Ακολουθώντας το παράδειγμα πολυεθνικών στα αμερικανικά (κυρίως) αλλά και στα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια, αρκετές ελληνικές εισηγμένες εφαρμόζουν προγράμματα αγοράς ιδίων μετοχών, διαδικασία η οποία ευνοείται από τα χαμηλά επιτόκια, αλλά συνάμα σηματοδοτεί και την πίστη των διοικήσεων στις προοπτικές των εταιρειών τους.
Πρόκειται για τακτική που ανέκαθεν ήταν προσφιλής, όμως το τελευταίο διάστημα έχει πάρει διαστάσεις, με τις ανακοινώσεις στο site του χρηματιστηρίου να είναι πολύ πιο συχνές από το παρελθόν.
Η επαναγορά ιδίων μετοχών αποτελεί μια τακτική που ακολουθείται κατά κόρον στη… Μέκκα των επενδύσεων, τις ΗΠΑ, καθώς το ελαστικό θεσμικό πλαίσιο και η ευελιξία στη μέθοδο των επαναγορών ευνοεί τη διαδικασία. Στην Ευρώπη αυτή η τακτική είναι λιγότερο μαζική, λόγω των αυστηρότερων θεσμικών πλαισίων στις Κεφαλαιαγορές.
Στην Ελλάδα, υπάρχει ως πρακτική εδώ και πολλά χρόνια, όμως πολλές εισηγμένες δεν είναι εξοικειωμένες με τη διαδικασία, οπότε επιλέγουν πιο προσφιλείς μεθόδους «γυρίσματος» ωφέλειας στους επενδυτές, όπως το μέρισμα ή η επιστροφή κεφαλαίου.
Η πολιτική αγοράς ιδίων μετοχών από τις εισηγμένες, έχει τόσο ουσιαστική, όσο και σημειολογική στόχευση. Αποφέρει σημαντικά οφέλη στους μετόχους, όταν γίνεται με σύνεση και σωστό timing, παρέχει πολλές δυνατότητες ευελιξίας για επιστροφές κεφαλαίων, ενώ συνάμα δίνει ισχυρό σήμα εμπιστοσύνης στις προοπτικές της εταιρείας.
Σηματοδοτεί δηλαδή την πεποίθηση των διοικούντων πως η τρέχουσα αξία υπολείπεται σημαντικά της πραγματικής αξίας της μετοχής. Τακτική που αποκτά μεγαλύτερη επικοινωνιακή βαρύτητα, όταν αυτά τα προγράμματα συνοδεύονται και από αγορές μετοχών από τα ίδια τα μέλη της διοίκησης.
Γενικά, έχει αποδειχτεί πως σε εταιρείες με μικρό χρέος και υψηλές μερισματικές αποδόσεις η αγορά ίδιων μετοχών αποδεικνύεται συμφέρουσα. Όταν τα επιτόκια κινούνται μεταξύ 0 - 0,25% και οι μερισματικές αποδόσεις φθάνουν έως 4-5% ή και περισσότερο (υπάρχουν και διψήφιες αποδόσεις), οι εισηγμένες έχουν λόγους να προχωρούν σε αγορές ίδιων μετοχών.
Επιπλέον, η τακτική βοηθάει στην αύξηση της εμπορευσιμότητα της μετοχής και τη βάζει περισσότερο στο «παιχνίδι» της χρηματιστηριακής διαδικασίας. Μέσω της αγοράς ιδίων μετοχών, οι εισηγμένες μπορούν να αυξήσουν την διασπορά των ελεύθερων μετοχών με συμμετοχή ξένων ή Ελλήνων θεσμικών επενδυτών και να εγγράψουν έκτακτα κέρδη.
Το πιο πρόσφατο παράδειγμα ιδιωτικών τοποθετήσεων ήταν αυτό της ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή όπου ένα ποσοστό δόθηκε σε τέσσερα ξένα επενδυτικά funds έναντι 11 ευρώ ανά μετοχή, ενώ έκτοτε κινείται υψηλότερα.
