Τουρκία: Πρωτοφανής φυγή κεφαλαίων, στερεύουν τα τραπεζικά δάνεια

Μια πρωτοφανής έξοδος διεθνών κεφαλαίων από την τουρκική αγορά κρατικών ομολόγων σημειώθηκε το πρώτο εξάμηνο του έτους, καθώς οι επενδυτές εκδηλώνουν την έλλειψη εμπιστοσύνης τους στην οικονομική πολιτική Ερντογάν, ενώ, την ίδια ώρα, η πολιτική του Ερντογάν για στήριξη της οικονομίας με δάνεια από τις τράπεζες και δη τις κρατικές φαίνεται ότι φθάνει στα όριά της, καθώς οι τράπεζες κλείνουν τις στρόφιγγες της ρευστότητας.

Όπως μετέδωσε η Wall Street Journal, το πρώτο εξάμηνο του έτους σημειώθηκε μια πρωτοφανής εκροή κεφαλαίων από τα κρατικά ομόλογα της Τουρκίας, με τους επενδυτές να αποσύρουν περισσότερα από 7 δισ. δολ. Ήταν η μεγαλύτερη απόσυρση κεφαλαίων που έχει σημειωθεί ποτέ από την τουρκική αγορά ομολόγων σε πρώτο εξάμηνο έτους και είχε αποτέλεσμα να μειωθεί σε μόλις 5% το ποσοστό των τουρκικών ομολόγων που κατέχουν ξένοι επενδυτές, ενώ το 2013 είχαν φθάσει να κατέχουν το ένα τρίτο των τουρκικών ομολόγων. Ανάλογη απόσυρση κεφαλαίων καταγράφεται και στο Χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης, σύμφωνα με την αμερικανική οικονομική εφημερίδα.

Οι διεθνείς διαχειριστές κεφαλαίων ανησυχούν για την οικονομική πολιτική του Ερντογάν, που φέρνει κάθε ημέρα όλο και πιο κοντά την Τουρκία σε μια συναλλαγματική κρίση, καθώς ο Τούρκος πρόεδρος έχει επιβάλει στην κεντρική τράπεζα, καταπατώντας την ανεξαρτησία της, να μειώσει κάτω από τον πληθωρισμό το επιτόκιο της λίρας, ενώ οι τουρκικές αρχές επιχειρούν να σταματήσουν μια ανεξέλεγκτη υποχώρηση του νομίσματος, ως αποτέλεσμα της έλλειψης εισροών ξένων κεφαλαίων, με ένα συνδυασμό παρεμβάσεων στην αγορά συναλλάγματος, με κόστος της τάξεως των 100 δισ. δολ., και ένα συνδυασμό μέτρων επιτήρησης και εκφοβισμού των ξένων επενδυτών, αλλά και περιορισμού της κίνησης κεφαλαίων.

Καθώς τα συναλλαγματικά αποθέματα της κεντρικής τράπεζας έχουν σχεδόν εξαντληθεί και βασίζεται σε δανεικά δολάρια από τις κρατικές εμπορικές τράπεζες, η Τουρκία εκφράζονται φόβοι ότι πολύ γρήγορα θα βρεθεί σε δυσκολία εξυπηρέτησης του εξωτερικού της χρέους, που αφορά κυρίως δανεισμό του ιδιωτικού τομέα, καθώς η απροθυμία των ξένων επενδυτών να αγοράσουν κρατικά ομόλογα στενεύει τα περιθώρια άντλησης εξωτερικής χρηματοδότησης από την αγορά, ενώ ο Ερντογάν κατ' επανάληψη έχει δηλώσει ότι δεν θα δεχθεί διάσωση από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και τα μόνα κεφάλαια που έχει καταφέρει να αντλήσει με διακρατικές συμφωνίες προέρχονται από το Κατάρ (swap συναλλάγματος μεταξύ κεντρικών τραπεζών).

