Η Κίνα φέρνει την ανατροπή στο διεθνές τραπεζικό σύστημα

Η Κίνα θέλει να είναι η πρώτη χώρα που θα εκδώσει κρατικό ψηφιακό νόμισμα και αναμένεται να προκαλέσει αναστάτωση στο παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα.

Όπως σημειώνει το Bloomberg, το κρυπτογουάν, που μπορεί να βγει στην κυκλοφορία μέσα στο 2020, θα υποστηρίζεται πλήρως από την κεντρική τράπεζα της δεύτερης μεγαλύτερης οικονομίας στον κόσμο, με την αξία του να προέρχεται από την ικανότητα της κινεζικής κυβέρνησης να επιβάλλει φόρους. Αυτό θα οδηγήσει και άλλες εθνικές αρχές να κατευθυνθούν προς αυτή την ιδέα.

Η Κίνα δεν είναι η μόνη που πειραματίζεται. Γρήγορες και φθηνές διασυνοριακές πληρωμές είναι μια από τις υπηρεσίες που προσφέρει το Quorum της JPMorgan Chase & Co.’s.  Μια διαδικτυακή πλατφόρμα που βασίζεται στο ταχύτατο ίντερνετ και η Νομισματική Αρχή της Σιγκαπούρης τρέχουν το Πρόγραμμα Ubin που αποτελεί μια εξερεύνηση του ψηφιακού χρήματος της κεντρικής τράπεζας.

Προς το παρόν λίγα είναι γνωστά για το ψηφιακό γουάν που η Κίνα σχεδιάζει τα πέντε τελευταία χρόνια, ενώ επιτάχυνε τις διαδικασίες μετά την ανακοίνωση του Facebook και του σχεδίου Libra. Πλέον όλα δείχνουν πως είναι έτοιμο να τεθεί σε κυκλοφορία, με το Πεκίνο να σχεδιάζει πως η κάθε ψηφιακή «μάρκα» (σ.σ. token) θα είναι ένα ιδιωτικό blockchain, ένα peer to peer δίκτυο για τον διαμοιρασμό της πληροφορίας και την επικύρωση των συναλλαγών, με την Κρατική Τράπεζα της Κίνας να έχει τον έλεγχο για το ποιος μπορεί να συμμετάσχει.

Το νόμισμα θα παρέχεται μέσω του τραπεζικού συστήματος και θα αντικαταστήσει ένα μέρος από τα μετρητά. Αυτό δεν θα είναι δύσκολο, δεδομένου της διευρυμένης χρήσης των κινεζικών ψηφιακών πορτοφολιών όπως το Alipay και το WeChat Pay.

Το ψηφιακό γουάν θα αλλάξει τον κόσμο

Μπορεί να ξεκινάει από τα χαμηλά, όμως το ψηφιακό γουάν μπορεί να φέρει σημαντικές αλλαγές στην παραδοσιακή τραπεζική. «Δεν είναι περίεργο που για την Κίνα το blockchain και το ψηφιακό νόμισμα του γουάν είναι εθνική στρατηγική προτεραιότητα, σχεδόν όσο σημαντική είναι και η στρατηγική για το Ίντερνετ» σημειώνει ο Γκάουταμ Τσουγκάνι (Gautam Chhugani) , αναλυτής της Sanford C. Bernstein & Co.

Από την αρχή των τραπεζιτών στο Λονδίνο, τον 17^ο αιώνα, το πιο κρίσιμο ζήτημα στην τραπεζική ήταν τα λογιστικά βιβλία, που αποτελούσαν αδιάψευστα στοιχεία, τα οποία βοηθούσαν να χτιστεί εμπιστοσύνη στις συναλλαγές. Όταν δυο άτομα θέλουν να πραγματοποιήσουν μια διεθνή συναλλαγή μεταξύ τους είναι αναγκασμένοι να χρησιμοποιήσουν μια σειρά από αλληλοσυνδεόμενους ενδιάμεσους, επειδή δεν υπάρχει λογιστικό βιβλίο που να περιέχει και τους δυο. Τα λογιστικά βιβλία του blockchain δεν έχουν τέτοιες απαιτήσεις.

Ο ένας αντισυμβαλλόμενος δημιουργεί έναν μυστικό κωδικό και τον μοιράζεται στην αποκρυπτογραφημένη του μορφή με το άλλο μέρος της συναλλαγής που χρησιμοποιεί τον κώδικα για να δημιουργήσει ένα ψηφιακό συμβόλαιο για να τον πληρώσει. Το πολύπλοκο και ακριβό δίκτυο των τραπεζών που χρειάζεται να λειτουργεί για τις συναλλαγές γίνεται πλέον περιττό και αλλάζουν εντελώς οι συσχετισμοί σε διεθνείς συναλλαγές ύψους 124 τρισ. δολ. ετησίως.

