Η αγορά της μπίρας σήμερα δεν έχει καμία σχέση με 20 χρόνια πριν. Ο ανταγωνισμός έσπασε τα στεγανά με αποτέλεσμα να κυκλοφορούν πολλά σήματα, ακόμη περισσότεροι τύποι, να υπάρχει μεγάλη γκάμα τιμών και ευρύ δίκτυο διανομής σε όλη την Ελλάδα. Και στο πιο απομακρυσμένο νησί ο καταναλωτής έχει να διαλέξει μεταξύ πέντε και έξι διαφορετικών σημάτων, ενώ πριν από λίγα χρόνια οι επιλογές δεν ξεπερνούσαν τις δύο, που πολλές φορές ήταν και της ίδιας εταιρείας.
Η κόντρα Ζυθοποιίας Μακεδονίας Θράκης (Βεργίνα) και Αθηναϊκής Ζυθοποιίας (Heineken, Amstel, Alpha κ.α) με την πρώτη να κατηγορεί για αντιανταγωνιστικές πρακτικές τη δεύτερη, πρόσφατα αναβαθμίστηκε, καθώς το Πρωτοδικείο του Άμστερνταμ έκρινε τη Heineken N.V. «αλληλεγγύως και εις ολόκληρον υπεύθυνη» για την μακροχρόνια και συστηματική κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης της θυγατρικής Αθηναϊκής Ζυθοποιίας στην ελληνική αγορά ζύθου. Η Βεργίνα ζητεί αποζημίωση έως 160 εκατ. ευρώ, ενώ από την Αθηναϊκή Ζυθοποιία απαντούν ότι η υπόθεση δεν έχει τελεσιδικήσει και σύμφωνα με την Heineken δεν έχει γίνει ακροαματική διαδικασία για «την ουσία της υπόθεσης» που αφορά τόσο το εάν θα λάβει χρηματική αποζημίωση η Ζυθοποιία Μακεδονίας Θράκης, αλλά και το ύψος αυτής.
Δαυίδ εναντίον Γολιάθ και η παρέμβαση της Επιτροπής Ανταγωνισμού
Η διαμάχη μεταξύ των δύο εταιρειών κρατά από τη δεκαετία του 2000, ενώ το 2015 εκδόθηκε απόφαση της Ελληνικής Επιτροπής Ανταγωνισμού που επέβαλε στην Αθηναϊκή Ζυθοποιία πρόστιμο 31,45 εκατ., λέγοντας ότι καταχράστηκε τη δεσπόζουσα θέση της στην ελληνική αγορά μπύρας για αρκετά χρόνια. Τη διαδικασία είχε κινήσει ο Δημήτρης Πολιτόπουλος, ιδρυτής της Ζυθοποιίας Μακεδονίας Θράκης.
Το πρόστιμο αφορούσε πρακτικές αποκλεισμού ανταγωνιστών από σημεία πώλησης, κυρίως μικρότερων ζυθοποιών, όπως η Ζυθοποιία Μακεδονίας Θράκης που ιδρύθηκε το 1997. Μετά την απόφαση αυτή, η Ζυθοποιία Μακεδονίας Θράκης προσέφυγε νομικά κατά της Heineken και της θυγατρικής της, διεκδικώντας αποζημιώσεις για τις ζημιές που υπέστη λόγω του αθέμιτου ανταγωνισμού. Πέρσι, το Διοικητικό Εφετείο έκανε εν μέρει δεκτή την προσφυγή της Αθηναϊκής Ζυθοποιίας μειώνοντας το πρόστιμο που της είχε επιβάλει η Επιτροπή Ανταγωνισμού, στα 26,7 εκατ. ευρώ.
Βεβαίως η ελληνική αγορά παραμένει ολιγοπωλιακή, καθώς η Αθηναϊκή Ζυθοποιία διατηρεί υψηλό μερίδιο αγοράς της τάξης του 50% - 55%. Έπαψε όμως να είναι μονοπωλιακή. Δεν είναι μακριά οι εποχές που η ολλανδική πολυεθνική διατηρούσε ηγεμονικά μερίδια αγοράς, πάνω από 75%.
