Energean: Σχέδιο διάσωσης του Πρίνου και 2,5 δισ. δολ. από νέα ομόλογα

Μεγάλη έκδοση ομολόγων, μέσω της οποίας άντλησε 2,5 δισ. δολ., ολοκλήρωσε ο όμιλος της Energean Plc, καθώς αποτέλεσαν δέλεαρ για τους επενδυτές τα μεγάλα κοιτάσματα φυσικού αερίου που αναπτύσσει στο Ισραήλ και την Αίγυπτο. Την ίδια ώρα, βρέθηκε φόρμουλα και για τη διάσωση της μοναδικής παραγωγής πετρελαίου στην Ελλάδα, στον Πρίνο, μετά την έγκριση από την Κομισιόν του δανεισμού της ελληνικής θυγατρικής της Energean με κρατικές εγγυήσεις.

Η Energean έκανε τα πρώτα της βήματα στην Ελλάδα τη δεκαετία του 2000, αναλαμβάνοντας την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων στον Πρίνο μέσω της Kavala Oil, αλλά πλέον έχει εξελιχθεί σε υπολογίσιμο ανεξάρτητο «παίκτη» στη διεθνή αγορά, με τη μητρική εταιρεία του ομίλου να εδρεύει στο Λονδίνο και να έχει χρηματιστηριακή αξία 1,53 δισ. λιρών (1,78 δισ. ευρώ), μεγαλύτερη από την αντίστοιχη των ΕΛΠΕ (1,64 δισ. ευρώ).

Οι δραστηριότητες στην Ελλάδα τελούν υπό αναθεώρηση, λόγω της μεγάλης μείωσης της παραγωγής, ενώ ο όμιλος έχει πρωταγωνιστικό ρόλο στις νέες παραχωρήσεις που έχουν γίνει για νέες έρευνες υδρογονανθράκων στον ελληνικό χώρο. Η Energean έχει επεκταθεί στη Μεσόγειο και τη Βόρεια Θάλασσα και πλέον διαθέτει πάνω από 1 δισ. βαρέλια ισοδυνάμου πετρελαίου βεβαιωμένα και δυνητικά αποθέματα, εκ των οποίων το 77% είναι σε αέριο. Η παραγωγή του ομίλου προέρχεται από την Αίγυπτο, την Ιταλία, την Ελλάδα, την Κροατία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Το μεγαλύτερο project της Energean που βρίσκεται σε εξέλιξη είναι αυτό της ανάπτυξης των κοιτασμάτων Καρίς, Βόρειο Καρίς και Τανίν στο Ισραήλ. Τα τρία κοιτάσματα διαθέτουν περίπου 100 δισεκ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου.

Βεβαιωμένα και δυνητικά αποθέματα της Energean

Με αυτό το χαρτοφυλάκιο, η Energean δεν δυσκολεύθηκε να αντλήσει 2,5 δισ. δολ. από τη διεθνή αγορά, με εκδόσεις ομολόγων λήξεως τα έτη 2024, 2026, 2028 και 2031 και με τις αποδόσεις να διαμορφώνονται μεταξύ 4,5% και 5,875%. Η έκδοση των τίτλων έγινε μέσω της θυγατρικής Energean Israel Finance Ltd, ενώ το μεγαλύτερο μέρος των εσόδων από την έκδοση (1,45 δισ. δολ.) θα κατευθυνθεί στην αναχρηματοδότηση δανεισμού.

Ενώ, όμως, τα διεθνή επενδυτικά κεφάλαια είναι πρόθυμα να χρηματοδοτήσουν τις διεθνείς δραστηριότητες της Energean, η ελληνική θυγατρική της αντιμετώπιζε ήδη από το 2019 μεγάλες δυσκολίες, έχοντας εμφανίσει ζημιές 52,5 εκατ. ευρώ, λόγω της εξάντλησης των κοιτασμάτων που εκμεταλλεύεται στον Πρίνο και τις σοβαρής μείωσης της παραγωγής. Η κατάσταση επιδεινώθηκε ακόμη περισσότερο από τη μεγάλη πτώση των διεθνών τιμών του αργού το 2020, λόγω της πανδημίας.

Έγκριση κρατικής στήριξης με αυστηρούς όρους

Από το περασμένο καλοκαίρι, η Energean προσέφυγε στο ελληνικό Δημόσιο, ζητώντας τη συμβολή του στη χρηματοδότηση ενός σχεδίου για τη διάσωση της μοναδικής παραγωγικής εγκατάστασης πετρελαίου στην Ελλάδα. Τελικά, ύστερα από διαβουλεύσεις με τη Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού της Κομισιόν, εγκρίθηκε ένα σχέδιο που περιλαμβάνει τραπεζικό δανεισμό με κρατικές εγγυήσεις και απευθείας δανεισμό από το Δημόσιο. Η σχετική νομοθετική ρύθμιση για την ενίσχυση του Πρίνου οδεύει πλέον στη Βουλή, ενώ η βασική φιλοσοφία της ρύθμισης έγκειται στο ότι το σύνολο της ενίσχυσης θα έχει δανειακή μορφή, δηλαδή θα επιστραφεί εντόκως στο ελληνικό Δημόσιο από την ελληνική θυγατρική της Energean. 

