Σχετικά βελτιωμένες ήταν οι συνθήκες χρηματοδότησης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων (ΜμΕ) στη ζώνη του ευρώ για το διάστημα Οκτωβρίου 2020 έως και Μαρτίου 2021, βάσει των στοιχείων που έδωσε στη δημοσιότητα, μετά από την τακτική έρευνα που πραγματοποιεί, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
Όπως σημειώνει η ΕΚΤ, στην εξεταζόμενη περίοδο, οι ΜμΕ ανέφεραν περαιτέρω επιδείνωση του κύκλου εργασιών και των κερδών τους, αντανακλώντας την αδυναμία της οικονομικής δραστηριότητας, αν και μικρότερη από ό,τι στο πρώτο κύμα της πανδημίας (με καθαρά ποσοστά -29% (από -46%) για τον κύκλο εργασιών και -35% (από -47%) για τα κέρδη).
Η νέα αύξηση των τιμών των βασικών εμπορευμάτων προκάλεσε άλμα στο καθαρό ποσοστό των ΜμΕ που ανέφεραν αύξηση του κόστους πρώτων υλών και ενέργειας (36%, από 11%). Παράλληλα οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις ανέμεναν αύξηση του κύκλου εργασιών τους επόμενους έξι μήνες (19%, από -9%).
Μετά από ένα έτος της πανδημίας οι επιχειρήσεις ανέφεραν ότι οι δυσκολίες στην πρόσληψη ειδικευμένου εργατικού δυναμικού (21%) και εύρεση πελατών (20%) ήταν οι κύριες ανησυχίες για την επιχειρηματική τους δραστηριότητα. Οι ανησυχίες σχετικά με την πρόσβαση σε χρηματοδότηση παρέμειναν χαμηλές στο σύνολο της ζώνης του ευρώ (9%). Το καθαρό ποσοστό των ΜΜΕ που ανέφεραν βελτίωση της διαθεσιμότητας τραπεζικών δανείων μειώθηκε οριακά στο 3% (από 6%). Η ελαφρά βελτίωση της διαθεσιμότητας τραπεζικών δανείων ήταν ευρείας βάσης σε όλες τις χώρες, με ελάχιστες εξαιρέσεις. Αυτό δεν ίσχυε, ωστόσο, για τις πολύ μικρές επιχειρήσεις (που ορίζονται ως επιχειρήσεις με λιγότερους από δέκα εργαζομένους), γεγονός που σηματοδότησε μείωση της διαθεσιμότητας τραπεζικών δανείων για πρώτη φορά από τα μέσα του 2015 (-2%).
Αντίθετα, οι μεγάλες εταιρείες ανέφεραν ότι η διαθεσιμότητα τραπεζικών δανείων είχε επιστρέψει στα προ COVID-19 επίπεδα. Η διαφορά στη χρηματοδότηση των ΜμΕ– η διαφορά μεταξύ της μεταβολής της ζήτησης και της μεταβολής της διαθεσιμότητας εξωτερικής χρηματοδότησης – παρέμεινε θετικό, τόσο σε επίπεδο ζώνης του ευρώ (4%, από 5%) και σε όλες τις χώρες της ζώνης του ευρώ. Οι εταιρείες τόνισα, επίσης, ότι η προσφορά εμπορικών πιστώσεων παρέμεινε αμετάβλητη (0%, από -1%), ενώ το καθαρό 6% των ΜΜΕ της ζώνης του ευρώ ανέφεραν αύξηση της διαθεσιμότητας χρηματοδοτικής μίσθωσης ή μίσθωσης-αγοράς (από 3%). Για τις περισσότερες πηγές εξωτερικής χρηματοδότησης, υπάρχουν πλέον λιγότερες ΜΜΕ που αναμένουν επιδείνωση της διαθεσιμότητας στο μέλλον.
Ένα μικρό ποσοστό ΜμΕ ανέφερε ότι το οικονομικό περιβάλλον είχε επηρεάσει αρνητικά τη διαθεσιμότητα εξωτερικής χρηματοδότησης (-29%, από -41%). Το ποσοστό είναι συγκρίσιμο με τα επίπεδα που παρατηρήθηκαν πριν από την πανδημία και μπορεί να δείχνει τον ευεργετικό αντίκτυπο των συνεχιζόμενων μέτρων στήριξης της πολιτικής. Ομοίως, λιγότερες ΜμΕ ανέφεραν ότι οι συγκεκριμένες προοπτικές τους (-15%) και κεφαλαιακές θέσεις (-2%) είχε επιδεινωθεί.
Οι απαντήσεις στις ερωτήσεις σχετικά με τη σημασία των προγραμμάτων κρατικής στήριξης που θεσπίστηκαν για την αντιμετώπιση της πανδημίας δείχνουν ότι μεγάλος αριθμός ΜμΕ είχε πρόσβαση σε τέτοια προγράμματα τους τελευταίους 12 μήνες και ότι τα μέτρα βοήθησαν τις επιχειρήσεις να ανταποκριθούν στις άμεσες και βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις τους. Συγκεκριμένα, οι επιχειρήσεις υπογράμμισαν τα κυβερνητικά μέτρα τα οποία αποσκοπούν σε άμβλυνση του μισθολογικού κόστους και παροχή στήριξης με τη μορφή φορολογικών περικοπών και φορολογικών μορατόριουμ. Οι ΜμΕ ανέφεραν επίσης ότι τα κυβερνητικά μέτρα που εφαρμόζονται επί του παρόντος ή σχεδιάζονται λόγω της πανδημίας θα αυξήσουν την ικανότητά τους να εκπληρώσουν τις δανειακές τους υποχρεώσεις κατά την επόμενη διετία (δηλαδή πέραν του βραχυπρόθεσμου).
Επίσης αναμένουν οικονομική ανάκαμψη τους προσεχείς μήνες. Οι επιχειρήσεις όλων των κατηγοριών αναμένουν να δουν αυξήσεις του κύκλου εργασιών τους επόμενους έξι μήνες, γεγονός που υποδηλώνει ευρεία ανάκαμψη της επιχειρηματικής δραστηριότητας. Το μέγεθος της εταιρείας ήταν, ωστόσο, ένας θεμελιώδης παράγοντας σε αυτές τις προσδοκίες, με τις μεγαλύτερες εταιρείες να αναφέρουν τις υψηλότερες προσδοκίες (45%) και πολύ μικρές ΜΜΕ που σηματοδοτούν πιο συγκρατημένες προσδοκίες (12%).
Σημειώνεται ότι πρόκειται για την 24η έρευνα αυτού του είδους που πραγματοποιείται σχετικά με την πρόσβαση των επιχειρήσεων (SAFE) στη ζώνη του ευρώ, η οποία διεξήχθη μεταξύ 8 Μαρτίου και 22 Απριλίου 2021. Η έρευνα κάλυψε την περίοδο από τον Οκτώβριο του 2020 έως τον Μάρτιο του 2021. Το δείγμα περιελάμβανε 11.007 επιχειρήσεις στη ζώνη του ευρώ, εκ των οποίων 10.054 (91%) ήταν ΜΜΕ (δηλαδή επιχειρήσεις με λιγότερους από 250 εργαζομένους).