Οι ημερομηνίες - σταθμοί
Δύο ήταν οι ημερομηνίες που μετέβαλαν σταδιακά το status quo στη συγκεκριμένη αγορά. Η πρώτη το 1996, όταν άλλαξε το νομικό πλαίσιο και επετράπη η δημιουργία βιομηχανιών μικρής όχλησης και δειλά-δειλά στήθηκαν οι πρώτες μικρές ζυθοποιίες. Ως τότε, αν κάποιος επιθυμούσε να δημιουργήσει ζυθοποιία θα έπρεπε να επενδύσει τεράστια ποσά ή να συνεργαστεί με κάποια πολυεθνική. Η δεύτερη ημερομηνία ήταν το 2003. Τότε η Ελλάδα εναρμόνισε τον φόρο σύμφωνα με τις κοινοτικές οδηγίες και η μπίρα κατέστη το πιο φθηνό αλκοολούχο ποτό –και παραμένει μέχρι και σήμερα.
Το πιο σημαντικό όμως για την ανάπτυξη της αγοράς είναι ότι ως λαός αποκτήσαμε κουλτούρα γύρω από την μπίρα. Μέχρι πριν από λίγα χρόνια οι Έλληνες αντιμετώπιζαν την μπίρα ως αναψυκτικό και την αποζητούσαν την καλοκαιρινή περίοδο.
Πλέον οι καταναλωτές παραγγέλνουν μπίρα όλες τις εποχές, το ποσοστό των γυναικών που προτιμά την μπίρα σε μια έξοδό του έχει ενισχυθεί σημαντικά, ενώ και οι νέοι δείχνουν ιδιαίτερη προτίμηση στη μπίρα αφού είναι η πιο φθηνή σε σχέση με άλλα αλκοολούχα ποτά.
Πώς διαμορφώνονται τα μερίδια αγοράς: Οι ξένοι παραμένουν κυρίαρχοι
Σήμερα, ποσοστό 89% της αγοράς ελέγχεται από τέσσερις ζυθοποιίες: Την Αθηναϊκή Ζυθοποιία, την Ολυμπιακή Ζυθοποιία (Carlsberg, Μύθος, Fix κ.α), την Ελληνική Ζυθοποιίας Αταλάντης (ΕΖΑ, Pils Hellas κ.α) και τη Ζυθοποία Μακεδονίας Θράκης (Βεργίνα). Ποσοστό περίπου 5.5% είναι ιδιωτική ετικέτα και άλλο ένα 5,5% είναι οι μικροζυθοποιίες.
Όπως προκύπτει, οι ξένοι έχουν τη μερίδα του λέοντος, αφού Αθηναϊκή Ζυθοποιία ανήκει στην ολλανδική Heineken και η Ολυμπιακή Ζυθοποιία στη δανέζικη Carlsberg. H Bεργίνα όπως προαναφέρθηκε ανήκει στον κ. Δ. Πολιτόπουλο και η ΕΖΑ στο fund Diorama και στους κ.κ. Δ. Δασκαλόπουλο και Αθ, Συριανό.
Κάθε περιοχή στην Ελλάδα έχει πλέον και τη μικροζυθοποιία της
Μικροζυθοποιίες είναι και η ΕΖΑ αλλά και η Βεργίνα με πλαφόν παραγωγής τα 200.000 εκατόλιτρα το χρόνο. Υπάρχουν περίπου 70 μικρές ζυθοποιίες. Σχεδόν κάθε περιοχή της Ελλάδας έχει τη δική της μικροζυθοποιία, με τους παραγωγούς μπίρας να βοηθούνται από την έκρηξη του τουρισμού.
Διαρκώς εμφανίζονται νέες ετικέτες με τους καταναλωτές να είναι σε θέση να δοκιμάσουν και να πειραματιστούν γευστικά. Οι προοπτικές παραμένουν θετικές αφού για παράδειγμα στη Γαλλία υπάρχουν περίπου 1.900 μικροζυθοποιίες, στην Αγγλία 1.800 και στη Γερμανία 1.000 με τη μέση ετήσια κατανάλωση στην Ελλάδα να είναι στα 36 λίτρα, ενώ στη Γερμανία φτάνει τα 110 λίτρα.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