Το θεσμικό πλαίσιο και οι διαδικασίες
Για να προχωρήσει μια εισηγμένη σε διαδικασία απόκτησης ιδίων μετοχών, απαιτείται η έγκριση της γενικής συνέλευσης, ενώ δεν επιτρέπεται το ποσοστό αυτό να υπερβαίνει το 10% του μετοχικού κεφαλαίου. Η γενική συνέλευση παρέχει στο διοικητικό συμβούλιο της εταιρείας τη δυνατότητα αγοράς ιδίων μετοχών έως και του 10% του μετοχικού της κεφαλαίου για χρονικό διάστημα έως και 24 μηνών και εντός συγκεκριμένου εύρους τιμών.
Η έγκριση της γενικής συνέλευσης δίνει το ελεύθερο για την αγορά ιδίων μετοχών, όμως δεν είναι δεσμευτική προς τη διοίκηση να προχωρήσει οπωσδήποτε σε τέτοια κίνηση. Οι ίδιες μετοχές δεν ψηφίζουν στις γενικές συνελεύσεις, δεν δικαιούνται είσπραξης μερίσματος ή επιστροφής κεφαλαίου (το ποσό κατανέμεται στις υπόλοιπες μετοχές) και δεν μπορούν να συμμετάσχουν σε αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου (και πάλι, το ποσό κατανέμεται στις υπόλοιπες μετοχές). Επίσης, η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς έχει θέσει πλαφόν στην ημερήσια δυνατότητα αγοράς ιδίων μετοχών, έτσι ώστε η σχετική διαδικασία να μην φτάνει στο σημείο χειραγώγησης της μετοχής.
Τα αντεπιχειρήματα
Πάντως, υπάρχουν και αντεπιχειρήματα στην τακτική αγοράς ιδίων μετοχών. Ένα εξ αυτών είναι ότι μια διοίκηση δεν μπορεί να γνωρίζει πάντοτε πότε η τιμή της μετοχής της είναι υποτιμημένη, πάντα σε συνάρτηση με τις συνθήκες της αγοράς. Στο παρελθόν έχουν καταγραφεί πολλές περιπτώσεις που οι αγορές ιδίων μετοχών έγιναν σε τιμές που κατόπιν έφεραν ζημιά στους μετόχους. Παράλληλα, η αγορά ιδίων μετοχών, αν δε γίνεται με φειδώ και έλεγχο, στερεί ρευστότητα από την εταιρεία, που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί πιο εποικοδομητικά.
Επίσης, η αγορά ιδίων μετοχών μπορεί μεσοπρόθεσμα να τονώνει την εμπορευσιμότητα της μετοχής, αλλά στο βαθμό που οι τίτλοι ακυρωθούν στο μέλλον, δύναται να περιορίσει το free float άρα και την εμπορευσιμότητα σε βάθος χρόνου. Σε εταιρείες που έχουν ήδη περιορισμένη μετοχική διασπορά, η αγορά ιδίων τίτλων επιτείνει σημαντικά το πρόβλημα.
Τέλος, στο παρελθόν, έχουν υπάρξει περιπτώσεις κατάχρησης αυτής της διαδικασίας, όπου τα προγράμματα αγοράς ιδίων μετοχών έγιναν προκειμένου να διευκολυνθούν να ρευστοποιήσουν τις θέσεις τους «φίλια» χαρτοφυλάκια προς τη διοίκηση και όχι προς όφελος της εταιρείας.
Οι εισηγμένες που αγοράζουν συστηματικά
Περίπου είκοσι είναι οι εισηγμένες στο Χ.Α. που μέσα στους πρώτους πεντέμισι μήνες του 2021 έχουν προβεί σε αγορές ιδίων μετοχών, ενώ περίπου οι ίδιες ήταν και οι πιο δραστήριες το 2020. Από τον FTSE 25 συστηματικά σε τέτοια τακτική προβαίνουν οι ΟΤΕ, ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, Τέρνα Ενεργειακή, Μυτιληναίος, Σαράντης και Fourlis, από τον Mid Cap είναι οι Autohellas, Quest Συμμετοχών, Ευρωπαϊκή Πίστη, Κρι Κρι, BriQ Property, Profile και Τεχνική Ολυμπιακή, ενώ από την ευρύτερη αγορά είναι οι ΙΑΣΩ, Space Hellas, CPI, Μοτοδυναμική, CNL Capital, Π. Πετρόπουλος κ.α.
