Σημαντικό κομμάτι στο παζλ της μεγάλης έρευνας για την επιχείρηση παρέμβασης στις αμερικανικές εκλογές του 2016, που οργάνωσαν οι μυστικές υπηρεσίες της Ρωσίας, θεωρούν οι αμερικανικές αρχές τον Ρώσο «βασιλιά» του bitcoin Αλεξάντρ Βίνικ, που παραμένει κρατούμενος στην Ελλάδα, με τις ρωσικές αρχές να δίνουν σκληρή δικαστική «μάχη» για να αποτρέψουν την έκδοσή του στην Γαλλία και, από εκεί, στις ΗΠΑ.
Ο υπουργός Δικαιοσύνης, Κ. Τσιάρας, αποφάσισε την έκδοση του Βίνικ στην Γαλλία, αλλά η εκτέλεση της απόφασης «πάγωσε» προσωρινά, με διαταγή του Συμβουλίου της Επικρατείας, το οποίο θα εξετάσει αίτηση ακύρωσης της υπουργικής απόφασης μέσα στον Ιανουάριο.
Ο Βίνικ ήταν ανάμεσα στους Ρώσους που συνελήφθησαν στην Ευρώπη τα τελευταία χρόνια και κατηγορούνται από τις ΗΠΑ για χάκινγκ και κυβερνοαπάτες. Από τότε που συνελήφθη ο Βίνικ, τον Ιούλιο του 2017, οι αμερικανικές αρχές προσπαθούν να επιτύχουν την έκδοσή του στις ΗΠΑ, καθώς, εκτός των σοβαρών οικονομικών αδικημάτων για τα οποία κατηγορείται, η πλατφόρμα που διαχειριζόταν φέρεται να έχει χρησιμοποιηθεί και για διακίνηση χρήματος από ρωσικές μυστικές υπηρεσίες, που οργάνωσαν την παρέμβαση στις προεδρικές εκλογές του 2016, μέσα από τη διοχέτευση ηλεκτρονικών μηνυμάτων που είχαν υποκλαπεί από server του Δημοκρατικού Κόμματος στο wikileaks.
Ειδικότερα, η πλατφόρμα του Βίνικ, BTC-e, φέρεται να διαχειρίστηκε bitcoin που προήλθαν από την GRU, τη ρωσική στρατιωτική μυστική υπηρεσία που παρενέβη στις προεδρικές εκλογές του 2016 στις ΗΠΑ, σύμφωνα με το πόρισμα που συνέταξε ο ειδικός ανακριτής, Ρόμπερτ Μιούλερ, ο οποίος διερεύνησε τη ρωσική παρέμβαση υπέρ του Τραμπ στις εκλογές του 2016. Παρότι οι Ρώσοι πράκτορες πίστευαν ότι το bitcoin κάλυπτε τα ίχνη τους, οι ερευνητές της ομάδας του Μιούλερ βρήκαν αρκετά στοιχεία για να εντοπίσουν τους 12 πράκτορες και τις συναλλαγές τους, κυρίως μέσω της πλατφόρμας BTC-e, που φέρεται ότι διαχειριζόταν ο Βίνικ.
Από την πλευρά του ο Βίνικ αρνείται τις κατηγορίες των ΗΠΑ και αναφέρει πως δεν είχε έλεγχο στα 9 δισ. δολάρια που ισχυρίζονται οι Αμερικανοί εισαγγελείς ότι διακινήθηκαν μέσω της πλατφόρμας του BTC-e. «Οι ΗΠΑ απαγάγουν Ρώσους πολίτες μέσω τρίτων χωρών» έχει δηλώσει χαρακτηριστικά ο Αλεξάντρ Βίνικ, συμπληρώνοντας πως «η Γαλλία είναι απλά ακόμα ένας τρόπος, ένας ακόμη κρίκος για την έκδοση μου στις ΗΠΑ».
