Δραματική προειδοποίηση απευθύνει στις κυβερνήσεις η ειδική επιστημονική, διακυβερνητική ομάδα του ΟΗΕ για το κλίμα, υπογραμμίζοντας στη νέα έκθεσή της, που δημοσιεύθηκε σήμερα, ότι παρατηρούνται σοβαρές αλλαγές στο κλίμα του πλανήτη που επηρεάζουν όλες τις περιοχές, ενώ υπάρχει σοβαρός κίνδυνος, εάν δεν ληφθούν πρόσθετα μέτρα για τον περιορισμό των ατμοσφαιρικών ρύπων, να μην επιτευχθεί ο στόχος που έχει τεθεί για περιορισμό της αύξησης της θερμοκρασίας σε 1,5 βαθμό Κελσίου τις επόμενες δεκαετίες.
Η έκθεση περιλαμβάνει σημαντικά νέα επιστημονικά δεδομένα για την επίδραση της ανθρώπινης δραστηριότητας στο κλίμα, που εκτιμάται ότι θα έχουν σημαντική συμβολή στην παγκόσμια συζήτηση για την κλιματική αλλαγή. Θεωρίες αμφισβήτησης της επίδρασης των ανθρώπινων δραστηριοτήτων στο κλίμα του πλανήτη είχαν στο παρελθόν υιοθετηθεί ακόμη και από την αμερικανική διοίκηση, επί ημερών Τραμπ, προκαλώντας σημαντική οπισθοδρόμηση της παγκόσμιας προσπάθειας για μείωση των ατμοσφαιρικών ρύπων.
Σύμφωνα με τη σχετική ανακοίνωση της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC), στη νέα έκθεση από το πάνελ, στο οποίο μετέχουν 195 κυβερνήσεις, τονίζεται ότι οι επιστήμονες παρατηρούν αλλαγές στο κλίμα της Γης σε κάθε περιοχή και σε ολόκληρο το κλιματικό σύστημα. Πολλές από τις αλλαγές που παρατηρούνται στο κλίμα είναι πρωτοφανείς σε χιλιάδες, αν όχι εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια, και ορισμένες από τις αλλαγές που έχουν ήδη αρχίσει -όπως η συνεχιζόμενη άνοδος της στάθμης της θάλασσας- είναι μη αναστρέψιμες για εκατοντάδες έως χιλιάδες χρόνια.
Οι ισχυρές και συνεχείς μειώσεις των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα (CO2) και άλλων αερίων του θερμοκηπίου θα περιορίσουν την κλιματική αλλαγή, τονίζουν οι επιστήμονες. Ενώ τα οφέλη για την ποιότητα του αέρα θα έλθουν γρήγορα, θα χρειαστούν 20-30 χρόνια για να σταθεροποιηθούν οι παγκόσμιες θερμοκρασίες.
«Η έκθεση αυτή αντικατοπτρίζει έκτακτες προσπάθειες που γίνονται υπό εξαιρετικές συνθήκες», δήλωσε ο Χουσένγκ Λι, πρόεδρος της IPCC. «Οι καινοτομίες σε αυτή την έκθεση και η πρόοδος στην επιστήμη του κλίματος που αντικατοπτρίζει, παρέχουν ανεκτίμητη συμβολή στις διαπραγματεύσεις για το κλίμα και στη λήψη αποφάσεων».
Ταχύτερη θέρμανση
Η έκθεση παρέχει νέες εκτιμήσεις για τις πιθανότητες να ξεπεραστεί το επίπεδο υπερθέρμανσης του πλανήτη κατά 1,5°C τις επόμενες δεκαετίες και διαπιστώνει ότι εάν δεν υπάρξουν άμεσες, ταχείες και μεγάλης κλίμακας μειώσεις των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, ο περιορισμός της αύξησης της θερμοκρασίας κοντά στους 1,5°C ή ακόμη και στους 2°C θα είναι απρόσιτος.
