Η ναυτιλία αποτελεί την «ραχοκοκαλιά» της παγκόσμιας οικονομίας καθώς είναι υπεύθυνη για το 90% του παγκόσμιου εμπορίου. Παράλληλα όμως προκαλεί το 3% των συνολικών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα παγκοσμίως, καθώς τα πλοία καίνε καθημερινά περίπου 5 εκατ. βαρέλια πετρέλαιο, με τον κλάδο να επενδύει τρισεκατομμύρια δολάρια για να βρει καθαρότερα καύσιμα.
Περίπου 1 μέ 1,4 τρισ. δολάρια επενδύσεων θα χρειαστούν μεταξύ του 2030 και 2050 σύμφωνα με τους ειδικούς για να υπάρξουν καθαρότερα πλοία, με το 90% των χρημάτων να «πέφτουν» στην ξηρά.
Οι ρυθμιστικές Αρχές του κλάδου έχουν θέσει μια σειρά από στόχους για την μείωση των εκπομπών αερίου από το 2018 στοχεύοντας να απομακρυνθεί η βιομηχανία από τα ορυκτά καύσιμα που κάνουν κακό στο περιβάλλον. Αν επιτευχθούν οι πιο φιλόδοξοι στόχοι, η παγκόσμια ναυτιλία θα στραφεί σε νέα καθαρότερα καύσιμα μέχρι το 2030, με τις επιλογές να είναι άφθονες.
Ο Διεθνής Οργανισμός Ναυτιλίας του ΟΗΕ έχει θέσει σαν στόχο ο κλάδος να έχει μηδενικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα μέχρι το 2100. Από την πλευρά της η Maersk που αποτελεί την μεγαλύτερη εταιρεία μεταφοράς κοντέινερ έχει δηλώσει πως θέλει να έχει μηδενικές εκπομπές αερίων μέχρι το 2050.
Με τον στόχο του Διεθνούς Οργανισμού Ναυτιλίας να κάνει λόγο για μείωση 50% των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου, μέχρι το 2050, αυτό σημαίνει πως θα πρέπει να υπάρξει μείωση των εκπομπών κατά 85% ανά πλοίο. Σύμφωνα με το σύνδεσμο Getting to Zero, για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος θα πρέπει τα πλοία με μηδενικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα να βρίσκονται στις θάλασσες το 2030.
Οι ναυπηγοί θα ήθελαν να κατασκευάσουν πλοία που θα δέχονταν τα «πράσινα καύσιμα», αν λάβουν τις εγγυήσεις πως θα υπάρχουν διαθέσιμα τα καύσιμα. Από την πλευρά τους, οι ενεργειακές εταιρείες δεν θέλουν να διαθέτουν καύσιμα αν δεν υπάρχει ήδη μια έτοιμη αγορά για αυτά.
Το 2019, οι τράπεζες δημιούργησαν το Poseidon Principles. Ένα πλαίσιο για την χρηματοδότηση της ναυτιλίας, που ζητούσε από τις επενδυτές να διατηρούν τις δανειοδοτήσεις τους με τρόπο που θα ταιριάζουν με τους στόχους που τέθηκαν στη συμφωνία για το κλίμα στο Παρίσι. Η ναυτιλία σχεδιάζει επίσης να δημιουργήσει το δικό της fund ερευνών για την κλιματική αλλαγή ύψους 5 δισ. δολαρίων που θα χρηματοδοτηθεί από τον υποχρεωτικό φόρο ύψους 2 δολαρίων ανά τόνο στο ναυτιλιακό καύσιμο για τα επόμενα 10 χρόνια.
Ήδη διάφορα σχέδια έχουν τεθεί σε εφαρμογή για καθαρότερα καύσιμα. Η Mediterranean Shipping έχει ξεκινήσει να χρησιμοποιεί βιοκαύσιμα στο Ρόντερνταμ, η Νορβηγία διαθέτει ένα μικρό στόλο ηλεκτρικών επιβατικών φέρι και η φινλανδική Wartsila έχει ξεκινήσει τις δοκιμές με αμμωνία. Όμως ακόμα υπάρχει αρκετός δρόμος που πρέπει να διανυθεί. Το LNG που είναι ήδη γνωστό εδώ και χρόνια στην ναυτιλία, θα έχει μόλις το 1% της ζήτησης ναυτιλιακών καυσίμων φέτος.
Ένας ακόμη πιο άμεσα αποδοτικός στόχος είναι να μειωθεί η μόλυνση διοξειδίου του άνθρακα σε κάθε μεταφορική εργασία κατά 40% πριν το 2030. Οι συζητήσεις επικεντρώνονται στην μείωση των εκπομπών αερίων διοξειδίου του άνθρακα και την ενεργειακή απόδοση στη ναυτιλία που καθυστέρησαν εξαιτίας της πανδημίας του κορονοϊού.
