Διπλή αγωνία για την τουρκική λίρα, «αιμορραγία» ξένων κεφαλαίων

«Βροχή»… δολαρίων έριξαν στην αγορά συναλλάγματος το απόγευμα της Παρασκευής οι κρατικές τουρκικές τράπεζες, κλιμακώνοντας τις παρεμβάσεις τους για να «μαζέψουν» την ισοτιμία δολαρίου/τουρκικής λίρας, που είχε ξεφύγει το μεσημέρι πάνω από τις 6,12 λίρες, για να κλείσει την τελευταία ημέρα μιας δύσκολης εβδομάδας, ύστερα από τις παρεμβάσεις, κάτω από το όριο των 6,10 λιρών, στις 6,0966.

Το τουρκικό νόμισμα βρίσκεται σε μια επικίνδυνη στροφή, με πολλούς αναλυτές να εκφράζουν φόβους για απώλεια του ελέγχου από τις αρχές και τις κρατικές τράπεζες, καθώς από τις αρχές της προηγούμενης εβδομάδας, πριν ανακοινωθεί και η έκτη κατά σειρά μείωση του επιτοκίου από την Τράπεζα της Τουρκίας, αναφέρεται μεγάλη αύξηση των συναλλαγών από ξένους και Τούρκους επενδυτές, που χάνουν την εμπιστοσύνη τους στην οικονομική πολιτική του Ερντογάν και ανησυχούν για την εμπλοκή της Τουρκίας στον εμφύλιο της Συρίας.

Παρά την επιβολή περιορισμών στις κινήσεις των κεφαλαίων και τις συνεχείς πωλήσεις δολαρίων, που προκαλούν μεγάλη «αιμορραγία» στις εμπορικές κρατικές τράπεζες της Τουρκίας, οι απώλειες της λίρας έναντι του δολαρίου, τον τελευταίο μήνα, έχουν πλησιάσει το 3%, ενώ σε 12μηνη βάση, αγγίζουν το 15%.

Η πορεία της λίρας τον τελευταίο μήνα

Η αγωνία για την πορεία της τουρκικής λίρας και για το ενδεχόμενο να υποχωρήσει σε σημείο που θα δοκιμάσει και πάλι τη δυνατότητα του ιδιωτικού τομέα να εξυπηρετεί χρέη σε ξένο νόμισμα κλιμακώνεται για δύο λόγους, έναν οικονομικό και έναν πολιτικό:

1. Η ισλαμική οικονομική πολιτική του Ερντογάν, που βασίζεται στην πεποίθηση ότι με τη μείωση των επιτοκίων θα πέσει ο πληθωρισμός, ξεπερνά πλέον τα όρια ανοχής των ξένων επενδυτών, καθώς, μετά και την τελευταία μείωση, έκτη κατά σειρά, στο βασικό επιτόκιο της λίρας, από το 11,25% στο 10,75%, το πραγματικό επιτόκιο του νομίσματος έχει γίνει αρνητικό, δεδομένου ότι ο πληθωρισμός αυξάνεται συνεχώς από τον Νοέμβριο και έφθασε το 12,2%, τον Ιανουάριο. Αυτό σημαίνει ότι ακυρώνεται η επενδυτική στρατηγική όσων μετέτρεπαν δολάρια, ευρώ ή γιεν σε λίρες για να εκμεταλλεύονται τη διαφορά επιτοκίου. Η τουρκική κεντρική τράπεζα προσπαθεί να καθησυχάσει τους επενδυτές με το επιχείρημα ότι ο πληθωρισμός θα μειωθεί και, σε ετήσια βάση, το πραγματικό επιτόκιο θα είναι θετικό, παρά τις μειώσεις που έχουν ήδη γίνει. Την ίδια στιγμή, η κυβέρνηση της Άγκυρας «δίνει γραμμή» για ακόμη χαμηλότερα επιτόκια, κάτω και από το 10%, καθώς «καίγεται» για αναθέρμανση της πιστωτικής επέκτασης, ώστε να επιταχυνθεί η ανάπτυξη. Στα μάτια των ξένων επενδυτών όλα αυτά αποτελούν ένα άκρως επικίνδυνο πείραμα οικονομικής πολιτικής, από αυτά που έχουν οδηγήσει κατ’ επανάληψη αναδυόμενες οικονομίες σε συναλλαγματικές κρίσεις.
2. Η στρατιωτική εμπλοκή της Τουρκίας στον εμφύλιο της Συρίας, με στόχο να αποτραπεί η κατάληψη της επαρχίας του Ιντλίμπ από τις δυνάμεις του καθεστώτος Άσαντ, έχει προκαλέσει μεγάλη ανησυχία στους ξένους επενδυτές, καθώς οι πιθανότητες να πετύχει ο Ερντογάν τους στρατηγικούς του στόχους δεν είναι καλές, όσο η Ρωσία επιτρέπει στον Άσαντ να συνεχίζει την προέλαση για την κατάληψη των περισσότερων εδαφών της χώρας, των οποίων είχε χάσει τον έλεγχο στη διάρκεια του εμφυλίου. Ήδη οι νεκροί Τούρκοι στρατιώτες στην Συρία, τον Φεβρουάριο, έχουν φθάσει τους 17, ενώ η απειλή Ερντογάν για μεγάλη επίθεση κατά των συριακών δυνάμεων έχει προκαλέσει ανησυχία για την εξέλιξη της στρατιωτικής αυτής περιπέτειας. Οι επενδυτές παρακολουθούν με μεγάλη προσοχή την τελευταία διπλωματική πρωτοβουλία του Ερντογάν, για μια τετραμερή συνάντηση για την Συρία (Τουρκία – Ρωσία – Γαλλία – Γερμανία) στις 5 Μαρτίου. Αν δεν βρεθεί και σε αυτή τη συνάντηση μια συμβιβαστική λύση για την αποτροπή περαιτέρω στρατιωτικής αντιπαράθεσης της Τουρκίας με Συρία – Ρωσία, το κλίμα θα βαρύνει και για την τουρκική οικονομία, επηρεάζοντας καθοριστικά την επενδυτική εμπιστοσύνη.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η επιδείνωση του κλίματος στην τουρκική οικονομία έρχεται σε περίοδο, όπου η χώρα έβγαινε από μια πολύ κακή χρονιά και όλες οι προβλέψεις δείχνουν ότι θα επιστρέψει φέτος στην ανάπτυξη. Το μεγάλο στοίχημα για τον Ερντογάν, σύμφωνα με τους αναλυτές, είναι να αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη των ξένων στην οικονομία και να διατηρήσει τον έλεγχο της συναλλαγματικής ισοτιμίας της λίρας, ώστε μην εκτροχιασθεί η οικονομική ανάκαμψη.