Η έκθεση δείχνει ότι οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από ανθρώπινες δραστηριότητες ευθύνονται για περίπου 1,1°C της αύξησης της θερμοκρασίας από το 1850-1900 και διαπιστώνει ότι κατά μέσο όρο, τα επόμενα 20 χρόνια, η παγκόσμια θερμοκρασία αναμένεται να φθάσει ή να υπερβεί τον στόχο του 1,5°C για την αύξηση της θερμοκρασίας. Η αξιολόγηση αυτή βασίζεται σε βελτιωμένα σύνολα δεδομένων παρατήρησης για την αξιολόγηση της ιστορικής αύξησης της θερμοκρασίας, καθώς και στην πρόοδο στην επιστημονική κατανόηση της αντίδρασης του κλιματικού συστήματος στις ανθρωπογενείς εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου.
Όπως δήλωσε η συμπρόεδρος της Ομάδας Εργασίας της IPCC Ι, Βαλέρι Μάσον-Ντελμότε, «έχουμε πλέον μια πολύ πιο σαφή εικόνα του παρελθόντος, του παρόντος και του μελλοντικού κλίματος, κάτι που είναι απαραίτητο για να κατανοήσουμε πού κατευθυνόμαστε, τι μπορεί να γίνει και πώς μπορούμε να προετοιμαστούμε».
Οι επιδράσεις της κλιματικής αλλαγές σε διαφορετικές περιοχές
Πολλά χαρακτηριστικά της κλιματικής αλλαγής εξαρτώνται άμεσα από το επίπεδο της υπερθέρμανσης του πλανήτη, αλλά αυτό που βιώνουν οι άνθρωποι είναι συχνά πολύ διαφορετικό από τον παγκόσμιο μέσο όρο. Για παράδειγμα, η αύξηση της θερμοκρασίας πάνω από την ξηρά είναι υπερδιπλάσια στην Αρκτική.
«Η κλιματική αλλαγή επηρεάζει ήδη κάθε περιοχή της Γης, με πολλούς τρόπους. Οι αλλαγές που βιώνουμε θα αυξηθούν με πρόσθετη αύξηση της θερμοκρασίας», δήλωσε ο Συμπρόεδρος της Ομάδας Εργασίας της IPCC Ι, Πάνμαο Ζάι.
Η έκθεση προβλέπει ότι τις επόμενες δεκαετίες οι κλιματικές αλλαγές θα αυξηθούν σε όλες τις περιφέρειες. Με 1,5°C αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη, θα υπάρξουν αυξανόμενα κύματα καύσωνα, μεγαλύτερες ζεστές εποχές και μικρότερες κρύες εποχές. Στους 2°C της υπερθέρμανσης του πλανήτη, τα ακραία φαινόμενα θερμότητας θα έφταναν συχνότερα σε κρίσιμα όρια ανοχής για τη γεωργία και την υγεία, δείχνει η έκθεση.
Αλλά δεν σχετίζεται μόνο με τη θερμοκρασία. Η κλιματική αλλαγή επιφέρει πολλαπλές διαφορετικές αλλαγές σε διάφορες περιοχές –οι οποίες θα αυξηθούν με την περαιτέρω αύξηση της θερμοκρασίας. Αυτές περιλαμβάνουν αλλαγές στην υγρασία και την ξηρότητα, στους ανέμους, το χιόνι και τον πάγο, τις παράκτιες περιοχές και τους ωκεανούς.
Για παράδειγμα:
- Η κλιματική αλλαγή εντείνει τον κύκλο των υδάτων. Αυτό φέρνει πιο έντονες βροχοπτώσεις και συναφείς πλημμύρες, καθώς και πιο έντονη ξηρασία σε πολλές περιοχές.
- Η κλιματική αλλαγή επηρεάζει τα μοτίβα βροχοπτώσεων. Σε μεγάλα γεωγραφικά πλάτη, οι βροχοπτώσεις είναι πιθανό να αυξηθούν, ενώ προβλέπεται να μειωθούν σε μεγάλα τμήματα των υποτροπικών. Αναμένονται αλλαγές στις βροχοπτώσεις των μουσώνων, οι οποίες θα διαφέρουν ανάλογα με την περιοχή.
- Οι παράκτιες περιοχές θα δουν συνεχή άνοδο της στάθμης της θάλασσας καθ' όλη τη διάρκεια του 21ου αιώνα, συμβάλλοντας σε συχνότερες και σοβαρότερες παράκτιες πλημμύρες σε περιοχές με χαμηλό υψόμετρο και διάβρωση των ακτών. Ακραία γεγονότα της στάθμης της θάλασσας που προηγουμένως συνέβησαν μία φορά στα 100 χρόνια θα μπορούσαν να συμβούν κάθε χρόνο μέχρι το τέλος αυτού του αιώνα.
