Μία ευρεία πανευρωπαϊκή έρευνα που υλοποιήθηκε από το Ίδρυμα Vodafone σε συνεργασία με τον Μη Κερδοσκοπικό Οργανισμό Save the Children, φέρνει στο προσκήνιο τη σημερινή κατάσταση της ψηφιακής ευημερίας παιδιών και νέων στην Ευρώπη.
Η μελέτη, υπό τον τίτλο «Click, Scroll, Connect - and Balance», εντάσσεται στην πρωτοβουλία Skills Upload Junior του Ιδρύματος Vodafone, με στόχο την ενίσχυση της ψηφιακής εκπαίδευσης και την ανάδειξη των προκλήσεων και ευκαιριών που αντιμετωπίζουν οι νεότερες γενιές στο ψηφιακό περιβάλλον.
Η έρευνα πραγματοποιήθηκε μέσα από συνδυασμό συστηματικής ανασκόπησης βιβλιογραφίας και συνεντεύξεων με εμπειρογνώμονες, χαρτογραφώντας τις πραγματικές εμπειρίες των παιδιών στην Ευρώπη. Παράλληλα, διατυπώνονται συγκεκριμένες προτάσεις πολιτικής προς δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς, με βασικό ζητούμενο τη διασφάλιση της ψηφιακής ευημερίας χωρίς αποκλεισμούς.
Η έρευνα αναδεικνύει ότι σημαντικοί στρεσογόνοι παράγοντες, όπως ο διαδικτυακός εκφοβισμός, η παραπληροφόρηση, οι εθιστικοί μηχανισμοί σχεδιασμού και οι κοινωνικές συγκρίσεις, έχουν αρνητικές επιπτώσεις στη ψυχική υγεία των παιδιών, ενισχύοντας την εμφάνιση άγχους, κατάθλιψης και προβλημάτων συμπεριφοράς.
Το φύλο διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στις εμπειρίες, με τα κορίτσια να εκτίθενται συχνότερα σε σεξιστικό και υποτιμητικό περιεχόμενο, ενώ τα αγόρια σε πρότυπα βίας και εκμετάλλευσης.
Στον τομέα της εκπαίδευσης, η μελέτη διαπιστώνει ότι, παρά τις ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες όπως το Digital Education Action Plan και το DigComp, η εφαρμογή τους παραμένει άνιση μεταξύ των κρατών-μελών.
Πολλά παιδιά δεν διαθέτουν επαρκείς γνώσεις για την προστασία προσωπικών δεδομένων και την αντιμετώπιση της παραπληροφόρησης, ενώ οι εκπαιδευτικοί συχνά στερούνται εξειδικευμένης κατάρτισης και εργαλείων.
Επιπλέον, παιδιά που ανήκουν σε περιθωριοποιημένες ομάδες, όπως ΛΟΑΤΚΙ+ νέοι, παιδιά μειονοτήτων ή με νευροαναπτυξιακές αναπηρίες, αντιμετωπίζουν αυξημένο κίνδυνο αποκλεισμού και διαδικτυακής παρενόχλησης, ενώ οι ανάγκες τους συχνά δεν καλύπτονται από τις εθνικές στρατηγικές.
Παρά το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση διαθέτει το πλέον ολοκληρωμένο θεσμικό πλαίσιο (GDPR, DSA) για την προστασία των παιδιών από ψηφιακούς κινδύνους, οι ανισότητες στην εφαρμογή των μέτρων παραμένουν σημαντικές, τόσο στην επαλήθευση ηλικίας όσο και στη διαχείριση περιεχομένου και την παροχή ψηφιακής εκπαίδευσης.
Η έρευνα επισημαίνει επίσης ότι αναδυόμενοι κίνδυνοι, όπως το υλικό σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών που παράγεται με τεχνητή νοημοσύνη (AI-generated CSAM), τα deepfakes και τα επιβλαβή αλγοριθμικά συστήματα προτάσεων, ξεπερνούν τα υφιστάμενα ρυθμιστικά εργαλεία.
