Σε τροχιά συρρίκνωσης εισήλθε κατά την διάρκεια του τελευταίου χρόνου, ο ελληνόκτητος στόλος, για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια. Σύμφωνα με στοιχεία του Lloyd's List Intelligence, κατά το διάστημα από τον Απρίλιο του 2018 έως και τον φετινό Αύγουστο, τα ποντοπόρα πλοία ελληνικών συμφερόνων υποχώρησαν σε 5.107, μεταφορικής ικανότητας 336 εκατ. τόνων dwt. Σε αυτά μάλιστα περιλαμβάνονται και 142 πλοία που βρίσκονται υπό ναυπήγηση. Το μέγεθος αυτό συνιστά πτώση κατά 5% σε αριθμό και κατά 5,6% με βάση την μεταφορική ικανότητα, με αποτέλεσμα το μερίδιο της ελληνικής ναυτιλίας στο σύνολο του παγκόσμιου εμπορικού στόλου, να υποχωρήσει σε 15%, από 16% που βρισκόταν πριν από 17 μήνες.
Σύμφωνα με ειδικούς του κλάδου, μεγάλο μέρος της πτώσης αυτής εξηγείται λόγω της διαδικασίας ανανέωσης του ελληνόκτητου στόλου, με πολλές εταιρείες να σπεύδουν να πωλήσουν τα παλιότερα πλοία τους, χωρίς να έχουν ακόμα ολοκληρώσει την απόκτηση ή ναυπήγηση νέων. Δηλαδή ο στόλος βρίσκεται σε ένα μεταβατικό στάδιο σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια, που είναι πιθανό να έχει διαφοροποιηθεί σε λίγους μήνες από σήμερα. Πάντως, αυτό που δεν αμφισβητείται είναι η επιφυλακτική στάση της πλειονότητας των Ελλήνων πλοιοκτητών απέναντι στην υποβολή παραγγελιών νέων ναυπηγήσεων, με τα σχετικά μεγέθη να υποχωρούν σταθερά, πλην εκείνων που αφορούν σε πλοία μεταφοράς φυσικού αερίου ή υγραερίου (LNG/LPG), κυρίως δε των πρώτων.
Η εξέλιξη αποδίδεται στην αβεβαιότητα που έχει δημιουργήσει η κανονιστική συμμόρφωση της παγκόσμιας ναυτιλίας με μια σειρά από νέες νόρμες, με έμφαση στην μείωση των εκπεμπόμενων ρύπων. Στο πλαίσιο αυτό, επικρατεί μεγάλη ανασφάλεια αναφορικά με το ποιος τύπος πλοίου και ποια τεχνολογία θα προσφέρουν την μεγαλύτερη συμμόρφωση σε βάθος χρόνου, με αποτέλεσμα ουδείς (όχι μόνο οι Έλληνες) να θέλει να διακινδυνεύσει πολύτιμα κεφάλαια χωρίς κάποια εξασφάλιση. Άλλωστε ένα πλοίο έχει διάρκεια ζωής τουλάχιστον 25 χρόνια.
Σε ό,τι αφορά τον λειτουργικό ελληνόκτητο στόλο, από τα στοιχεία της έρευνας προκύπτει ότι η κατηγορία των φορτηγών πλοίων καταγράφει μικρή υποχώρηση με 1,5% σε 2.013 πλοία μεταφορικής ικανότητας 160,8 εκατ. τόνους dwt. Αντιθέτως, στα δεξαμενόπλοια καταγράφεται μικρή αύξηση κατά 0,8% σε 1.418 πλοία μεταφορικής ικανότητας 137,3 εκατ. τόνων, εν μέσω της γενικότερης ανάκαμψης του επενδυτικού κλίματος και της πεποίθησης ότι η ναυλαγορά θα κινηθεί ανοδικά κατά την διάρκεια των επόμενων μηνών. Υπολογίζεται ότι ελληνικά συμφέροντα ελέγχουν το 18,8% του παγκόσμιου στόλου των φορτηγών πλοίων και το 19,8% του στόλου των δεξαμενόπλοιων.
Πάντως, επί του παρόντος, το «στοίχημα» της νέας κυβέρνησης για την επιστροφή περισσότερων πλοίων στο ελληνικό νηολόγιο, φαντάζει δύσκολο να κερδηθεί, καθώς η «αιμορραγία» συνεχίζεται. Ειδικότερα, κατά την διάρκεια του τελευταίου 17μήνου, αποχώρησαν από τον ελληνόκτητο στόλο, πλοία μεταφοράς 5,7 εκατ. τόνων. Ως εκ τούτου, μόλις το 22,4% των ελληνόκτητων πλοίων υψώνει πλέον την ελληνική σημαία. Από την άλλη πλευρά, το μερίδιο της Ελλάδας εντός των «τειχών» της Ευρωπαϊκής Ένωσης παραμένει κυρίαρχο, καθώς οι Έλληνες ελέγχουν το 53% του στόλου, με την κυριαρχία να είναι ακόμα μεγαλύτερη στα εμπορικά πλοία (φορτηγά πλοία και δεξαμενόπλοια). Όπως έχει αναφέρει χαρακτηριστικά ο πρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών (Ε.Ε.Ε.), «είμαστε οι μοναδικοί ταξιτζήδες στην Ευρώπη».