Έχουμε, στις αρχές των προηγούμενων δύο ετών, αναφερθεί στο περιοδικό του MIT Technology Review και ειδικά στον κατάλογο με τις 10 Πρωτοποριακές Τεχνολογίες οι οποίες, σύμφωνα με τους συντάκτες του περιοδικού, έχουν την προοπτική να αλλάξουν ριζικά τον τρόπο που ζούμε και εργαζόμαστε.
Η λίστα για το 2022 καλύπτει τα πάντα, από την επιστήμη του διαστήματος, την τηλεϊατρική, τις προόδους στην τεχνητή νοημοσύνη και τη βιοτεχνολογία αλλά περιλαμβάνει και κάτι σίγουρα αξιοπρόσεκτο από ελληνικής πλευράς: Στη θέση 4 από τις τεχνολογίες που το περιοδικό προβλέπει ότι θα έχουν μεγάλο αντίκτυπο στη ζωή μας, φιγουράρουν τα τουρκικά drones.
Ας δούμε όμως ολόκληρο τον κατάλογο:
1. CRISPR για τη χοληστερόλη.
To CRISPR (Clustered Regularly Interspaced Short Palindromic Repeat) είναι ένα επαναστατικό εργαλείο επεξεργασίας γονιδίων DNA, το οποίο κατά την τελευταία δεκαετία έχει εξελιχθεί ραγδαία και μεταφερθεί γρήγορα από το εργαστήριο στην κλινική. Ξεκίνησε με πειραματικές θεραπείες για σπάνιες γενετικές διαταραχές και πρόσφατα επεκτάθηκε σε κλινικές δοκιμές για κοινές παθήσεις, συμπεριλαμβανομένης της υψηλής χοληστερόλης. Πρόσφατα, μια γυναίκα από τη Νέα Ζηλανδία που είχε καρδιακή νόσο μαζί με κληρονομικά υψηλή χοληστερόλη, έγινε η πρώτη που έλαβε θεραπεία γονιδιακής επεξεργασίας για να μειώσει μόνιμα τη χοληστερόλη της. Σύμφωνα με το περιοδικό, οι νέες μορφές CRISPR θα μπορέσουν να πάνε τα πράγματα ακόμα πιο μακριά και κάποια μέρα, οι άνθρωποι μπορεί να έχουν την επιλογή να προσθέσουν γονίδια που θα τους προστατεύουν από υψηλή αρτηριακή πίεση ή άλλες ασθένειες στον γενετικό τους κώδικα.
2. AI που δημιουργεί εικόνες.
Αυτή είναι η χρονιά των καλλιτεχνών της Τεχνητής Νοημοσύνης. Τα μοντέλα λογισμικού που αναπτύχθηκαν από την Google, το OpenAI και άλλους μπορούν τώρα να δημιουργήσουν εκπληκτικά έργα τέχνης με βάση μερικές μόνο προτροπές κειμένου. Πληκτρολογήστε μια σύντομη περιγραφή σχεδόν οποιαδήποτε εικόνας που έχετε κατά νου και θα λάβετε στην οθόνη σας μια απεικόνιση αυτού που ζητήσατε σε λίγα δευτερόλεπτα. Και η τεχνολογία από κείμενο σε εικόνα έχει ήδη προχωρήσει σε από κείμενο σε βίντεο. Τα βίντεο κλιπ που δημιουργούνται από Τεχνητή Νοημοσύνη και παρουσιάστηκαν από την Google, τη Meta και άλλους τους τελευταίους μήνες έχουν για την ώρα διάρκεια μόνο λίγων δευτερολέπτων. Αυτό όμως γρήγορα θα αλλάξει και, μια μέρα, ολόκληρες ταινίες θα μπορούν να γίνουν μόνο με την τροφοδοσία ενός σεναρίου στον υπολογιστή. Τίποτε άλλο δεν τράβηξε πέρυσι περισσότερο την προσοχή των ανθρώπων της Τεχνητής Νοημοσύνης, «για τους καλύτερους και χειρότερους λόγους», σημειώνει με νόημα το περιοδικό.
3. Ένας σχεδιασμός chip που αλλάζει τα πάντα.
Η κατασκευή των τσιπ διέρχεται μια βαθιά αλλαγή. Μέχρι τώρα, οι δημιουργοί των τσιπ, όπως η Intel και η AMD, έχουν διατηρήσει τα σχέδιά τους ιδιόκτητα και είναι όλοι οι κατασκευαστές, που τα χρησιμοποιούν στους υπολογιστές τους ή αλλού, υποχρεωμένοι να αγοράζουν από αυτές τα σχετικά δικαιώματα. Τώρα, ένα δημοφιλές ανοιχτό πρότυπο που ονομάζεται RISC-V ανατρέπει αυτές τις δυνάμεις ισχύος και μονοπωλίου, διευκολύνοντας οποιονδήποτε να δημιουργήσει ένα τσιπ. Πολλές νεοσύστατες επιχειρήσεις διερευνούν τις δυνατότητες.
Tο RISC-V International είναι ένα μη κερδοσκοπικό ίδρυμα και το σύστημα είναι ένα ανοιχτό πρότυπο, Καθένας, δηλαδή, μπορεί να το χρησιμοποιήσει για να σχεδιάσει ένα τσιπ δωρεάν, να καθορίζει τους κανόνες σχεδιασμού για το σύνολο εντολών, να περιγράφει τις βασικές λειτουργίες που θέλει να κάνει ένα τσιπ και να αλλάζει τις τιμές που αντιπροσωπεύουν τα τρανζίστορ του.