Ο ΟΤΕ αποτελεί ξεχωριστή περίπτωση σ’ ό,τι αφορά ευρύτερα τη σχέση με τους μετόχους του, καθώς εδώ και τρία χρόνια δεσμεύτηκε πως όλες οι ελεύθερες ταμιακές ροές που παράγει ο όμιλος, θα επιστρέφουν στους μετόχους, είτε μέσω μερισμάτων, είτε μέσω προγράμματος επαναγοράς ιδίων μετοχών. Περίπου το 65% των ελεύθερων ταμιακών ροών επιστρέφει στους μετόχους, ενώ το υπόλοιπο 35% αυτών πηγαίνει για την επαναγορά ιδίων μετοχών, στηρίζοντας έτσι την αξία της ίδιας της μετοχής.
Πάγια πολιτική του ΟΤΕ είναι να αποκτά ίδιες μετοχές, τις οποίες ακυρώνει στη συνέχεια. Θυμίζουμε ότι τον Φεβρουάριο του 2020 η εταιρεία είχε ακυρώσει 9,4 εκατ. ίδιες μετοχές, ενώ στις 13 Ιανουαρίου 2021 ακύρωσε 9.965.956 ίδιες μετοχές, ονομαστικής αξίας 2,83 ευρώ η κάθε μία, με συνακόλουθη μείωση του μετοχικού της κεφαλαίου κατά το ποσό των 28.203.655,48 ευρώ. Οι εν λόγω μετοχές αποκτήθηκαν στο διάστημα από 04/03/2020 έως 31/10/2020, με μέση τιμή αγοράς 12,14 ανά μετοχή.
Προ ημερών ο ΟΤΕ ανακοίνωσε πως αγόρασε συνολικά 260.500 ίδιες μετοχές, με μέση τιμή στα 14,88 ευρώ, έναντι συνολικού τιμήματος 3,87 εκατ. ευρώ. Μετά από αυτές τις αγορές, ο ΟΤΕ κατέχει 4.914.000 ίδιες μετοχές, ποσοστό 1,068% του συνόλου των μετοχών.
Η κινητικότητα στις ίδιες μετοχές
Συνεπές πρόγραμμα αγοράς ιδίων μετοχών έχει και η Mytilineos με πολύ συχνές κινήσεις, έχοντας φτάσει να κατέχει 6.792.895 ίδιες μετοχές, ποσοστό 4,7539% του συνόλου των μετοχών της. Σύμφωνα με ορισμένες πληροφορίες όταν το πρόγραμμα αγοράς ίδιων μετοχών φθάσει στο 10%, τότε η Μυτιληναίος θα προχωρήσει σε διαγραφή των μετοχών με αποτέλεσμα τα υψηλότερα κέρδη για τους μετόχους. Πάντως η τακτική του είναι προς όφελος των επενδυτών μειοψηφίας, καθώς το μέσο κόστος κτήσης των ιδίων μετοχών έχει αποκτηθεί αρκετά χαμηλότερα από τα τρέχοντα επίπεδα του τίτλου. Η μετοχή διαπραγματεύεται κοντά στα υψηλά 13 ετών.
Η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ ανακοίνωσε τη διανομή 1.876.000 ίδιων μετοχών (1,8139% του μετοχικού κεφαλαίου) σε 16 στελέχη με 2 ευρώ / μετοχή για συνολικό ποσό 3,752 εκατ. ευρώ στις 11 Ιουνίου. Υπάρχει ρήτρα δύο ετών για τη μη πώληση των μετοχών. Μετά τη συναλλαγή, η συνολική θέση σε ίδιες μετοχές μειώθηκε από 8.600,33 μετοχές (8,3157% του μετοχικού κεφαλαίου) σε 6.724.333 μετοχές (6,5018% του μετοχικού κεφαλαίου). Ως αποτέλεσμα του προαναφερθέντος προγράμματος προαίρεσης μετοχών, ο κ. Γ. Περιστέρης, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος, απέκτησε 950 χιλ. μετοχές.
