Στο επίκεντρο των συζητήσεων για το νέο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο 2028-2034 της Ευρωπαϊκής Ένωσης βρέθηκαν η ανταγωνιστικότητα, η ασφάλεια και η άμυνα, χωρίς να γίνουν υποχωρήσεις στις επιτυχημένες κοινωνικές πολιτικές. Αυτά τόνισε ο Επίτροπος Προϋπολογισμού, Καταπολέμησης της Απάτης και Δημόσιας Διοίκησης της Ε.Ε., Piotr Serafin, ενημερώνοντας τις αρμόδιες επιτροπές της Βουλής για τις προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Ο κ. Serafin υπογράμμισε ότι ο ευρωπαϊκός προϋπολογισμός δεν αφορά μόνο αριθμούς, αλλά κυρίως πολιτικές και στρατηγικές επιλογές για το πού πρέπει να επενδύσει η ΕΕ συλλογικά. Οι γεωπολιτικές εξελίξεις, ειδικά μετά το 2022 με την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, καθορίζουν το νέο πλαίσιο, ενώ παραμένει προτεραιότητα η διατήρηση των βασικών πυλώνων της ΚΑΠ και της συνοχής. Ωστόσο, ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, της ασφάλειας και της άμυνας.
Σύμφωνα με τον Επίτροπο, η πρόταση της Κομισιόν προβλέπει αύξηση του προϋπολογισμού στο 1,26% του Ακαθάριστου Εθνικού Εισοδήματος της ΕΕ, έναντι 1,13% σήμερα, λαμβάνοντας υπόψη τη δημοσιονομική κατάσταση των κρατών-μελών. Οι πολιτικές συνοχής και η ΚΑΠ θα διατηρήσουν τη σημασία τους, ενώ προωθείται η συγκέντρωση επενδύσεων και μεταρρυθμίσεων σε ένα ενιαίο πλαίσιο, που θα συνδέει τομείς όπως η συνοχή, η αλιεία, η ασφάλεια, το μεταναστευτικό και η κοινωνική πολιτική. Ο συνολικός φάκελος για τα εθνικά και περιφερειακά σχέδια εταιρικής σχέσης ανέρχεται σε 865 δισ. ευρώ, με μεγαλύτερη ευελιξία για τα κράτη-μέλη στη διαχείριση των κονδυλίων.
Για την ΚΑΠ, ο προϋπολογισμός εγγυάται οριοθετημένα ποσά για την εισοδηματική στήριξη αγροτών και αλιέων, συνολικού ύψους 296 δισ. ευρώ, ενώ διπλασιάζεται το ετήσιο κονδύλι για παρεμβάσεις στις αγροτικές αγορές στα 900 εκατ. ευρώ. Ο κ. Serafin διέψευσε τα περί περικοπών, σημειώνοντας πως προσφέρεται μεγαλύτερη ευελιξία στα κράτη-μέλη ως προς το πού και πώς θα επενδύσουν.
Σημαντική είναι και η ενίσχυση των μηχανισμών διαχείρισης κρίσεων και φυσικών καταστροφών, με τριπλασιασμό του σχετικού κονδυλίου για περιβαλλοντικές κρίσεις. Παράλληλα, το Ταμείο Ανταγωνιστικότητας προβλέπει επενδύσεις άνω των 400 δισ. ευρώ την επόμενη επταετία, με στόχο την ενίσχυση της ευρωπαϊκής καινοτομίας και της συμμετοχής στην παγκόσμια αγορά απέναντι σε Κίνα και ΗΠΑ.
Έμφαση στην άμυνα και τη χρηματοδότηση
Για τον τομέα της άμυνας και του διαστήματος, ο προϋπολογισμός προβλέπει δαπάνες 131 δισ. ευρώ, με στόχο την ενίσχυση της ευρωπαϊκής καινοτομίας και απασχόλησης, καθώς και τη συνεργασία μεταξύ κρατών-μελών και βιομηχανιών. Το χρηματοδοτικό εργαλείο της Παγκόσμιας Ευρώπης προβλέπει 200 δισ. ευρώ για τη δημιουργία ισχυρότερων συμπράξεων και τη διεύρυνση της ΕΕ.
Όσον αφορά τη χρηματοδότηση του προϋπολογισμού, η Κομισιόν προτείνει πέντε νέα μέτρα ιδίων πόρων, καθώς οι εθνικές συνεισφορές δεν μπορούν να αυξηθούν περαιτέρω.
Θέσεις της ελληνικής πλευράς και των κομμάτων
Ο υφυπουργός Εξωτερικών, Χάρης Θεοχάρης, τόνισε ότι η Ελλάδα συμμετέχει ενεργά στη διαμόρφωση του νέου πλαισίου, στηρίζοντας την απλούστευση και τη μεγαλύτερη ευελιξία του προϋπολογισμού. Η χώρα μας προτάσσει τη γεωγραφική και κοινωνική συνοχή, καθώς και τη στήριξη της ΚΑΠ ως βασικές προτεραιότητες. Επίσης, υποστηρίζει τη διεύρυνση του κοινωνικού και πολιτικού αποτυπώματος της ΕΕ και τη σημασία των καλών σχέσεων με τρίτες χώρες και του σεβασμού στο Διεθνές Δίκαιο.
Από την πλευρά τους, οι εισηγητές των κομμάτων εξέφρασαν ποικίλες απόψεις. Ο Πάρις Κουκουλόπουλος (ΠΑΣΟΚ) αναφέρθηκε στη μετατόπιση προς συγκεντρωτικό έλεγχο της Επιτροπής, εγείροντας ανησυχίες για τη δημοκρατική συμμετοχή και τη συνοχή. Ο Νίκος Παππάς (ΣΥΡΙΖΑ) τόνισε την ανάγκη ενίσχυσης του προϋπολογισμού, ώστε να αντιμετωπιστούν οι προκλήσεις και να μην θυσιαστεί η αγροτική ανάπτυξη και η συνοχή υπέρ της άμυνας.
Ο Νίκος Καραθανασόπουλος (ΚΚΕ) υποστήριξε ότι ο προϋπολογισμός εξυπηρετεί τις στρατηγικές των μεγάλων ευρωπαϊκών επιχειρήσεων, ενώ ο Ευκλείδης Τσακαλώτος (Νέα Αριστερά) επισήμανε ότι δεν αντιμετωπίζονται οι ανισότητες εντός και μεταξύ των κρατών-μελών. Ο Βασίλης Βιλιάρδος (Ελληνική Λύση) έθεσε ερωτήματα για τη διαφάνεια των κονδυλίων και την απόδοση των επενδύσεων, ενώ ο Ανδρέας Βορύλλας (Νίκη) ζήτησε ειδικές πρόνοιες για τις ελληνικές ιδιαιτερότητες.
Τέλος, η Ελένη Καραγεωργοπούλου (Πλεύση Ελευθερίας) ζήτησε μια νέα αρχιτεκτονική κοινωνικής δικαιοσύνης και δημοκρατίας για την ΕΕ, εκφράζοντας ανησυχία για τη μετατόπιση των πόρων προς την άμυνα και τη μείωση του δημοκρατικού ελέγχου.