Ειδικότερα, οι όροι για την παροχή της κρατικής ενίσχυσης έχουν ως εξής:

1. Η εγχώρια θυγατρική της Energean θα λάβει εγγύηση από το ελληνικό Δημόσιο για να δανειστεί. Θα καταβάλει δε στο ελληνικό Δημόσιο προμήθειες για τη συγκεκριμένη εγγύηση – και φυσικά θα αποπληρώνει κανονικά το δάνειο και τους τόκους του στην τράπεζα που θα δώσει τη χρηματοδότηση
2. Το ελληνικό Δημόσιο θα ορίσει εκπρόσωπό του στο Διοικητικό Συμβούλιο της εταιρείας για την απρόσκοπτη παρακολούθηση της αξιοποίησης της χρηματοδότησης. Πέραν, δηλαδή, της παρακολούθησης στην εκτέλεση της σύμβασης για τον Πρίνο που ισχύει σήμερα, το ελληνικό Δημόσιο, πιθανότατα μέσω της ΕΔΕΥ (Ελληνική Διαχειριστική Εταιρεία Υδρογονανθράκων), θα εκπροσωπηθεί και στη διοίκηση της εταιρείας.
3. Η χρηματοδότηση θα επενδυθεί στην βελτίωση υποδομών και εγκαταστάσεων που ανήκουν στο ελληνικό Δημόσιο και τις οποίες διαχειρίζεται, στο πλαίσιο της σύμβασης παραχώρησης του Πρίνου, η Energean. Το ίδιο θα ισχύει για όποιες πρόσθετες υποδομές δημιουργηθούν στο πλαίσιο του προγράμματος.

Υπενθυμίζεται ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε ότι η χρηματοδότηση θα λάβει τη μορφή δημόσιας εγγύησης για εμπορικό δάνειο ύψους 90,5 εκατ. ευρώ που θα συνάψει η Energean, καθώς και δανείου μειωμένης εξασφάλισης ύψους 9,5 εκατ. ευρώ από το κράτος. Η στήριξη θα χορηγηθεί μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2021, θα χρησιμοποιηθεί για την κάλυψη των αναγκών της Energean σε επενδύσεις και κεφάλαια κίνησης κατά τους επόμενους 12 μήνες και θα έχει μέγιστη διάρκεια 8 ετών.

Η Κομισιόν έκρινε ότι η εγχώρια δραστηριότητα της Energean παράγει το μεγαλύτερο μέρος των εσόδων της από την πώληση αργού πετρελαίου και έχει υποστεί σοβαρές ζημίες λόγω της κατάρρευσης των τιμών του πετρελαίου κατόπιν της έξαρσης του κορονοϊού, αντιμετωπίζοντας δυσκολίες πρόσβασης σε χρηματοδότηση από την αγορά. Κατά συνέπεια, τα μέτρα ενίσχυσης αποσκοπούν στην αντιμετώπιση αυτών των αναγκών ρευστότητας.

Σύμφωνα με πληροφορίες, μετά τις ζημιές των 52,5 εκατ. ευρώ το 2019, οι περσινές ζημιές ξεπέρασαν τα 67 εκατ. ευρώ, με αποτέλεσμα να σωρευθούν ζημιές 120 εκατ. ευρώ σε μια διετία. Παρά τη βελτίωση της τιμής του πετρελαίου φέτος, η αδυναμία πραγματοποίησης επενδύσεων, λόγω έλλειψης χρηματοδότησης, έχει οδηγήσει σε περαιτέρω μείωση της παραγωγής με αποτέλεσμα και η τρέχουσα χρονιά να αναμένεται ζημιογόνος κατά περίπου 40 εκατ. ευρώ.

Η χρηματοδότηση εξασφαλίζει την ολοκλήρωση της ανάπτυξης του κοιτάσματος ΄Εψιλον, την οποία η Energean θεωρεί ως μονόδρομο για τη διασφάλιση της λειτουργίας του Πρίνου, παράλληλα με την υλοποίηση της διοικητικής και οργανωτικής αναδιάρθρωσης που έχει προγραμματισθεί με στόχο τη μείωση στο κόστος λειτουργίας καθώς και την εκτέλεση μιας σειράς από νέα projects, όπως η Μονάδα Διακράτησης και Αποθήκευσης Διοξειδίου του Άνθρακα και η Υπόγεια Αποθήκη Φυσικού Αερίου.

