Σε «πυροσβεστική» παρέμβαση προχώρησε χθες η κεντρική τράπεζα της Τουρκίας για να σταματήσει την ανεξέλεγκτη πτώση της λίρας, λίγο πριν σπάσει και το όριο των 8 λιρών/δολ., αλλά οι αναλυτές επισημαίνουν ότι, πέραν των σοβαρών προβλημάτων της οικονομίας που θα συνεχίσουν να κρατούν υπό πίεση τη λίρα, η επιθετική εξωτερική πολιτική του Ερντογάν, που δημιουργεί ορατό κίνδυνο ακόμη και για επιβολή κυρώσεων από τις ΗΠΑ για τους S-400, δεν θα σταματήσει να αποτελεί σοβαρή πηγή κινδύνων για το τουρκικό νόμισμα.
Καθώς η λίρα χθες υποχώρησε ακόμη και πέραν των 7,95 λιρών έναντι του δολαρίου, σε νέο ιστορικό χαμηλό, η κεντρική τράπεζα προχώρησε εσπευσμένα σε μια αύξηση του επιτοκίου των swaps συναλλάγματος από το 10,25% στο 11,75%, ουσιαστικά αυξάνοντας το κόστος για όσους δανείζονται λίρες από τουρκικές τράπεζες, προκειμένου να προχωρήσουν σε κινήσεις short. Σε μια ημέρα με έντονες διακυμάνσεις, τελικά η λίρα έκλεισε την εβδομάδα λίγο υψηλότερα από το ιστορικό χαμηλό, στο επίπεδο των 7,86 λιρών/δολ. Η πτώση της από την αρχή του έτους φθάνει στο 25%.
Το δραματικό 24ωρο της τουρκικής λίρας
Σύμφωνα με τους αναλυτές, η λίρα είναι όμηρος της επιθετικής εξωτερικής πολιτικής του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και η πορεία της δεν αναμένεται να βελτιωθεί σημαντικά στο επόμενο διάστημα, ή τουλάχιστον όσο ο Ερντογάν συνεχίζει να ανοίγει νέα μέτωπα σύγκρουσης ακόμη και με μέχρι πρότινος παραδοσιακούς συμμάχους της Άγκυρας.
Πέραν των προκλητικών κινήσεων σε Αν. Μεσόγειο, Αιγαίο, Συρία, Λιβύη και Ναγκόρνο – Καραμπάχ στις κόντρες του Τούρκου προέδρου ήρθε να προστεθεί και η ενεργοποίηση του αντιπυραυλικού συστήματος S-400, με πραγματοποίηση δοκιμών, γεγονός που τον θέτει εκ νέου στο στόχαστρο των ΗΠΑ και οδηγεί σε έντονες αντιδράσεις στην Ουάσινγκτον, οι οποίες εκτιμάται ότι μπορεί να αναγκάσουν ακόμη και τον μέχρι στιγμής «ανεκτικό» Ντ. Τραμπ να ενεργοποιήσει κυρώσεις κατά της Τουρκίας.
Φυσικά η πτώση για τη λίρα δεν είναι φαινόμενο των τελευταίων μηνών, καθώς έχει ξεκινήσει εδώ και δύο χρόνια, ακολουθώντας την αντίστοιχη πορεία χαλάρωσης της τουρκικής οικονομίας αλλά σαφώς στην πορεία της έχει συμβάλει και η παράλογη νομισματική πολιτική που έχει επιβάλλει ο Ερντογάν στην κεντρική τράπεζα της Τουρκίας, δίνοντας της άδεια μόνο πριν από μικρό χρονικό διάστημα να προχωρήσει σε μία αναγκαία αύξηση επιτοκίων, ενώ πρώτα, όμως, την είχε αναγκάσει να «κάψει» το μεγαλύτερο μέρος των συναλλαγματικών της αποθεμάτων για να στηρίξει το νόμισμα και είχε αφήσει τον πληθωρισμό να κινηθεί σε εξαιρετικά υψηλά επίπεδα.
«Η Άγκυρα βρίσκεται μεταξύ βρίσκεται μεταξύ σφύρας και άκμονος και δεν υπάρχει εύκολος τρόπος να αποφύγει τις συγκρούσεις που η ίδια δημιούργησε χωρίς να φανεί αδύναμη τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό», εκτιμά, μιλώντας στο CNBC, η Agathe Demarais, αναλύτρια στο Economist Intelligence Unit, η οποία τονίζει ότι, προκειμένου ο Ερντογάν να διατηρήσει το προφίλ του «ισχυρού» δεν θα κάνει πίσω, ακόμη και εάν γνωρίζει ότι οι πολιτικές που ασκεί είναι καταστροφικές για το νόμισμα και την οικονομία.
Η Demarais υποστηρίζει ότι οι πιθανότητες επιβολής αμερικανικών κυρώσεων, λόγω των S-400 στην Τουρκία συνεχώς αυξάνονται, ενώ θεωρεί ότι εάν στις εκλογές της 3ης Νοεμβρίου τελικά κερδίσει ο υποψήφιος των Δημοκρατικών Τζ. Μπάιντεν τότε η στάση των ΗΠΑ έναντι της Τουρκίας θα καταστεί πιο επιθετική.
«Σε περίπτωση που τελικά οι ΗΠΑ προχωρήσουν στην επιβολή κυρώσεων στην Τουρκία, κάτι που είναι πολύ πιο πιθανό να συμβεί με μία κυβέρνηση υπό τον Μπάιντεν τότε οι πιθανότητες μίας νέα οικονομικής κρίσης στην Τουρκία ανάλογης με αυτή του 2018 είναι όλο και πιο ισχυρές», τονίζει η αναλύτρια του ΕΙU, ενώ προβλέπει ότι τα προβλήματα της τουρκικής οικονομίας δεν είναι κάτι «εφήμερο και περαστικό» αλλά θα συνεχιστούν και στο μέλλον.
Ένας ακόμη παράγοντας που καθιστά ακόμη πιο δυσχερή την κατάσταση στην τουρκική οικονομία και ως εκ τούτου και στην πορεία της λίρας είναι τα υψηλά επίπεδα αυταρχισμού που δείχνει ο Ερντογάν, ο οποίος με την πρόσφατη συνταγματική αναθεώρηση έχει συγκεντρώσει πάνω του σχεδόν όλες τις εξουσίες. Η Τουρκία, παρά την περί του αντιθέτου ρητορική του προέδρου της, δεν είναι μία χώρα που θεωρείται πολιτικά σταθερή, καθώς αν και ο Ερντογάν εμφανίζεται ως ο απόλυτος κυρίαρχος κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει το ενδεχόμενο μίας «εξέγερσης» ιδιαίτερα, όταν οι πολίτες βλέπουν τα εισοδήματά τους να μειώνονται, τις τιμές να αυξάνονται και το βιοτικό τους επίπεδο να καθίσταται όλο και πιο χαμηλό.