπα στο επίπεδο της κυβέρνησης, ενώ θα διορθωθούν και ορισμένα άλλα κενά.
«Ψαλίδι» στα σιδηροδρομικά έργα
Μια εμβληματική εξαγγελία που επίσης «ξηλώνεται» λόγω έλλειψης χρηματοδότησης, είναι τα σιδηροδρομικά έργα του ανταγωνιστικού διαλόγου, ύψους 4 δισ. ευρώ. Η ανατροπή έχει ήδη αποτυπωθεί στο 20ετές πλάνο των επενδύσεων για τον σιδηρόδρομο που παρουσιάστηκε με την πρόταση για την αναμόρφωση του ΟΣΕ. Αν και οι διαγωνισμοί είναι σε εξέλιξη, έχοντας συγκεντρώσει το ενδιαφέρον των μεγάλων ομίλων, τα έργα δυσκολεύονται να εξασφαλίσουν ευρωπαϊκούς πόρους, καθώς άλλαξαν οι προτεραιότητες σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Είναι χαρακτηριστικό ότι στην τελευταία φουρνιά εγκρίσεων για το CEF II, κυριάρχησε η Πολωνία εξαιτίας του μεγάλου βάρους που έχει δεχθεί λόγω του πολέμου στην Ουκρανία.
Έτσι, σε απόλυτη προτεραιότητα τίθενται πέντε έργα: αναβάθμιση των τμημάτων ΣΚΑ – Οινόη, Λιόσια – Κόρινθος, Θεσσαλονίκη – Προμαχώνας, και κατασκευή των τμημάτων Αλεξανδρούπολη – Ορμένιοκαι Ρίο – Πάτρα. Ως το τέλος του μήνα, θα υποβληθεί αίτημα χρηματοδότησης στο CEF II, ύψους 1,3-1,4 δισ. ευρώ, η έγκριση όμως του οποίου δεν είναι δεδομένη, καθώς αποτελεί ένα ανταγωνιστικό εργαλείο χρηματοδότησης.
Δεδομένου ότι για τους δύο διαγωνισμούς της ΕΡΓΟΣΕ που αφορούν στα τμήματα Αλεξανδρούπολη – Ορμένιο και Θεσσαλονίκη – Νέα Καρβάλη - Τοξότες, έχουν εξασφαλισθεί μόλις 212 εκατ. για το τμήμα Ν. Καρβάλη – Τοξότες, θα τεθεί σε προτεραιότητα μόνο το πρώτο έργο. Από το δεύτερο αποκόπτεται το πρώτο κομμάτι Θεσσαλονίκη - Ν. Καρβάλη. Ο σχετικός διαγωνισμός βρίσκεται στη φάση του ανταγωνιστικού διαλόγου, άρα το αντικείμενο που μελετάται μπορεί να διαφοροποιηθεί. Το έργο της σύνδεσης του προαστιακού με το λιμάνι της Ραφήνας έχει μετατεθεί στο πλάνο δεκαετίας.
Πάνω από 1,1 δισ. το κόστος ανάταξης υποδομών στη Θεσσαλία
Εντός των επόμενων ημερών, αναμένεται η υπογραφή των συμβάσεων των συμβούλων ανά περιφερειακή ενότητα, ώστε να βγουν στον αέρα οι διαγωνισμοί για τα έργα πλήρους αποκατάστασης των υποδομών της Θεσσαλίας. Οι διαγωνισμοί για την ανάθεση των έργων θα γίνουν βάσει της σχετικής νομοθέτησης, που έγινε μετά τις καταστροφικές πλημμύρες ώστε να επιταχυνθούν οι διαδικασίες, με πρόσκληση των μεγάλων ομίλων. Βάσει του σχεδιασμού, στις αρχές του καλοκαιριού θα μπορούμε να έχουμε υπογεγραμμένες συμβάσεις.
Τα έργα αυτά αφορούν στις οδικές υποδομές για τις οποίες θα απαιτηθούν περί τα 900 εκατ. ευρώ, ποσό που μαζί με τα ήδη δεσμευμένα 185 εκατ. ευρώ για τον σιδηρόδρομο, υπερβαίνει κατά πολύ τα 600 εκατ. ευρώ που έχουν «κλειδώσει» στο Ταμείο Ανάκαμψης. Δεδομένου ότι επανεξετάζεται και το κόστος αποκατάστασης των σιδηροδρομικών υποδομών, που θα αυξηθεί σημαντικά, θα απαιτηθούν πρόσθετοι πόροι. Σημειώνεται ότι η αποκατάσταση των 33 σχολείων, κόστους 30,4 εκατ. ευρώ, θα καλυφθεί βάσει MoU που έχει ήδη υπογραφεί από τον Σύλλογο Εφοπλιστών. Όσον αφορά στα απαραίτητα αντιπλημμυρικά έργα, αυτά πιθανότατα θα αναλάβει ο υπό σύσταση Οργανισμός Υδάτων.
Πάντως μία τάξη μεγέθους των πόρων που θα απαιτηθούν είχε δώσει και η φθινοπωρινή έκθεση της Κομισιόν, σύμφωνα με την οποία το κόστος των άμεσων μέτρων στήριξης για κατοίκους, αγρότες, κτηνοτρόφους, επιχειρήσεις, βαραίνει κυρίως το 2023, ενώ από το 2024 ως το 2027 οι δαπάνες θα κατευθυνθούν κατά κύριο λόγο στην ανακατασκευή και ενίσχυση της ανθεκτικότητας των υποδομών (δρόμοι, φράγματα, γέφυρες, σιδηρόδρομος κ.ά.). Ειδικότερα, εκτιμώνται σε 900 εκατ. ευρώ το 2023, 700 εκατ. ευρώ το 2024 και περίπου 500 εκατ. ευρώ ετησίως μεταξύ 2025 και 2027.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