Στόχος είναι να καταστεί ο Πρίνος λιγότερο εξαρτώμενος από τις διακυμάνσεις στην τιμή του πετρελαίου αλλά και περισσότερο «πράσινος», σε συνέχεια και της πρόσφατης συμφωνίας με την ΔΕΗ για την προμήθεια του συνόλου της απαιτούμενης ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές.

Tο κόστος στην τοπική κοινωνία και την απασχόληση από ένα ενδεχόμενο κλείσιμο του κοιτάσματος είναι αυτό που μέχρι στιγμής «κρατάει» την εταιρεία στην περιοχή, αναφέρουν πηγές της Energean. Άλλωστε, σε περίπτωση αποχώρησης, η εταιρεία θα έχει την υποχρέωση να αποκαταστήσει τις τρεις γεωτρήσεις που έγιναν επί των ημερών της, αλλά το μεγαλύτερο κόστος αποκατάστασης θα επιβάρυνε το Δημόσιο.

Το βασικό πρόβλημα με τον Πρίνο είναι ότι πρόκειται για ένα μικρό κοίτασμα πετρελαίου για το οποίο δύσκολα βρίσκονται κεφάλαια για επενδύσεις που είναι αναγκαίες για να το κρατήσουν ζωντανό, καθώς δεν θεωρούνται οικονομικά αποδοτικές. Είναι χαρακτηριστικό ότι, την ίδια ώρα που το κοίτασμα αυτό «αργοπεθαίνει», η Energean έχει υπογράψει μέσα στις τελευταίες δύο εβδομάδες επενδυτικές αποφάσεις σε Αίγυπτο και Ισραήλ που φτάνουν τα 400 εκατ. ευρώ. Ωστόσο, όπως τονίζεται, πρόκειται για επενδύσεις στο φυσικό αέριο για τις οποίες η χρηματοδότηση είναι δεδομένη.

Το σχέδιο διάσωσης του Πρίνου

Η πρόταση που είχε υποβληθεί από την Energean στο υπουργείο Ενέργειας το περασμένο καλοκαίρι και πλέον τίθεται σε εφαρμογή προβλέπει τα ακόλουθα:

1. Επενδυτικές ανάγκες της τάξης των 75 εκατ. ευρώ.
2. Επανέναρξη του επενδυτικού προγράμματος για την ανάπτυξη του κοιτάσματος Έψιλον με την επανεκκίνηση της κατασκευής της νέας εξέδρας Λάμδα και άλλες απαραίτητες επενδύσεις.
3. Συνέχεια παρεμβάσεων σε υφιστάμενες γεωτρήσεις του Πρίνου και του Βόρειου Πρίνου, καθώς και διάνοιξη νέας οριζόντιας γεώτρησης για την άντληση του ταμιευτήρα «Λυδία» που βρίσκεται κάτω από τον Βόρειο Πρίνο.
4. Χρήση της τεχνικής εισπίεσης του παραγόμενου όξινου φυσικού αερίου στην παραγωγή προκειμένου να αυξηθεί η αποληψιμότητα από το σημερινό 40% στα επίπεδα του 60% ως το τέλος της ζωής των κοιτασμάτων καθώς και να μειωθούν σημαντικά οι εκπομπές ρύπων από την παραγωγική διαδικασία
5. Επενδύσεις σε μετατροπές που θα επιτρέψουν την επανεισπίεση στο κοίτασμα του παραγόμενου υδρόθειου καθώς και των εκπεμπόμενων ρύπων διοξειδίου του άνθρακα, ενισχύοντας την παραγωγή αλλά και αποτρέποντας την εκπομπή ρύπων στην ατμόσφαιρα, στο πλαίσιο της γενικότερης απόφασης της Energean για μηδενικούς συνολικά ρύπους από τις δραστηριότητές της έως το 2050. 
6. Σειρά αναβαθμίσεων στις θαλάσσιες εξέδρες και τις χερσαίες εγκαταστάσεις που θα καταστήσουν αποδοτικότερη τη λειτουργία τους και θα οδηγήσουν σε σημαντική μείωση του λειτουργικού κόστους
7. Προώθηση της επένδυσης για την Υπόγεια Αποθήκη Φυσικού Αερίου της Νότιας Καβάλας με χρήση ως αερίου βάσης των περίπου 100 εκατ. κυβικών μέτρων αερίου που έχουν απομείνει στο κοίτασμα της Καβάλας και με χρήση της υφιστάμενης εξέδρας «Κάππα» .
8. Διασφάλιση της βιωσιμότητας ανεξάρτητα από τις διακυμάνσεις τιμές πετρελαίου με αποφυγή ανάληψης από το Δημόσιο του κόστους εγκατάλειψης των εγκαταστάσεων, και με διατήρηση όσο το δυνατόν περισσότερων θέσεων εργασίας