Η πλατφόρμα BTC-e που «ξεπλένει» τα παράνομα κέρδη
Από το 2011 που ιδρύθηκε και τέθηκε σε λειτουργία από τον Βίνικ και τον Αλεξάντρ Μπιλιουτσένκο, η πλατφόρμα BTC-e βασιζόταν κυρίως στον εγκληματικό υπόκοσμο και ανθρώπους και υπηρεσίες που ενδιαφέρονται να παραμείνουν ανώνυμοι και σε συναλλαγές που είναι δύσκολο να εντοπιστούν, σύμφωνα με τις ΗΠΑ και άλλους αξιωματούχους.
Στην ιστοσελίδα της, η πλατφόρμα BTC-e φαινόταν ότι είχε έδρα στη Βουλγαρία, αλλά στην πραγματικότητα έδρευε στην Κύπρο και τις Σεϋχέλλες. Σύμφωνα με τους αναλυτές που καταγράφουν τις blockchain συναλλαγές, τουλάχιστον το 70% των κυβερνοεγκλημάτων που πραγματοποιήθηκαν το 2016 παγκοσμίως, συνδέονται με συναλλαγές που έγιναν μέσω της ρωσικής πλατφόρμας.
Η πλατφόρμα BTC-e είχε εμπλακεί επίσης και στην μεγαλύτερη ληστεία κρυπτονομισμάτων της ιστορίας, ύψους 400 εκατ. δολαρίων από το μεγαλύτερο και παλαιότερο ανταλλακτήριο κρυπτονομισμάτων Mt. Gox. στο Τόκιο. Σύμφωνα με τους ερευνητές, κλεμμένα έσοδα από το Mt. Gox είχαν διακινηθεί μέσω της ρωσικής πλατφόρμας.
Μέχρι που ήρθε η στιγμή, τον Ιούλιο του 2017, που ο Αλεξάντερ Βίνικ συνελήφθη σε μια παραλία στην Χαλκιδική, ενώ βρισκόταν με την οικογένεια του σε διακοπές και ήταν συνδεδεμένος με την πλατφόρμα BTC-e από το κινητό του. Ο Ρώσος «βασιλιάς» του bitcoin αντιμετωπίζει από τις ΗΠΑ, 21 κατηγορίες για ξέπλυμα χρήματος και άλλα συναφή εγκλήματα και κατηγορείται πως ήταν ο «εγκέφαλος» του διεθνούς σχεδίου ξεπλύματος χρήματος που «καθάρισε» 4 δισ. δολάρια σε συναλλαγές κρυπτονομισμάτων.
Δυο χρόνια μετά την σύλληψη του, οι Αμερικανοί εισαγγελείς βάρυναν ακόμα περισσότερο το κατηγορητήριο για τον Βίνικ και την BTC-e και προχώρησαν στην κατάσχεση 100 εκατ. δολαρίων από «παγωμένους» λογαριασμούς στην ρωσική πλατφόρμα για παραβίαση των τραπεζικών νόμων των ΗΠΑ.
Οι 12 αξιωματούχοι της GRU
Ένα χρόνο μετά την σύλληψη του Βίνικ, άνοιξαν τα δυο πρώτα κατηγορητήρια που εμπλέκουν 12 αξιωματούχους της ρωσικής στρατιωτικής μυστικής υπηρεσίας GRU σε συνωμοσία για παρέμβαση στο αμερικανικό πολιτικό σύστημα, στις προεδρικές εκλογές του 2016 και για άλλες κατηγορίες. Το πρώτο κατηγορητήριο κατατέθηκε από τον Μιούλερ και το δεύτερο, τον Οκτώβριο, από Αμερικανούς εισαγγελείς.
Στα κατηγορητήρια περιλαμβάνονται αναλυτικές πληροφορίες για τις μονάδες της GRU που εμφανίζονται να εμπλέκονται στην υπόθεση, αλλά και μιας ομάδας χάκερ, που είναι γνωστοί ως Fancy Bear. Σύμφωνα με τα κατηγορητήρια προσπάθησαν να «ξεπλύνουν» περισσότερα από 95 χιλιάδες δολάρια μέσα από μια σειρά διαδικτυακών συναλλαγών που είχαν δομηθεί για να εξασφαλιστεί η ανωνυμία μέσω κρυπτονομισμάτων όπως το bitcoin.
