Στην τακτοποίηση των υποχρεώσεών του προς την Hellenic Train προχωρά το ελληνικό Δημόσιο, εκτιμώντας τις οφειλές του βάσει της σύμβασης για τις «άγονες γραμμές» σε έως 124 εκατ. ευρώ για τα έτη 2022 – 2023. Με διάταξη στο σχέδιο νόμου για την αναδιάρθρωση του Υπερταμείου, εκκαθαρίζεται η οφειλόμενη αποζημίωση για τα επιβατικά δρομολόγια που εκτέλεσε η ιταλικών συμφερόντων εταιρεία σε μία διετία με τραγικά ορόσημα για τον ελληνικό σιδηρόδρομο.
Πρόκειται για μια υποχρέωση που απορρέει από την ανανέωση στις 14/04/2022 της σύμβασης υποχρεώσεων δημόσιας υπηρεσίας (ΥΔΥ), που η παλιά κρατική ΤΡΑΙΝΟΣΕ είχε με το ελληνικό Δημόσιο από το 2016. Στην ίδια λογική, η σημερινή «διάδοχος» της πάλαι ποτέ δημόσιας εταιρείας αποζημιώνεται για να εκτελεί δρομολόγια που δεν έχουν εμπορικό ενδιαφέρον, διασφαλίζοντας την κάλυψη του δικτύου της χώρας, ακόμα και στις πιο απομακρυσμένες περιοχές.
Η αποζημίωση με την ανανέωση παρέμεινε σταθερή στα 50 εκατ. ευρώ ετησίως -στα οποία προστίθεται ΦΠΑ- για διάρκεια 15 ετών, ανεβάζοντας το συνολικό κόστος για το δημόσιο στα 750 εκατ. ευρώ. Μετά από δυόμισι χρόνια διαπραγματεύσεων, με την προηγούμενη ηγεσία του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, προβλέφθηκε μηχανισμός παρακολούθησης ώστε να διασφαλίζεται ότι έχουν εκτελεσθεί τα συμφωνηθέντα δρομολόγια, καθώς και ρήτρες για την ιδιωτική εταιρεία.
Η ιδιαιτερότητα, πάντως, αυτής της σύμβασης ΥΔΥ που αφορά στις επιβατικές μεταφορές με τρένο, είναι πως καλύπτει όλα τα δρομολόγια στο σιδηροδρομικό δίκτυο της χώρας, ακόμα και τον βασικό άξονα Αθήνας – Θεσσαλονίκης, πράγμα που δεν συμβαίνει για παράδειγμα στις αεροπορικές άγονες γραμμές.
Κέρδη με... εγγύηση Δημοσίου
Η αποζημίωση προς την Hellenic Train για την ανάθεση των άγονων γραμμών αποτελεί μια «εγγύηση» για τα έσοδα της εταιρείας, θυγατρικής της TRENITALIA. Για το 2022, τα έσοδα των ΥΔΥ αντιστοιχούσαν στο 44,2% του συνολικού κύκλου εργασιών της εταιρείας.
Όπως αποκάλυψαν οι οικονομικές καταστάσεις για τη χρήση 2022, βάσει των άρθρων 10.3 και 10.14 της σύμβασης, «σε περιπτώσεις που προκύπτει η ανάγκη για επιπλέον συνεισφορά, είτε λόγω αυξημένου κόστους πρόσβασης στη γραμμή́, είτε λόγω αυξημένου κόστους μίσθωσης, είτε ακόμη και λόγω αύξησης του συνολικού κόστους που επηρεάζει τις επιβατικές μεταφορές, η Hellenic Train έχει τη δυνατότητα να ζητήσει επιπλέον συνεισφορά από το Υπουργείο».
Ως αποτέλεσμα αυτού του άρθρου της σύμβασης, καθώς και του 10.3 που αναφέρει ότι το επιβατικό τμήμα της Hellenic Train εξασφαλίζεται με ελάχιστο κέρδος 2 εκατ. ευρώ μέσω της συνεισφοράς ΥΔΥ, «η εταιρεία κατέγραψε το 2022 υπερβάλλουσα συνεισφορά ύψους 15.027.965 ευρώ, προκειμένου να επιτευχθεί το ελάχιστο κέρδος».
Ειδικά, δε, για το 2023, η είσπραξη της οφειλόμενης αποζημίωσης αποτελεί σωσίβιο για τα ταμεία της εταιρείας, που κατέγραψε ζημιές 65 εκατ. ευρώ, λόγω της αναστολής λειτουργίας δύο φορές μέσα στο έτος. Τα τρένα τράβηξαν χειρόφρενο τόσο μετά την τραγωδία των Τεμπών, όσο και με τις καταστροφές του Daniel.
Μάλιστα, στις πρόσφατα δημοσιευμένες οικονομικές καταστάσεις της Hellenic Train για το 2023, η επιδείνωση των μεγεθών της αποδόθηκε κατά ένα μέρος στην καθυστέρηση της πληρωμής από το Δημόσιο της αποζημίωσης των άγονων γραμμών.