Είναι η παλαιότερη πλήρης πόλη που έχει βρεθεί ποτέ κάτω από το νερό. Τα βυθισμένα ερείπια καλύπτουν έκταση 50.000 τετραγωνικών μέτρων και βρίσκονται σε βάθος 3-4 μέτρων στον κόλπο των Βατίκων. Ο λόγος για τον αρχαίο οικισμό «Παυλοπέτρι», ο οποίος βρίσκεται βυθισμένος στην Ελαφόνησο, στη Λακωνία, στο νότιο άκρο της Πελοποννήσου.
Η UNESCO αναγνωρίζει το Παυλοπέτρι ως την παλαιότερη υποβρύχια πόλη στον κόσμο. Χρονολογείται πάνω από 5.000 χρόνια και αντιπροσωπεύει μια από τις πρώτες «προγραμματισμένες» πόλεις – με κατοικημένες γειτονιές, διοικητικά κτίρια, εργοστάσια για την παραγωγή αγγειοπλαστικής, αγορές κλπ.
Βρίσκεται στον υποθαλάσσιο χώρο ανάμεσα στην παραλία της Πούντας και στη νησίδα Παυλοπέτρι και περιλαμβάνει μια σπάνια προϊστορική πόλη με οικιστικό σχέδιο (κτίσματα, δρόμους, πλατείες), δύο θαλαμοειδείς και τουλάχιστον 37 λακκοειδείς τάφους, απ’ όπου έχουν ανασκαφεί σπάνια ευρήματα, αλλά και ένα ακόμη νεκροταφείο που αποτελείται από 60 τάφους. Ο οικισμός περιέχει τόσο νεολιθικό όσο και υλικό της Εποχής του Χαλκού και η πόλη πιστεύεται ότι άκμασε κατά την περίοδο μεταξύ 3000 και 1000 ετών π.Χ.
Πρόκειται για έναν ακόμη ανεξερεύνητο… θησαυρό που κρύβει η χώρα μας, ανάμεσα στους πολλούς άλλους. Αυτή η περιοχή έχει επιλεχθεί για μια ήπιας μορφής ανάδειξή της από την Περιφέρεια Πελοποννήσου μέσω του Ευρωπαϊκού Προγράμματος INTERREG –MED 2014-2020 “Sustainable tourism strategies to conserve and valorize the Mediterranean coastal and maritime natural heritage”.
Το εν λόγω πρόγραμμα INETRREG αφορά σε βιώσιμες τουριστικές στρατηγικές για την διατήρηση και την αξιοποίηση της Μεσογειακής παράκτιας και θαλάσσιας φυσικής κληρονομιάς – INHERIT" , του Προγράμματος διασυνοριακής εδαφικής συνεργασίας INTERREG – MED 2014-2020», από τη Περιφέρεια Πελοποννήσου που συμμετέχει στο Πρόγραμμα. Η Περιφέρεια Πελοποννήσου είναι ο Επικεφαλής Εταίρος-Lead Partner του έργου INHERIT.
Υπογραμμίζεται ότι το Παυλοπέτρι είναι μία μικρή νησίδα απέναντι από την σαγηνευτική Ελαφόνησο, στη Λακωνία. Καλύπτει μια έκταση 50 περίπου στρέμματα, συμπεριλαμβανομένων ολόκληρων ισόγειων κτιριακών συγκροτημάτων, αυλών, δρόμων, θαλάμων - τάφων και νεκροταφείων με ηλικία περίπου πέντε χιλιετηρίδων!
«Είναι ένα από τα λίγα μέρη στον κόσμο όπου μπορείτε κυριολεκτικά να κολυμπήσετε κατά μήκος ενός βυθισμένου δρόμου μιας αρχαίας πόλης ή να κοιτάξετε μέσα σε έναν τάφο», όπως έχει τονίσει ο Dr. Jon C. Henderson, Υποβρύχιο Κέντρο Έρευνας Αρχαιολογίας, Τμήμα Αρχαιολογίας, Πανεπιστήμιο του Νότιγχαμ.
Στόχος του προγράμματος είναι η προετοιμασία ενός μεσο-μακροπρόθεσμου σχεδίου διαχείρισης για ερευνητικές, περιβαλλοντικές, εκπαιδευτικές και αναπτυξιακές δράσεις.
Ειδικότερα στο σχέδιο περιλαμβάνονται:
- Η τοποθέτηση πινακίδων κάτω από τη θάλασσα, που θα βοηθήσουν τους επισκέπτες να περιηγηθούν στον οικισμό ενώ κάνουν κολύμβηση με αναπνευστήρα σε βάθος 1 έως 4 μέτρα.
- Η τοποθέτηση πινακίδων πληροφόρησης στην ακτή του Παυλοπετρίου όπου θα σημειωθούν το προϊστορικό νεκροταφείο, το λατομείο, το κανάλι και η γέφυρα.
- Η αφαίρεση των beach bar, των ομπρελών και του παράκτιου φωτισμού.
- Ο καθαρισμός, η σήμανση και η θεσμική προστασία των περιοχών αναπαραγωγής των χελωνών Caretta-Caretta.