Η ηλεκτρική ενέργεια ωστόσο δεν μπορεί να αποτελέσει λύση για την κίνηση της ναυτιλίας. Οι μπαταρίες που θα χρειάζονταν για να κινηθούν τα τεράστια τάνκερ που πλέουν για εβδομάδες θα έπρεπε να είναι τεράστιες. Αλλά ακόμα και αν οι μπαταρίες ήταν πιο μικρές, και βασίζονταν στον άνεμο ή τον ήλιο για να επαναφορτιστούν εν πλω θα δημιουργούνταν προβλήματα που οι ναυτικοί αντιμετωπίζουν εδώ και χρόνια. Ο καιρός δεν κινείται πάντα βάσει των προσδοκιών.
Όπως δείχνουν οι εξελίξεις, σίγουρα θα υπάρξει στο μέλλον χρήση της αιολικής και ηλιακής ενέργειας, όμως αυτή θα είναι για να κινούνται βοηθητικά συστήματα, αφαιρώντας ενεργειακό βάρος από την κύρια μηχανή του πλοίου.
Ποια θα είναι τα μελλοντικά καύσιμα της ναυτιλίας
Αμμωνία
Στα προτερήματα της είναι πως δεν παράγει εκπομπές αερίων διοξειδίου του άνθρακα αν παραχθεί με καθαρό τρόπο που περιλαμβάνει τον συνδυασμό του λεγόμενου «πράσινου» υδρογόνου και άζωτο. Στα αρνητικά του είναι οτι έχει χαμηλότερη ένταση ενέργειας σε σχέση με τα παραδοσιακά καύσιμα και θα χρειάζεται ο τριπλάσιος αποθηκευτικός χώρος για να υπάρξει η αντίστοιχη ποσότητα ενέργειας. Πρόβλημα για τους σχεδιαστές πλοίων, τοξικό για ανθρώπους και θαλάσσια ζωή.
Υδρογόνο
Στα προτερήματά του, είναι οτι μπορεί να στείλει πυραύλους στο διάστημα και μπορεί να παραχθεί χωρίς εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα και μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε μηχανή εσωτερικής καύσης ή σε κυψέλες καυσίμου. Στα αρνητικά πως παράγει λιγότερη ενέργεια από την αμμωνία και χρειάζεται να αποθηκεύεται είτε σε -253 βαθμούς Κελσίου ή υπό εξαιρετικά υψηλή πίεση, προκαλώντας επίσης «πονοκέφαλο» για τους ναυπηγούς, ενώ είναι και πιθανή εκρηκτική ουσία.
LNG
Από τα πλέον γνωστά καύσιμα που εδραιώνεται με τον καιρό στη ναυτιλία και είναι ήδη διαθέσιμο. Εναλλακτικό καύσιμο που παράγει χαμηλότερες εκπομπές αερίων διοξειδίου του άνθρακα και ήδη πολλά πλοία το χρησιμοποιούν. Στα μειονεκτήματά του, πως αποτελεί ορυκτό καύσιμο, οπότε δεν είναι περιβαλλοντικά ουδέτερο αν και μπορεί να υπάρξει και βιοσυνθετικά LNG καύσιμα. Χρειάζεται επίσης ακριβές υποδομές για να αποθηκευτεί και εκπέμπει μεθάνιο.
Βιοκαύσιμα
Στα προτερήματα τους είναι πως προέρχεται από φυτικό λάδι και είναι συμβατό με πολλές μηχανές εμπορικών πλοίων και μπορεί να αποθηκευτεί σε ήδη υπάρχοντες χώρους. Στα αρνητικά στοιχεία του, είναι πιο ακριβό από τα ορυκτά καύσιμα και θα χρειαστεί πολύ μεγάλη αύξηση της παραγωγής.
Μεθάνιο
Είναι υγρό σε θερμοκρασία περιβάλλοντος όποτε μπορεί να αποθηκευτεί σε κανονικές δεξαμενές χωρίς πίεση και μπορεί να παραχθεί με καθαρό τρόπο και να χρησιμοποιηθεί σε μερικά πλοία. Στα αρνητικά του είναι πως παράγει λιγότερη ενέργεια σε σχέση με τα καύσιμα που προέρχονται από πετρέλαιο και η τελείως καθαρή μορφή του είναι πολύ πιο ακριβή.
Πυρηνική ενέργεια
Μηδενικές εκπομπές αερίων, εξαιρετική απόδοση ενέργειας και χρησιμοποιείται ήδη σε μερικά πλοία. Ωστόσο αποτελεί μια από τις πιο επικίνδυνες μορφές ενέργειας και χρειάζονται ειδικοί μηχανισμοί ασφαλείας.