Αίτημα στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας – ESM για την κατάργηση των ειδικών δικαιωμάτων του ΤΧΣ και κατ’ επέκταση της κυβέρνησης στην Εθνική Τράπεζα κατέθεσε το υπουργείο Οικονομικών.
Το αίτημα αφορά το υπόλοιπο 8,39% των μετοχών της Εθνικής Τράπεζας που παραμένουν στον έλεγχο του ΤΧΣ μετά την ολοκλήρωση της διάθεσης του 10% σε ξένους και εγχώριους επενδυτές, και οι οποίες μέχρι το τέλος του έτους θα περάσουν στο Υπερταμείο. Οι μετοχές αυτές συνοδεύονται από αυξημένα ειδικά δικαιώματα του κράτους στην τράπεζα κληρονομία της μεγάλης κρίσης και των ανακεφαλαιοποιήσεων.
Όπως εκτιμάται ο ESM αναμένεται μέχρι το τέλος Νοεμβρίου να δώσει την συγκατάθεσή του για τον τερματισμό ισχύος των ειδικών δικαιωμάτων και αμέσως μετά θα ακολουθήσει νομοθετική ρύθμιση από το υπουργείο Οικονομικών με την οποία θα καταργηθούν οριστικά τα ειδικά δικαιώματα.
Η κατάργηση των ειδικών δικαιωμάτων έρχεται σε συνέχεια σχετικής προαναγγελίας από τον υπουργό Οικονομικών, Κωστή Χατζηδάκη, ο οποίος σε συνέντευξή του στα τέλη Σεπτεμβρίου, λίγο πριν πραγματοποιηθεί το placement, δήλωσε ότι η κυβέρνηση θα προχωρήσει στην κατάργηση των ειδικών δικαιωμάτων προκειμένου η Εθνική Τράπεζα να μην έχει κανένα ανταγωνιστικό μειονέκτημα σε σχέση με τις άλλες τρεις συστημικές τράπεζες.
Υπενθυμίζεται ότι τα τελευταία ειδικά δικαιώματα που είχαν απομείνει στο ΤΧΣ μετά την προηγούμενη αλλαγή του ιδρυτικού του νόμου περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, τον διορισμό ενός μέλους στο διοικητικό συμβούλιο, το δικαίωμα άσκησης βέτο σε θέματα τροποποίησης του καταστατικού, αύξησης ή μείωσης του μετοχικού κεφαλαίου και μεταβίβασης στοιχείων ενεργητικού, το δικαίωμα να ζητά αναβολή ή σύγκληση του διοικητικού συμβουλίου, αλλά και να έχει ελεύθερη πρόσβαση στα στοιχεία της τράπεζας με στελέχη ή συμβούλους της επιλογής του.
Σημειώνεται ότι το προηγούμενο 12μηνο το Δημόσιο προχώρησε με γρήγορα βήματα στην υλοποίηση της στρατηγικής αποεπένδυσης από τις τράπεζες επιτυγχάνοντας την πλήρη επαναφορά του εγχώριου τραπεζικού συστήματος στην ευρωπαϊκή κανονικότητα.
Το πρώτο βήμα έγινε τον Οκτώβριο του 2023 όπου η Eurobank προχώρησε στην αγορά του 1,4% των μετοχών της που βρίσκονταν στο χαρτοφυλάκιο του ΤΧΣ, μετοχές που στη συνέχεια ακύρωσε. Η συναλλαγή ανήλθε στα 93,7 εκατ. και οδήγησε την επάνοδο της Eurobank σε αμιγώς ιδιωτικά χέρια.
Αμέσως μετά τον Νοέμβριο του 2023 το ΤΧΣ αποδέχθηκε την προσφορά της Unicredit για την απόκτηση του 9,4% της Alpha Bank που βρίσκονταν στο χαρτοφυλάκιό του. Η συναλλαγή ανήλθε στα 293,5 εκατ. ευρώ και αποτέλεσε την πρώτη μεγάλη επένδυση ευρωπαϊκής τράπεζας στην Ελλάδα μετά την κρίση και οδήγησε στην πλήρη αποχώρηση του δημοσίου από το μετοχολόγιο της Alpha.
Αμέσως μετά την Alpha, το ΤΧΣ προχώρησε στην διάθεση του 22% των μετοχών της Εθνικής Τράπεζας σε ξένους και εγχώριους επενδυτές συναλλαγή που ανήλθε στα 1,07 δισ. ευρώ.
Λίγους μήνες μετά τον Μάρτιο του 2024 το ΤΧΣ προχώρησε στην πλήρη αποεπένδυση από την Τράπεζα Πειραιώς διαθέτοντας στην αγορά, στην Ελλάδα και κυρίως το εξωτερικό, το σύνολο της συμμετοχής του, το 27% των μετοχών της τράπεζας έναντι 1,35 δισ. που αποτέλεσε την μεγαλύτερη συναλλαγή του ΤΧΣ.
Το τελευταίο βήμα του ΤΧΣ ήταν η διάθεση πριν λίγες ημέρες σε επενδυτές το 10% των μετοχών της Εθνικής Τράπεζας (από το 18,39% που κατείχε) συναλλαγή που ανήλθε στα 691 εκατ. ευρώ.
Το ποσοστό που απέμεινε το 8,39% θα μεταφερθεί στο Υπερταμείο και υπάρχουν δυο σκέψεις για την αξιοποίησή του. Η πρώτη είναι να διατεθεί σε δεύτερο χρόνο σε κάποιον ισχυρό θεσμικό επενδυτή και η δεύτερη είναι οι μετοχές να διατηρηθούν στο Υπερταμείο ως επενδυτική συμμετοχή προσβλέποντας στα μερίσματα και τις υπεραξίες από την ανάπτυξη της τράπεζας τα επόμενα χρόνια δεδομένου του ευνοϊκού οικονομικού κύκλου.
Σε κάθε περίπτωση η συμμετοχή του κράτους από εδώ και πέρα θα είναι καθαρά επενδυτική και ακριβώς γι’ αυτό το λόγο η κυβέρνηση προχωρά στην κατάργηση όλων των ειδικών δικαιωμάτων.