- Ο σχεδιασμός ενός περιπτέρου πληροφοριών στο τμήμα της γης, όπου θα δοθούν οι απαραίτητες πληροφορίες και εποπτικό υλικό.
Οι ενέργειες αυτές αφορούν σε 1η φάση μέρος της σήμανσης των αρχαιολογικών χώρων με τοποθέτηση πινακίδων ενάλιων κ χερσαίων, κύβων σήμανσης σημείων ενδιαφέροντος και πλωτοί σημαντήρες προτεινόμενων διαδρομών, υπό την καθοδήγηση της Εφορείας Ενάλιων Αρχαιοτήτων Λακωνίας, ενώ υπάρχουν εύλογες ελπίδες για τη συνέχιση του Έργου με συμπληρωματικές δράσεις για την περαιτέρω ανάδειξη της περιοχής.
Σημειώνεται ότι βασική αρχή σχεδιασμού του Προγράμματος αποτελεί η ολοκληρωμένη επεξεργασία της υποβρύχιας και χερσαίας πολιτιστικής κληρονομιάς, του χερσαίου και θαλάσσιου φυσικού περιβάλλοντος, της βιώσιμης τοπικής ανάπτυξης και της ποιότητας ζωής, που οδηγεί σε αποτέλεσμα ολοκληρωμένης διαχείρισης, προστασίας και προώθησης με πολλαπλά οφέλη για την ευρύτερη περιοχή και την τοπική κοινωνία.
Αναφερόμενη στην ανάδειξη της βυθισμένης πόλης Παυλοπέτρι και στη διοργάνωση του Press Trip προβολής του, η Αντιπεριφερειάρχης Τουρισμού και Πολιτισμού Πελοποννήσου κα Άννα Καλογεροπούλου σημείωσε: «Η Πελοπόννησος φιλοξενεί το 50% των αρχαιολογικών χώρων της Ελλάδας, καθώς οι οκτώ από τους συνολικά 17 αρχαιολογικούς χώρους της χώρας βρίσκονται εδώ. Ο τόπος, έχει όλα τα χαρακτηριστικά της αειφορίας. Συνάμα, προσφέρει πάνω από 200 βιωματικές εμπειρίες στον επισκέπτη. Εμείς δουλεύουμε τον προορισμό ολιστικά. Από την καθαριότητα έως το οδικό δίκτυο, τη γαστρονομία, τον οινοτουρισμό, τον αλιευτικό τουρισμό».
Σύμφωνα με την κα Καλογεροπούλου, η Περιφέρεια Πελοποννήσου είναι επικεφαλής εταίρος ενός ευρωπαϊκού συγχρηματοδοτούμενου έργου, του INHERIT, το οποίο εντάσσεται στο πρόγραμμα Interreg Med και προσπαθεί να ενημερώσει γενικότερα το κοινό, τους φορείς και να προωθήσει δραστηριότητες βιώσιμου τουρισμού στις ανεκμετάλλευτες περιοχές της Μεσογείου, περιοχές ιδιαίτερου φυσικού κάλλους.
Όπως τόνισε, «στόχος της Περιφέρειας Πελοποννήσου είναι να δώσουμε καινούργιες τουριστικές εμπειρίες για τους επισκέπτες μας, να έρθουν να βιώσουν αυτές τις μοναδικές εμπειρίες στην περιοχή μας, μία εκ των οποίων είναι και η βυθισμένη αρχαία πόλη του Παυλοπετρίου, μόλις στα τρία μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας και νιώθεις ότι θα απλώσεις το χέρι σου και θα την αγγίξεις».
Καταλήγοντας, η κα Καλογεροπούλου επισημαίνει: «Η Περιφέρεια Πελοποννήσου η οποία, μεταξύ άλλων, παρουσιάζει σημαντική τουριστική ανάπτυξη, εμπλουτίζει το τουριστικό της προϊόν και το προβάλλει με σύγχρονα ψηφιακά μέσα σε χώρες στόχευσης στο εξωτερικό αλλά και στο εσωτερικό της χώρας».
Η Μονεμβασιά του Ρίτσου
Οι κύριοι τουρίστες στο Παυλοπέτρι είναι οικογένειες, ζευγάρια, οργανωμένες ομάδες, νέοι και ενήλικες. Οι δε καταδύσεις και η κολύμβηση με αναπνευστήρα είναι δωρεάν.
Η δημοσιογραφική ομάδα είχε ως βάση διαμονής της τη Μονεμβασιά, την πόλη του ποιητή Γιάννη Ρίτσου, η οποία συνδυάζει αρμονικά την άγρια ομορφιά της πέτρας με το μπλε της θάλασσας. Η Μονεμβασιά υπήρξε για τον Γιάννη Ρίτσο, η έμπνευση του, η γενέτειρά του και η μεγάλη του αγάπη.