Το παιχνίδι αλλάζει

Μπορεί όλο αυτό να βρίσκεται ακόμα σε πρώιμο επίπεδο, αν όμως η τεχνολογία blockchain δείξει ενθαρρυντικά σημάδια στην διαχείριση πολλών συναλλαγών ταυτόχρονα, τότε τα ψηφιακά νομίσματα θα μπορούν να αντικαταστήσουν όχι μόνο τα μετρητά αλλά και τα τραπεζικά αποθεματικά.

Αυτό θα είναι που θα αλλάξει τους κανόνες του παιχνιδιού. Τα αποθεματικά των κεντρικών τραπεζών διατηρούνται από τους καταθέτες. Ένα ψηφιακό γουάν, ή το δολάριο Σιγκαπούρης, ή μια ινδική ρουπία, θα μπορούσαν να προσπεράσουν αυτό το σύστημα και να επιτρέψουν σε κάθε κάτοχο του νομίσματος να έχει μια κατάθεση στην κεντρική τράπεζα, πιθανότατα μετατρέποντας το κράτος σε μονοπωλιακό πάροχο του χρήματος στους πελάτες λιανικής. Όπως υπογράμμισε πρόσφατα ο Ογκουστίν Κάρστενς, γενικός διευθυντής της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών, «αν η κεντρική τράπεζα γίνει ο παραλήπτης όλων των καταθέσεων, μπορεί να βρεθεί να γίνει και ο δανειστής όλων, επίσης».

Κεντρικές τράπεζες εναντίον εμπορικών τραπεζών

Γιατί όμως οι κεντρικές τράπεζες να θέλουν να υποβαθμίσουν τις εμπορικές τους τράπεζες; Όπως αναφέρει το Bloomberg βλέποντας την Ευρώπη και την Ιαπωνία μπορούμε να διαπιστώσουμε πως τα αρνητικά επιτόκια το κάνουν αυτό ούτως ή άλλως. Οι τράπεζες θέλουν κέρδη επειδή, ενώ η κεντρική τράπεζα τους χρεώνει που κρατάνε χρήματα στις καταθέσεις, δεν μπορούν να μετακυλήσουν αυτά τα αρνητικά επιτόκια στους δικούς τους καταθέτες. Αν η παγκόσμια οικονομία βαλτώσει σε μια μακροχρόνια επιβράδυνση, τα επίσημα ψηφιακά νομίσματα τουλάχιστον θα είναι ένας αποδοτικός τρόπος για νομισματική πολιτική χωρίς να περιλαμβάνονται οι τράπεζες.

Ο άλλος λόγος είναι πως η τεχνολογική πρόοδος κάνει το παρόν καθεστώς να μην νιώθει σίγουρο για το μέλλον. Δεν είναι τυχαίο πως η Κίνα επέσπευσε το δικό της εθνικό κρυπτονόμισμα μετά την ανακοίνωση από το Facebook για το δικό του ψηφιακό νόμισμα, το Libra, που προωθείται ως εναλλακτικό δολάριο. Προς το παρόν πάντως η έμπνευση του Facebook βλέπει την πόρτα να κλείνει από τις ρυθμιστικές Αρχές.

Όμως μια νέα τάση δημιουργείται, καθώς αυξάνεται η ζήτηση για ψηφιακές μάρκες (token) που μπορούν να γίνουν αποδεκτές σε όλες τις χώρες, έχουν σταθερή αξία έναντι των καλαθιών αγορών σε εθνικά νομίσματα και μπορούν να χρησιμοποιηθούν στο παγκόσμιο εμπόριο και τις επενδύσεις.

Οι αλλαγές δεν θα τελειώσουν με τραπεζικές και νομισματικές συμφωνίες. Οι συναλλαγές με ψηφιακές μάρκες θα πραγματοποιούνται με ψευδώνυμα. Αν η κεντρική τράπεζα θέλει να δει ποιος ξοδεύει τι και που, θα μπορεί. Η ανωνυμία εξαφανίζεται μαζί με τα μετρητά. Κάτι το οποίο θα κάνει πολύ δύσκολο το ξέπλυμα χρήματος, αλλά επίσης θα μπορεί να μετατραπεί και σε όπλο εναντίον του πολιτικού ακτιβισμού. Την ίδια στιγμή, το νόμισμα σαν όπλο εξωτερικής πολιτικής χάνει μέρος της δυναμικής του.

Κράτη «παρίες» θα «λαχταρούν» κρυπτονομίσματα στα οποία θα μπορούν να έχουν πρόσβαση, παρακάμπτοντας τις τράπεζες που μπορεί να φοβούνται τις  δυτικές κυρώσεις. Όπως επισημαίνει ο οικονομολόγος από το Χάρβαρντ Κένεθ Ρόγκοφ (Kenneth Rogoff) η τεχνολογία «είναι στο όριο να αναστατώσει την ικανότητα της Αμερικής να διευρύνει την πίστη στο νόμισμα της, με στόχο την επιδίωξη των ευρύτερων εθνικών συμφερόντων της».