Τα βαριά στυλό στις τράπεζες και ο νόμος που «κουρεύει» collateral

15 Οκτ 2020 06:10 Ανανεώθηκε: 08:59

Ο Επίμονος Κηπουρός σκαλίζει, ψάχνει και αναζητά ενδιαφέροντα σημεία από τον κόσμο των επιχειρήσεων, των αγορών, της οικονομίας και της πολιτικής.

Πολύ βαριά έχουν (ξανα)γίνει τα στυλό των τραπεζικών στελεχών, που καλούνται να υπογράφουν εγκρίσεις ή αναδιαρθρώσεις δανείων. Δεν είναι λίγοι αυτοί που λένε ότι οποιαδήποτε σοβαρή απόφαση καλό είναι να μετατίθεται αργότερα, γιατί ο φόβος μιας περιπέτειας με εισαγγελικές διώξεις δεν έχει εκλείψει. Ύστερα από αρκετές αντιφατικές αποφάσεις δικαστηρίων, ο Άρειος Πάγος καλείται τώρα να κρίνει οριστικά αν είναι σύμφωνος με το Σύνταγμα ο νόμος που όρισε ότι για αδικήματα, όπως η απιστία, τα στελέχη των τραπεζών δεν μπορούν να διώκονται αυτεπάγγελτα (με απόφαση ενός εισαγγελέα), αλλά μόνο κατόπιν έγκλησης από τη διοίκηση ή μετόχους της τράπεζας.
Νομικοί με μεγάλη εμπειρία, σημειώνουν ότι το ενδεχόμενο να κηρυχθεί αντισυνταγματικός ο νόμος δεν πρέπει να θεωρείται απίθανο. Υπάρχει, όπως τονίζουν, μια νομική και λογική ασυνέπεια στη νομοθετική ρύθμιση, που κάνει πολύ δύσκολη την αποδοχή της συνταγματικότητάς της. Το πρόβλημα είναι ότι ο νομοθέτης δέχεται πως δεν μπορεί να επεμβαίνει εισαγγελέας αν υπάρχουν ενδείξεις ότι ζημιώθηκε μια τράπεζα από ενέργειες ενός στελέχους, αλλά ταυτόχρονα δέχεται ότι για όλα τα άλλα νομικά πρόσωπα που ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα δεν ισχύει το ίδιο: δηλαδή, μπορεί ο εισαγγελέας να ασκεί διώξεις, χωρίς να υπάρχει έγκληση από τη διοίκηση ή τους μετόχους της εταιρείας που φέρεται να έχει υποστεί ζημιά. Αυτή η ασυνέπεια δεν μπορεί να δικαιολογηθεί και γεννά πολλές αμφιβολίες για τη συνταγματικότητα του νόμου και οι δικαστές του Αρείου Πάγου δεν θα έχουν πολύ εύκολο έργο στην έκδοση της απόφασής τους.
Τα τραπεζικά επιτελεία δεν έχουν μόνο να ασχοληθούν με νόμους που ρυθμίζουν βασικά θέματα της δραστηριότητας των τραπεζών, όπως ο νέος πτωχευτικός κώδικας, ή το υπό συζήτηση θεσμικό πλαίσιο για την ίδρυση bad bank. Υπάρχουν και οι καραμπόλες από φαινομενικά άσχετους με την τραπεζική λειτουργία νόμους, οι οποίες προκαλούν «πονοκεφάλους». Και μάλιστα μεγάλους.
