Η καθιέρωση της 9ης Φεβρουαρίου ως Παγκόσμιας Ημέρας Ελληνικής Γλώσσας από την UNESCO αποτελεί σημαντική αναγνώριση για την ελληνική γλώσσα και τον πολιτισμό. Με αφορμή αυτήν την εξέλιξη, παρουσιάζονται οι τρόποι με τους οποίους παρέχεται η ελληνόγλωσση εκπαίδευση στο εξωτερικό, υπό την εποπτεία και καθοδήγηση του Υπουργείου Παιδείας.
Όπως δήλωσε η υπουργός Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, Σοφία Ζαχαράκη, «η ελληνική γλώσσα είναι η ψυχή του πολιτισμού μας και η γέφυρα που ενώνει τον ελληνισμό με κάθε γωνιά του κόσμου». Η Ελλάδα ενισχύει διαρκώς τα ελληνικά σχολεία του εξωτερικού, τα Τμήματα Ελληνικής Γλώσσας και τις πανεπιστημιακές έδρες, διευρύνοντας τις ευκαιρίες εκμάθησης της γλώσσας.
Η υπουργός υπογράμμισε τη στρατηγική επέκτασης του δικτύου ελληνόγλωσσης εκπαίδευσης, προσφέροντας σε κάθε παιδί ελληνικής καταγωγής τη δυνατότητα να διατηρεί τη γλώσσα και την πολιτιστική του ταυτότητα, ανεξάρτητα από τον τόπο διαμονής του.
Η Παγκόσμια Ημέρα Ελληνικής Γλώσσας υπενθυμίζει τον διαχρονικό ρόλο της ελληνικής Παιδείας ως παράγοντα ενότητας και έμπνευσης για τους Έλληνες της διασποράς και τις επόμενες γενιές.
Σύμφωνα με στοιχεία του Υπουργείου Παιδείας, λειτουργούν σήμερα 58 αμιγή ελληνικά σχολεία σε οκτώ χώρες, με 3.280 μαθητές συνολικά. Η πλειονότητα των σχολείων βρίσκεται στη Γερμανία (29), ενώ ακολουθούν το Κονγκό (8), η Αίγυπτος (6), το Βέλγιο, η Ρουμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο (από 4), το Ισραήλ (2) και η Ιταλία (1).
Επιπλέον, εκτός από τα αμιγή σχολεία, στο εξωτερικό λειτουργούν και δίγλωσσα σχολεία, όπου διδάσκεται η ελληνική γλώσσα παράλληλα με τη γλώσσα της χώρας υποδοχής.
Ενίσχυση Τμημάτων Ελληνικής Γλώσσας και πανεπιστημιακών εδρών
Η μεγαλύτερη κατηγορία εκπαιδευτικών μονάδων στο εξωτερικό είναι τα Τμήματα Ελληνικής Γλώσσας και Πολιτισμού (ΤΕΓ), τα οποία λειτουργούν απογευματινά ή τα Σάββατα και προσφέρουν τη διδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερης ή ξένης γλώσσας. Συνολικά λειτουργούν 222 αναγνωρισμένα ΤΕΓ διεθνώς, με το Υπουργείο Παιδείας να αποστέλλει εκπαιδευτικούς στα 135 εξ αυτών.
Από την άνοιξη προστέθηκαν τέσσερα νέα Τμήματα Ελληνικής Γλώσσας σε Αρμενία, Ηνωμένο Βασίλειο, Γερμανία και Γαλλία, ενισχύοντας τη διεθνή παρουσία της ελληνικής γλώσσας. Οι φοιτούντες στα ΤΕΓ έχουν τη δυνατότητα να συμμετέχουν στις εξετάσεις πιστοποίησης ελληνομάθειας, με 11.290 μαθητές να λαμβάνουν μέρος στις εξετάσεις του Μαΐου 2025.
Εκπαιδευτικοί, διδακτικό υλικό και διοίκηση
Η ελληνική Πολιτεία στηρίζει ενεργά τις εκπαιδευτικές μονάδες μέσω της απόσπασης εκπαιδευτικών, καλύπτοντας τις ανάγκες 40.068 μαθητών. Το 2025 υπηρετούν στο εξωτερικό 757 αποσπασμένοι εκπαιδευτικοί και 27 ωρομίσθιοι τοπικοί εκπαιδευτικοί. Επιπλέον, 28 πανεπιστημιακές έδρες ενισχύθηκαν με 33 αποσπασμένους εκπαιδευτικούς, ενώ στόχος αποτελεί η περαιτέρω επιτάχυνση των διαδικασιών απόσπασης.
Το Υπουργείο αποστέλλει δωρεάν διδακτικό υλικό σε όλες τις μονάδες, με 145.805 αντίτυπα βιβλίων να έχουν διανεμηθεί το τρέχον σχολικό έτος. Ο συντονισμός και η εποπτεία ασκούνται από 11 Συντονιστικά Γραφεία Εκπαίδευσης Εξωτερικού, τα οποία καλύπτουν γεωγραφικά περισσότερες από μία χώρες.
Ευρωπαϊκά Σχολεία και θεσμική ενίσχυση
Το Υπουργείο στηρίζει ενεργά τον θεσμό των Ευρωπαϊκών Σχολείων, όπου λειτουργούν έξι σχολεία με ελληνικό τμήμα σε Βρυξέλλες, Λουξεμβούργο, Μόναχο και Φρανκφούρτη, καθώς και ένα διαπιστευμένο σχολείο στο Ηράκλειο Κρήτης. Συνολικά, 78 εκπαιδευτικοί αποσπάστηκαν για τη διδασκαλία 536 μαθητών στα σχολεία αυτά.
Σε συνεργασία με την Ελληνική Αντιπροσωπεία, διαμορφώθηκε στρατηγική ενίσχυσης της ελληνικής συμμετοχής στα όργανα διοίκησης των Ευρωπαϊκών Σχολείων. Το 2025, Έλληνας εκπαιδευτικός ανέλαβε τη θέση "Coordinator for Sustainability and Digital Education" στη μονάδα "Pedagogical Development", ενισχύοντας τη θεσμική παρουσία της Ελλάδας.
Νομοθετικές πρωτοβουλίες και υποδομές
Πρόσφατες νομοθετικές ρυθμίσεις βελτίωσαν το πλαίσιο για την ελληνόγλωσση εκπαίδευση στο εξωτερικό, καθορίζοντας προϋποθέσεις αναγνώρισης των Τμημάτων Ελληνικής Γλώσσας και ενισχύοντας τα αναγνωρισμένα τμήματα με αποσπασμένους εκπαιδευτικούς. Παράλληλα, δόθηκε η δυνατότητα παροχής εξ' αποστάσεως εκπαίδευσης και διοικητικού έργου, ενώ ρυθμίστηκαν ζητήματα απόσπασης κληρικών-εκπαιδευτικών.
Σύντομα αναμένεται νέα ρύθμιση για την επέκταση της καταβολής του ειδικού επιμισθίου κατά το 5ο έτος απόσπασης, ενισχύοντας την παραμονή των εκπαιδευτικών στο εξωτερικό. Επιπλέον, το Υπουργείο μεριμνά για την επίλυση στεγαστικών θεμάτων των αμιγών ελληνικών σχολείων, όπως η οριστικοποίηση της στέγασης του Ελληνικού Σχολείου Μονάχου με δεκαετή σύμβαση μίσθωσης και δυνατότητα ανανέωσης.