Το Οινοποιείο Τσιμπίδη
Πάνω από 500 διακρίσεις σε όλο τον κόσμο έχει πάρει έως τώρα το Οινοποιείο Τσιμπίδη (www.monemvasiawinery.gr), το οποίο έχουν δημιουργήσει ο Γιώργος και η Έλλη Τσιμπίδη το 1997. «Έχω γεννηθεί, έχω μεγαλώσει εδώ, σκέφτηκα τι μπορώ να κάνω, να δώσουμε ένα κομμάτι της χαμένης ιστορίας. Ακούγαμε για κρασί, για Μαλβάζια και νομίζαμε ότι ήταν παραμύθι», ανέφερε ο κ. Τσιμπίδης κατά την ξενάγηση στο οινοποιείο, που μεταξύ άλλων παράγει και τον περίφημο οίνο Μαλβαζία.
«Φτιάξαμε το κρασί, το μεγάλο ζήτημα μετά ήταν αν θα μπορέσουμε να φτιάξουμε κρασί που θα μπορεί να στέκεται διεθνώς», σημειώνει ο κ. Τσιμπίδης. «Οι διεθνείς διαγωνισμοί μας δικαιώνουν, δεν υπάρχει διαγωνισμός στον κόσμο που δεν έχει πάρει την ύψιστη διάκριση», τονίζει.
Με 300 στρέμματα βιολογικών αμπελώνων στον Αγγελώνα Μονεμβασιάς, στις Βελιές και τον Άγιο Δημήτριο, 300.000 φιάλες ετησίως, 35% – 40% εξαγωγές σε Αμερική, Καναδά, Ευρώπη, η Οινοποιητική Μονεμβασιάς δημιουργήθηκε με πρωταρχικό στόχο την αναβίωση του οίνου Μαλβάζια, για «να ξαναμπεί η Λακωνία στον παγκόσμιο οινικό χάρτη», δήλωσε ο κ. Τσιμπίδης.
Ο οίνος Μαλβάζια είναι γλυκύς λευκός και παράγεται από τις ποικιλίες 60% Μονεμβασιά, 20% Κυδωνίτσα, 10% Ασύρτικο και 10% Ασπρούδες. Τα υπερώριμα σταφύλια λιάζονται για περίπου 10-15 μέρες, ενώ η παλαίωση γίνεται σε παλιά δρύινα βαρέλια για δύο χρόνια. Σπάνια γηγενής ποικιλία της Λακωνίας και η Κυδωνίτσα με Προστατευόμενη Γεωγραφική Ένδειξη, όπως και η Μονεμβασιά.
Το Σπήλαιο της Καστανιάς
Στο νότιο άκρο της Πελοποννήσου, στην ανατολική απόληξη του Πάρνωνα και κοντά στη Νεάπολη Λακωνίας, βρίσκεται το σπήλαιο της Καστανιάς ή Αγίου Ανδρέα. Κατατάσσεται δεύτερο στο είδος του σε όλη την Ευρώπη εξαιτίας του πλούτου σε πυκνότητα και ποικιλία σχημάτων, χρωμάτων και μορφών.
Το ανακάλυψε ένας βοσκός το 1910 όταν είδε μέλισσες να εισέρχονται σε μια μεγάλη τρύπα, που όπως αποδείχτηκε έκρυβαν ένα προικισμένο σπήλαιο, ενώ έως το 1959 έμεινε κρυφό. Στα 1.500 τ.μ. της έκτασής του συναντάμε έναν πυκνό, φαντασμαγορικό, λιθωματικό διάκοσμο που η φύση σμίλεψε σε διάστημα τριών εκατ. ετών. Αναπτύσσεται σε δύο επίπεδα, ενώ η διαδρομή που πραγματοποιεί ο επισκέπτης έχει μήκος 500 μ.
Το λιμάνι του Γέρακα
Ο γραφικός Γέρακας, είναι σε απόσταση 27 χλμ. βόρεια της Μονεμβασιάς, είναι ένα εκπληκτικό όσο και ανεπιτήδευτο ησυχαστήριο, ξεχασμένο από το χρόνο. Πρόκειται για το μοναδικό φιόρδ της Ελλάδας με την τεράστια ιστορία και την απίστευτη φυσική ομορφιά. Στον κόλπο του σχηματίζει βιότοπο – λιμνοθάλασσα όπου βρίσκουν καταφύγιο πολλά αποδημητικά πουλιά όπως ερωδιοί, αγριόκυκνοι κ.α. Ένα από τα πλέον ήσυχα, απάνεμα και επιβλητικά παραθαλάσσια χωριά της χώρας, που φαντάζει ξεχασμένο από το χρόνο και πλήρως απομονωμένο από τον υπόλοιπο κόσμο.
Όπως μας ενημερώνει ο πρόεδρος του χωριού, Γιώργος Κουλούρης οι 120 μόνιμοι κάτοικοι του Γέρακα ασχολούνται με τη γεωργία και την αλιεία, ενώ πρόκειται για τόπο με μεγάλη ναυτική παράδοση, δεδομένου ότι όλες οι οικογένειες έχουν ένα ή περισσότερα μέλη ναυτικούς. Υπάρχουν μόλις τρεις ταβέρνες που σερβίρουν φρέσκο ψάρι και θαλασσινά, ένα μικρό μπαρ, ενώ δεν υπάρχουν δωμάτια διαμονής.