Στο πέρασμά της σχεδόν σαρώνει τα πάντα. Η woke κουλτούρα δίχασε και συνεχίζει να διχάζει τις ΗΠΑ και πλέον η κόντρα περνά σε δεκάδες χώρες του κόσμου, αλλάζοντας πλήρως συνήθειες, μέχρι πρότινος δεδομένα και συμπεριφορές.
Μαζί με την «πολιτική ορθότητα», δημιουργεί ένα εντελώς διαφορετικό περιβάλλον ή τουλάχιστον εντελώς διαφορετικό από αυτό που ήξεραν οι άνω των 35 – 40 ετών, στους χώρους εργασίας, αλλά και στην καθημερινότητα. «Θύματά» της, από τους αρχαίους Έλληνες φιλοσόφους, όπως ο Πλάτωνας έως κλασικά παραμύθια και κινηματογραφικές ταινίες.
Στις ΗΠΑ πανεπιστήμια καλούνται να διαγράψουν τον Πλάτωνα από τη διδακτέα ύλη τους αλλά ακόμη και σχολεία της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης ή καλύτερα οι δάσκαλοί τους βρίσκονται αντιμέτωποι με επιθετικές συμπεριφορές γιατί διάβασαν στην τάξη την… «Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων».
Όπως οι περισσότεροι νεωτερισμοί του 21ου αιώνα, γεννήθηκε στις ΗΠΑ αλλά υπό έναν εντελώς διαφορετικό μανδύα σε σύγκριση με το πώς έχει εξελιχθεί. Το 2017, η λέξη "woke" είχε την τιμή να ενταχθεί και στο Λεξικό της Οξφόρδης, ενώ το λεξικό Merriam Webster την προσδιορίζει ως «μία λέξη που χαρακτηρίζει κάποιον που έχει επίγνωση και ενεργό ενδιαφέρον για θέματα φυλετικής και κοινωνικής δικαιοσύνης», ενώ σημειώνει ότι υπό αυτήν την ετοιμολογία η πρώτη εμφάνιση της λέξης καταγράφηκε το 1972 και αποτελεί μέρος της αμερικανικής αργκό.
Πρωτοεμφανίστηκε στην αργκό που χρησιμοποιούν οι Aφροαμερικανοί, σε μία προσπάθεια τα μέλη της κοινότητας να τεθούν σε «εγρήγορση», σε ένα «ξύπνημα» και να πάψουν να είναι απαθείς στις διακρίσεις και τις αδικίες που δέχονταν και φυσικά να αναζητήσουν δικαιοσύνη και ίσες ευκαιρίες.
Η χρήση της διογκώθηκε μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, δέχεται σκληρές επιθέσεις κυρίως από συντηρητικούς κύκλους, με χαρακτηρισμούς -στις καλές περιπτώσεις- ως «υπέρμετρος δικαιωματισμός», ενώ έχει κάνει την εμφάνισή της και σε ομιλίες Ελλήνων πολιτικών στο Κοινοβούλιο, με πιο πρόσφατο παράδειγμα αυτό του πρώην πρωθυπουργού κ. Αντώνη Σαμαρά, στην ομιλία του για το νομοσχέδιο για τον γάμο μεταξύ ομόφυλων ζευγαριών.
Το πρώτο «κύμα» κατέφθασε το 2014, κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων στο Φέργκιουσον των ΗΠΑ και διαδόθηκε από τους ακτιβιστές της οργάνωσης Black Lives Matter (BLM). Στόχος της, να ευαισθητοποιήσουν την κοινή γνώμη για τη συμπεριφορά των αστυνομικών δυνάμεων απέναντι τους Αφροαμερικανούς.
Ο πρώτος δίαυλος ανάπτυξης ήταν το Twitter, ενώ αγκαλιάστηκε με ιδιαίτερη θέρμη τόσο από τη γενιά των millennials όσο και από τη Generation Z. Μία από τις πιο ιδιόμορφες – για τους μεγαλύτερους σε ηλικία πάντα- αλλαγές μέσω της woke κουλτούρας είναι και ο διαχωρισμός των φύλων. Πλέον δεν υπάρχει το «κλασικό» αρσενικό και θηλυκό, αλλά μία σειρά λέξεων που χρησιμοποιούνται για να αυτοπροσδιορίσει κάποιος την ταυτότητά του. Πιθανώς οι νέες λέξεις που έχουν εμφανιστεί κάποια στιγμή να είναι αρκετές ώστε να μπορούν να γεμίσουν έναν ογκώδες λεξικό.
Πέραν από την αφροαμερικανική κοινότητα, χρησιμοποιείται εν γένει από ομάδες του πληθυσμού που για πολλές δεκαετίες βρέθηκαν στο περιθώριο, όπως η ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα, η οποία πλέον «περνά στο φως» και διεκδικεί τα δικαιώματα τα οποία έχει στερηθεί.
Από την άλλη, υπάρχει και ο woke καπιταλισμός. Ο όρος αυτός, όπως σπεύδει να μας διαφωτίσει η Wikipedia, «περιγράφει τα εμπορικά σήματα που χρησιμοποιούσαν πολιτικά προοδευτικά μηνύματα ως υποκατάστατο για καπιταλιστική μεταρρύθμιση[, με πολλά παραδείγματα που περιλαμβάνουν διαφημιστικές εκστρατείες σχεδιασμένες να προσελκύουν τους millennials, οι οποίοι συχνά έχουν πιο φιλελεύθερες κοινωνικές απόψεις από τις προηγούμενες γενιές». Κορυφαίες εταιρείες της υφηλίου φροντίζουν να αλλάξουν το marketing και τις διαφημιστικές τους εκστρατείες, προκειμένου να μην μπουν στο στόχαστρο των "wokes" και ξαφνικά βρεθούν αντιμέτωπες με εκστρατείες "cancel".
Ανεξάρτητα εάν κάποιος είναι υπέρμαχος ή αντίθετος με τη woke κουλτούρα, αυτό που μοιάζει σίγουρο είναι ότι δεν αποτελεί απλά «σημείο των καιρών», αλλά ήρθε για να μείνει ή τουλάχιστον να παραμείνει έως ότου μία επόμενη γενιά ανακαλύψει κάτι διαφορετικό για να την…. ξεπεράσει.