Για παράδειγμα, το νέο νομοσχέδιο του υπουργείου Περιβάλλοντος, που θέτει πολύ αυστηρούς κανόνες για την εκτός σχεδίου δόμηση, απειλεί να ρίξει την αξία μικρών ιδιοκτησιών εκτός σχεδίου (αγροτεμάχια), καθώς στους ιδιοκτήτες δύο δυνατότητες δίνονται: ή να αφιερώσουν χρόνο και χρήμα για να τα καταστήσουν οικοδομήσιμα μέσα σε συγκεκριμένη προθεσμία, ή να σπεύσουν να τα ξεφορτωθούν ακόμη και σε χαμηλή τιμή. Όπως επισημαίνει το Τεχνικό Επιμελητήριο, «Η μοιραία μείωση των αξιών σε γεωτεμάχια σε εκτός σχεδίου περιοχές ανατρέπει τις αποτιμήσεις. Ειδικότερα, στον τραπεζικό και χρηματοπιστωτικό τομέα, δημιουργεί αστάθεια και περιττά προβλήματα, καθώς ακίνητα που μέχρι σήμερα ήταν άρτια και οικοδομήσιμα, με την αντίστοιχη αποτίμηση, έχουν παρασχεθεί ως εγγυήσεις για δανειοδοτήσεις σε ολόκληρο το εύρος της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας».
Σε χαμηλό τριμήνου έπεσε χθες ο τραπεζικός δείκτης στο ΧΑ και απέχει λιγότερο από 8% από το χαμηλότερο σημείο της χρονιάς, που είχε καταγραφεί τον Μάρτιο, εν μέσω γενικής κατάρρευσης στις αγορές, λόγω της πανδημίας. Φαίνεται ότι όποια γεωπολιτική ή μακροοικονομική αβεβαιότητα και αν εμφανιστεί, ενεργοποιούνται εξαρτημένα αντανακλαστικά ρευστοποίησης τραπεζικών μετοχών. Για κάποιον τολμηρό επενδυτή με μεσοπρόθεσμο ορίζοντα, πάντως, οι τρέχουσες αποτιμήσεις των τραπεζικών μετοχών αρχίζουν να γίνονται ελκυστικές. Αν επιβεβαιωθεί χονδρικά η εκτίμηση της κυβέρνησης για μια δυναμική ανάκαμψη της οικονομίας το 2021, οι τράπεζες σίγουρα αξίζουν κάτι καλύτερο μέσα στον επόμενο χρόνο. Το μόνο… φόβητρο είναι τα νέα «κόκκινα» δάνεια της πανδημίας, αλλά οι τραπεζίτες διαβεβαιώνουν ότι τελικά δεν θα επιβεβαιωθούν οι χειρότερες προβλέψεις και η κατάσταση θα παραμείνει υπό έλεγχο.
Για την αγορά δεν μπορούμε να περιμένουμε πολλά όσο πυκνώνουν τα νέφη τόσο πάνω από το Αιγαίο, με τα επικίνδυνα παιχνίδια της Άγκυρας, όσο και πάνω από την Ευρώπη, με την έξαρση της πανδημίας. Η Τουρκία κινείται στο όριο, δοκιμάζοντας τις «κόκκινες» γραμμές της Αθήνας, και πολλοί ανησυχούν ότι δεν θα ξεμπλέξουμε εύκολα με την μεγαλομανία του Ερντογάν.
Κοντά στο σημείο όπου η BC Partners θα πρέπει να κάνει δημόσια πρόταση για τις μετοχές μειοψηφίας της Forthnet έχει οδηγήσει η σταδιακή απόκτηση μετοχών της τηλεπικοινωνιακής εταιρείας από το γνωστό fund. Τα τελευταία στοιχεία ανεβάζουν τη συμμετοχή της BC Partners, μέσω διαφόρων εταιρειών που ελέγχει, στο 33,1957, δηλαδή πολύ κοντά στο νομικό κατώφλι της υποχρεωτικής υποβολής δημόσιας πρότασης (ένα τρίτο των μετοχών συν μία μετοχή). Μία από τις εταιρείες του κύκλου της BC Partners, η Newco United Group Hellas, έχει δικαίωμα προαίρεσης για να αγοράσει από τις τράπεζες το 22,6318% του συνόλου των δικαιωμάτων ψήφου, φθάνοντας το 55,8275% του συνόλου των δικαιωμάτων ψήφου. Αμέσως μόλις ασκηθεί το δικαίωμα, όσοι μικρομέτοχοι υπάρχουν ακόμη στην Forthnet θα πρέπει να περιμένουν δημόσια πρόταση για να πουλήσουν τις μετοχές τους.