- Η περαιτέρω αύξηση της θερμοκρασίας θα ενισχύσει το λιώσιμο του πάγου και την απώλεια εποχιακής χιονοκάλυψης, την τήξη παγετώνων τις απώλειες καλοκαιρινού πάγου της Αρκτικής θάλασσας.
- Οι αλλαγές στον ωκεανό, συμπεριλαμβανομένης της αύξησης της θερμοκρασίας, των συχνότερων θαλάσσιων κυμάτων καύσωνα, της οξίνισης των ωκεανών και των μειωμένων επιπέδων οξυγόνου έχουν σαφώς συνδεθεί με την ανθρώπινη επιρροή. Αυτές οι αλλαγές επηρεάζουν τόσο τα ωκεάνια οικοσυστήματα όσο και τους ανθρώπους που βασίζονται σε αυτά, και θα συνεχιστούν τουλάχιστον κατά τη διάρκεια του υπόλοιπου αιώνα.
- Για τις πόλεις, ορισμένες πτυχές της κλιματικής αλλαγής μπορεί να ενισχυθούν, συμπεριλαμβανομένων των υψηλών θερμοκρασιών (δεδομένου ότι οι αστικές περιοχές είναι συνήθως θερμότερες από το περιβάλλον τους), των πλημμυρών από έντονα φαινόμενα υετού και της αύξησης της στάθμης της θάλασσας στις παράκτιες πόλεις.
Για πρώτη φορά, η έκτη έκθεση αξιολόγησης παρέχει μια λεπτομερέστερη περιφερειακή αξιολόγηση της κλιματικής αλλαγής, συμπεριλαμβανομένης της εστίασης σε χρήσιμες πληροφορίες που μπορούν να ενημερώσουν την εκτίμηση κινδύνου, καθώς και ένα νέο πλαίσιο που βοηθά στη μετάφραση των φυσικών αλλαγών στο κλίμα –θερμότητα, κρύο, βροχή, ξηρασία, χιόνι, άνεμος, παράκτιες πλημμύρες και πολλά άλλα- σε ό, τι σημαίνουν για την κοινωνία και τα οικοσυστήματα.
Η ανθρώπινη επιρροή κατά το παρελθόν και το μελλοντικό κλίμα
«Είναι σαφές εδώ και δεκαετίες ότι το κλίμα της Γης αλλάζει και ο ρόλος της ανθρώπινης επιρροής στο κλιματικό σύστημα είναι αδιαμφισβήτητος», δήλωσε ο Μάσον-Ντελμότε. Ωστόσο, η νέα έκθεση αντικατοπτρίζει επίσης σημαντικές προόδους στην επιστήμη για την κατανόηση του ρόλου της κλιματικής αλλαγής στην εντατικοποίηση συγκεκριμένων καιρικών και κλιματικών φαινομένων, όπως ακραία κύματα καύσωνα και έντονες βροχοπτώσεις.
«Η έκθεση δείχνει επίσης ότι οι ανθρώπινες δράσεις εξακολουθούν να έχουν τη δυνατότητα να καθορίσουν τη μελλοντική πορεία του κλίματος. Τα στοιχεία είναι σαφή ότι το διοξείδιο του άνθρακα (CO2) είναι ο κύριος παράγοντας της κλιματικής αλλαγής, ακόμη και όταν άλλα αέρια του θερμοκηπίου και ατμοσφαιρικοί ρύποι επηρεάζουν επίσης το κλίμα.
Η σταθεροποίηση του κλίματος θα απαιτήσει ισχυρές, γρήγορες και συνεχείς μειώσεις στις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και επίτευξη καθαρών μηδενικών εκπομπών CO2. Ο περιορισμός άλλων αερίων του θερμοκηπίου και ατμοσφαιρικών ρύπων, ειδικά του μεθανίου, θα μπορούσε να έχει οφέλη τόσο για την υγεία όσο και για το κλίμα», δήλωσε ο Ζάι.