Η Τιτάν μέσα στο Μάιο διέθεσε 45.838 μετοχές της Titan Cement International SA σε δεκαέξι στελέχη του ομίλου, μέσω εξωχρηματιστηριακών συναλλαγών στο πλαίσιο άσκησης δικαιωμάτων προαίρεσης αγοράς μετοχών σε τιμή άσκησης 10 ανά μετοχή, συνολικού ποσού 458.380 ευρώ. Μετά τις συναλλαγές, η Τιτάν κατέχει 1.008.942 μετοχές οι οποίες αντιπροσωπεύουν το 1,22% των δικαιωμάτων ψήφου της TCI.
Η Πλαστικά Θράκης στη συνεδρίαση της Δευτέρας 14/5 αγόρασε 3.000 μετοχές με μέση τιμή κτήσης 6,5403 ευρώ ανά μετοχή και συνολική αξία της συναλλαγής 19,62 χιλ. ευρώ, σε εκτέλεση σχετικής απόφασης της γενικής συνέλευσης της 21ης Μαΐου. Σύμφωνα με την απόφαση, θα προχωρήσει στην αγορά έως 4.341.876 ιδίων μετοχών, με εύρος τιμής από 0,50 ευρώ έως 10 ευρώ ανά μετοχή, ενώ το πρόγραμμα θα λήξει στις 21 Μαΐου 2023.
Όπως ανακοίνωσε πρόσφατα η Intralot, στο χρονικό διάστημα από 12 έως 31 Μαΐου 2021 προέβη σε πώληση 275.097 ιδίων μετοχών, ήτοι ποσοστό 0,18% του συνολικού μετοχικού της κεφαλαίου, με μέση τιμή πώλησης 0,1505 ευρώ ανά μετοχή και συνολικής αξίας 41.392,04 ευρώ. Η Intralot κατέχει πλέον 8.424.936 ίδιες μετοχές, οι οποίες αντιπροσωπεύουν το 5,37% του συνολικού μετοχικού της κεφαλαίου.
Η Σαράντης με αλλεπάλληλες αγορές ιδίων μετοχών όλο το τελευταίο διάστημα έχει συγκεντρώσει 2.893.424 ίδιες μετοχές που αντιστοιχούν στο 4,14% του μετοχικού κεφαλαίου.
H Κρι Κρι κατέχει συνολικά 28.080 ίδιες μετοχές, ήτοι ποσοστό 0,085% του συνόλου των μετοχών της, ενώ η μετοχή έκλεισε τη Δευτέρα 14/6 πάνω από τα 8 ευρώ για πρώτη φορά στην ιστορία της.
Η Fourlis κατέχει 629.785 ίδιες μετοχές, ποσοστό 1,2110% του συνόλου των μετοχών της Εταιρείας, ενώ η CNL Capital κατέχει 32.673 μετοχές, ήτοι ποσοστό 4,16% του συνόλου των μετοχών της.
Η Autohellas μετά από πρόσφατες αγορές κατέχει συνολικά 679.200 ίδιες μετοχές που αντιπροσωπεύουν ποσοστό 1,39% του συνόλου των μετοχών της Εταιρείας.
Η Profile έχει επίσης πάγια τακτική να προβαίνει σε αγορές ιδίων μετοχών, κίνηση ιδιαίτερα πετυχημένη τα τελευταία χρόνια. Πέρυσι ρευστοποίησε 528.264 ίδιες μετοχές (το 4,9% της εταιρείας) έναντι 4 ευρώ ανά τεμάχιο ενώ το κόστος κτήσης ήταν πολύ χαμηλότερο, κάνοντας με τα κέρδη επιστροφή κεφαλαίου στους μετόχους. Έκτοτε, έχει ξεκινήσει νέο πρόγραμμα αγοράς ιδίων μετοχών, ενώ στις 9 και 10 Ιουνίου αγόρασε 3.200 μετοχές έναντι συνολικής αξίας 15,139 χιλ. ευρώ, στα 4,73 ευρώ ανά μετοχή.
Στη CPI η γ.σ. έχει εγκρίνει πρόγραμμα αγοράς ιδίων μετοχών με ανώτατο αριθμό μετοχών 990.750, ανώτατη τιμή αγοράς 1 ευρώ. Δραστήριες στην αγορά ιδίων μετοχών είναι επίσης εταιρείες όπως ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή, Ευρωπαϊκή Πίστη, Quest Συμμετοχών, BriQ Properties, Τεχνική Ολυμπιακή, Μοτοδυναμική, Space Hellas και Π. Πετρόπουλος.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