Αν και ο Κανονισμός για την Τεχνητή Νοημοσύνη (AI Act) και ο Κανονισμός για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες (DSA) βρίσκονται υπό διαμόρφωση, απαιτείται δυναμική προσέγγιση με επίκεντρο τα δικαιώματα και τη συμμετοχή των παιδιών.
Η μελέτη προτείνει την ανάπτυξη εθνικών οδηγιών ευθυγραμμισμένων με τα διεθνή πρότυπα, την ενίσχυση των μηχανισμών εφαρμογής και της διασυνοριακής συνεργασίας, καθώς και την προώθηση πολιτικών που λαμβάνουν υπόψη τα αναπτυξιακά στάδια των παιδιών.
Παράλληλα, υπογραμμίζεται η ανάγκη ενίσχυσης των σχολικών κοινοτήτων με ολιστικές προσεγγίσεις που συνδέουν την ψηφιακή ευημερία με την ψυχική υγεία και την κοινωνική ένταξη, ενώ θεωρείται απαραίτητη η συστηματική επιμόρφωση εκπαιδευτικών και γονέων.
Ιδιαίτερη σημασία δίνεται στη στόχευση των πιο ευάλωτων ομάδων παιδιών, ώστε να εξασφαλίζεται ισότητα, συμπερίληψη και ηλικιακή καταλληλότητα σε κάθε πρωτοβουλία. Κομβικό ρόλο διαδραματίζει η κάλυψη των ερευνητικών κενών και η ανάπτυξη αξιόπιστων συστημάτων παρακολούθησης και αξιολόγησης, που θα επιτρέπουν τη διαρκή μέτρηση και βελτίωση της ψηφιακής ανθεκτικότητας και ευεξίας των παιδιών.
Η Υπεύθυνη του Ιδρύματος Vodafone στην Ελλάδα, Αλεξάνδρα Παπανικολάου, επισήμανε: «Κάθε παιδί δικαιούται ισότιμη πρόσβαση στα κατάλληλα εργαλεία και δεξιότητες, ώστε να δραστηριοποιείται με ασφάλεια και αυτοπεποίθηση και να προοδεύει στην ψηφιακή εποχή.
Η μετάβαση από τη θεωρία στα απτά αποτελέσματα απαιτεί εθνικές παρεμβάσεις και τον συντονισμό ολόκληρου του οικοσυστήματος του παιδιού, από το σπίτι στο σχολείο. Η παρούσα μελέτη σε συνεργασία με τον οργανισμό Save The Children αποτελεί τη βάση για την καθιέρωση μιας πιο ολιστικής αντίληψης για την ψηφιακή ανθεκτικότητα και ευημερία των νέων, με σκοπό την συντονισμένη κινητοποίηση δυνάμεων και τις τεκμηριωμένες παρεμβάσεις».
Η πλήρης έρευνα είναι διαθέσιμη στη διεύθυνση: https://skillsuploadjr.eu/saveTheChildren
Με σύνθημα “Connecting for Good”, το Ίδρυμα Vodafone συμπληρώνει φέτος 23 χρόνια προσφοράς στην Ελλάδα. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, έχει συνεργαστεί με περισσότερους από 100 φορείς και οργανισμούς, ενώ μόνο τον τελευταίο χρόνο ωφελήθηκαν πάνω από 1.000.000 πολίτες.
Τα βασικά προγράμματα που υλοποιεί σήμερα περιλαμβάνουν το Generation Next για την ανάπτυξη ψηφιακών δεξιοτήτων, τα προγράμματα Instant Network & Instant Classroom για την υποστήριξη ανθρωπιστικών κρίσεων, τις ψηφιακές εφαρμογές Bright Sky & Panic Button για την αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής βίας και το Safe Youth για την αντιμετώπιση της βίας μεταξύ ανηλίκων. Παράλληλα, τρέχει το πρόγραμμα Vodafone Posidonia για την προστασία των λιβαδιών Ποσειδωνίας στη Μεσόγειο.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news