Ο διάδοχος της BTC-e
Λίγες μέρες μετά την παύση της λειτουργίας της BTC-e, μια καινούρια ρώσικη πλατφόρμα συναλλαγών κρυπτονομισμάτων, που ονομάστηκε Wex, δημιουργήθηκε από τον συνεργάτη του Βίνικ στην BTC-e, Μπιλιουτσένκο και τον Ντμίτρι Βασίλιεφ.
Μήνες μετά την ίδρυση της, στις αρχές του 2018, η πλατφόρμα κατέρρευσε και εξαφανίστηκαν 400 εκατ. δολάρια σε κρυπτονομίσματα. Οι Ρώσοι χρήστες της Wex που δεν μπορούσαν να εισέλθουν στους λογαριασμούς τους κατέθεσαν καταγγελία στις ρωσικές Αρχές.
Πριν την κατάρρευση της Wex, ο Μπιλιουτσένκο και ο Βασίλιεφ απευθύνθηκαν σε επενδυτές και χρηματοδότες που θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην σταθεροποίηση της πλατφόρμας και να παρέχουν κάποια προστασία από τις ρωσικές μυστικές υπηρεσίες. Μια συνήθης πρακτική στις επιχειρήσεις, που ονομάζεται «ταβάνι».
Σύμφωνα με το BBC ανάμεσα σε αυτούς που επικοινώνησαν οι Μπιλιουτσένκο και Βασίλιεφ ήταν και ο πάμπλουτος Ρώσος Κονσταντίν Μαλοφέγιεφ, που είναι γνωστός για τους δεσμούς του με το Κρεμλίνο και στον οποίο επιβλήθηκαν οικονομικές κυρώσεις από τις ΗΠΑ το 2014, επειδή υποστήριξε τις ρωσικές επιχειρήσεις που οδήγησαν στην απόσχιση της Κριμαίας.
Όπως αναφέρεται σε ρεπορτάζ του BBC, ο Βασίλιεφ πούλησε το μερίδιο του στην Wex σε έναν άγνωστο άντρα που φέρεται να εμπλέκεται σε δραστηριότητες υποστήριξης των Ρώσων παραστρατιωτικών στην ανατολική Ουκρανία. Ο Βασίλιεφ συνελήφθη στην Ιταλία τον Ιούλιο του 2019, αλλά αποφυλακίστηκε τον ίδιο μήνα.
Τα στοιχεία των Αμερικανών
Ερευνητές και αναλυτές έχουν για χρόνια συμπεράνει πως οι κορυφαίες μυστικές υπηρεσίες της Ρωσίας, FSB και GRU εκμεταλλεύονταν για χρόνια την κάλυψη που παρέχει το κρυπτονόμσιμα με σκοπό να χρηματοδοτούν τις επιχειρήσεις τους.
Τώρα, υπάρχουν σοβαρά στοιχεία που δείχνουν την ροή των χρημάτων, κάτι το οποίο είναι στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος για τις αμερικανικές υπηρεσίες ασφαλείας, οι οποίες έχουν ήδη καταλήξει στο συμπέρασμα πως οργανώθηκε εκστρατεία για να επηρεαστούν οι αμερικανικές εκλογές του 2016 με διαταγή του Βλαντιμίρ Πούτιν.
Υπάρχουν επίσης ενδείξεις πως οι αμερικανικές Αρχές έχουν συλλέξει πολλές περισσότερες πληροφορίες στις συναλλαγές κρυπτονομισμάτων πέρα από αυτές που καταγράφονται στα κατηγορητήρια του 2018, σύμφωνα με όσους ερευνούν την υπόθεση.
Οι δεσμοί του Αλεξάντερ Βίνικ και της πλατφόρμας BTC-e με τις ρωσικές μυστικές υπηρεσίες και το Κρεμλίνο έχουν μετατρέψει τον Ρώσο αυτοκράτορα του bitcoin σε «πολύτιμο περιουσιακό στοιχείο» για τις αμερικανικές αρχές. Αν αυτό ισχύει θα φανεί στο μέλλον, εφόσον τελικά ο Βίνικ εκδοθεί στις ΗΠΑ και βρεθεί μπροστά στην επιλογή της συνεργασίας με τις αμερικανικές υπηρεσίες ή στην επιβολή μιας πολύ βαριάς ποινής...