Όλα δύσκολα και με τα δάνεια των τραπεζών

Η ανορθόδοξη πολιτική που ακολουθείται από την Άγκυρα ένα στόχο είχε: να διευκολύνει τις τράπεζες να κρατούν την οικονομία στον... αναπνευστήρα με χορηγήσεις δανείων. Πράγματι αυξάνονται σημαντικά εδώ και μήνες τα δάνεια που δίνονται από τις κρατικές τράπεζες, όμως, σύμφωνα με την τουρκική εφημερίδα Dünya αυτή η άνοδος των δανείων φτάνει στο τέλος της.

Οι κυβερνητικές τράπεζες αυξάνουν τώρα τα επιτόκια ενώ μειώνουν τη χρονική διάρκεια των δανείων και τις διευκολύνσεις (waivers) στις αποπληρωμές δόσεων από όσους δυσκολεύονται να εξυπηρετήσουν τα δάνειά τους, όπως ανέφερε η τουρκική εφημερίδα, χωρίς να κατονομάζει τις πηγές της.

Καθώς το κόστος δανεισμού αυξάνεται, η άνοδος της ζήτησης δανείων φαίνεται ότι θα αρχίσει να επιβραδύνεται. Σημειώνεται ότι τα καταναλωτικά δάνεια αυξάνονται συνεχώς τις τελευταίες δυο εβδομάδες, ενώ παρόμοια τάση καταγράφεται και στα δάνεια για απόκτηση αυτοκινήτων και κατοικιών. Σύμφωνα με την τουρκική εφημερίδα, το μέσο ετήσιο επιτόκιο στα καταναλωτικά δάνεια αυξήθηκε στο 12,77% αυτή την εβδομάδα σε σχέση με το 11,98% της προηγούμενης. Το μέσο επιτόκιο στα δάνεια αυτοκινήτου καταγράφει αύξηση τις τελευταίες δυο εβδομάδες φτάνοντας το 10,45%.

Το «σφίξιμο» στους όρους δανεισμού έρχεται καθώς η καταναλωτική εμπιστοσύνη στη χώρα καταγράφει πτώση, ενώ επιταχύνεται ο πληθωρισμός. Η εμπιστοσύνη των νοικοκυριών έπεσε στις 60,9 μονάδες τον Ιούλιο από τις 62,6 του Ιουνίου, δίνοντας τέλος σε δυο συνεχόμενους μήνες ανόδου, με τον δείκτη το αντίστοιχο περσινό διάστημα να βρίσκεται στις 72,7 μονάδες αντικατοπτρίζοντας πλήρως την απαισιοδοξία που επικρατεί στη χώρα, εν μέσω και της έξαρσης της πανδημίας του κορονοϊού, που έχει «παγώσει» την τουριστική βιομηχανία.

Ο πληθωρισμός αυξήθηκε στο 12,6% τον Ιούνιο από 11,4% που ήταν το Μάιο. Αυτό οδήγησε την κεντρική τράπεζα να κρατήσει αμετάβλητο το βασικό επιτόκιο στο 8,25%, σε απόφαση που έλαβε την Πέμπτη, διακόπτοντας την πορεία μείωσης των επιτοκίων, την οποία έχει επιβάλει ο Ερντογάν από τότε που «ξήλωσε» το διοικητή της κεντρικής τράπεζας, επειδή αντιστεκόταν στις πιέσεις για μείωση επιτοκίων.

Πάντως, ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν δήλωσε νωρίτερα μέσα στον μήνα πως περιμένει ισχυρή οικονομική άνοδο στο δεύτερο μισό του έτους μετά την απόφαση της κυβέρνησης να χαλαρώσει τα περιοριστικά μέτρα ενάντια στην πανδημία του κορονοϊού και πρόσθεσε πως ανακάμπτουν επίσης οι τουρκικές εξαγωγές στην Ευρώπη.