Περίπου 3.100 μέλη παγκοσμίως, συμπεριλαμβανομένων εταιρειών και ακαδημαϊκών ιδρυμάτων, συνεργάζονται τώρα μέσω του μη κερδοσκοπικού οργανισμού RISC-V International, για να καθιερώσουν και να αναπτύξουν αυτούς τους κανόνες.
4. Στρατιωτικά drones μαζικής αγοράς.
Για δεκαετίες, τα αμερικανικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη υψηλής ακρίβειας, όπως το Predator και το Reaper, κυριαρχούσαν στον πόλεμο με drones και τα στρατιωτικά drones ήταν απρόσιτα για μικρότερα έθνη λόγω των δαπανών τους και των αυστηρών ελέγχων εξαγωγών. Ωστόσο, η πρόοδος στην τεχνολογία καταναλωτικών εξαρτημάτων και επικοινωνιών έχει βοηθήσει τους παραγωγούς drones να κατασκευάσουν πολύπλοκες πολεμικές μηχανές σε πολύ χαμηλότερες τιμές. Έτσι, στον πόλεμο στην Ουκρανία, εμφανίστηκαν μοντέλα χαμηλού προϋπολογισμού που κατασκευάζονται στην Κίνα, το Ιράν ή την Τουρκία. Η ευρεία χρήση τους έχει αλλάξει τον τρόπο διεξαγωγής της μάχης με drone και το ποιος μπορεί να την διεξάγει.
Μερικά από αυτά τα νέα drones είναι τετρακόπτερα «του ραφιού», όπως αυτά της DJI, που χρησιμοποιούνται τόσο για αναγνωριστικές όσο και για επιθέσεις κοντινής εμβέλειας. Άλλα είναι ικανά για αποστολές μεγαλύτερης εμβέλειας όπως τα ιρανικής κατασκευής μη επανδρωμένα αεροσκάφη Shahed, τα οποία η Ρωσία έχει χρησιμοποιήσει για να επιτεθεί σε αμάχους στο Κίεβο. Αλλά το πιο αξιοσημείωτο είναι το Bayraktar TB2 που κατασκευάζεται από την εταιρεία Baykar της Τουρκίας.
Το TB2 πετάει με ταχύτητα έως και 220 χιλιόμετρα την ώρα και έχει εμβέλεια επικοινωνιών περίπου 300 χιλιόμετρα. Η Baykar λέει ότι μπορεί να παραμείνει στον αέρα για 27 ώρες. Το κυριότερο πλεονέκτημα του ΤΒ2 είναι η διαθέσιμότητά του. Τα drones αμερικανικής κατασκευής όπως το Reaper είναι πιο ικανά, αλλά πιο δαπανηρά και υπόκεινται σε αυστηρούς ελέγχους εξαγωγών. Το TB2 είναι διαθέσιμο σε κάθε χώρα που το θέλει.
Τα τακτικά πλεονεκτήματα αυτών των μηχανών είναι σαφή. Αυτό που είναι επίσης δυστυχώς σαφές, καταλήγει το δημοσίευμα του Technology Review, είναι ότι αυτά τα όπλα θα έχουν όλο και πιο φρικτό αντίκτυπο στους άμαχους πληθυσμούς σε όλο τον κόσμο.
5. Συνταγογράφηση χαπιών άμβλωσης μέσω τηλεϊατρικής.
Το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ αποφάνθηκε το 2022 ότι η άμβλωση δεν είναι συνταγματικό δικαίωμα και νόμοι που απαγορεύουν την άμβλωση τέθηκαν σε ισχύ σε διάφορες Πολιτείες. Η κατάσταση αυτή όμως δημιούργησε μια κίνηση προς την αντίθετη κατεύθυνση: Πάροχοι υγειονομικής περίθαλψης και νεοσύστατες επιχειρήσεις έχουν στραφεί στην τηλεθεραπεία για να συνταγογραφήσουν και να παραδώσουν χάπια που επιτρέπουν στις γυναίκες να προκαλούν με ασφάλεια αμβλώσεις στο σπίτι. Ήδη η Αμερικανική Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων επιτρέπει τη χρήση δύο χαπιών, του mifepristone και του misoprostol, που όταν λαμβάνονται μαζί κατά το πρώτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης, είναι ασφαλή και αποτελεσματικά στη διακοπή της. Οι επιλέξιμοι ασθενείς γενικά εγγράφονται με την ταυτότητα με φωτογραφία και, στη συνέχεια, συμβουλεύονται έναν ιατρικό πάροχο μέσω κειμένου βιντεοκλήσης ή άλλης τηλεπικοινωνίας. Ο πάροχος περιγράφει τα χάπια και η υπηρεσία τα αποστέλλει στον ασθενή.
6. Όργανα κατά παραγγελία.
Κάθε μέρα, κατά μέσο όρο 17 άνθρωποι μόνο στις ΗΠΑ πεθαίνουν περιμένοντας τη μεταμόσχευση κάποιου οργάνου. Αυτοί και πολλοί άλλοι άνθρωποι θα μπορούσαν να σωθούν αν υπήρχε μια δυνητικά απεριόριστη προσφορά υγιών οργάνων.
Οι επιστήμονες προσπαθούν να τροποποιήσουν το DNA χοίρων ώστε τα όργανά τους να μπορούν στη συνέχεια να μεταμοσχευθούν σε ανθρώπους Αναφέρεται ότι ήδη διάφορες εταιρίες που ειδικεύονται στη βιοτεχνολογία, έχουν πετύχει να αφαιρούν από το γενετικό υλικό των χοίρων, τα στοιχεία εκείνα τα οποία κάνουν τα όργανά τους ακατάλληλα για τον άνθρωπο. Σε ακόμη πιο φιλόδοξη εφαρμογή, το όργανο για τη μεταμόσχευση δεν θα προέρχεται από ζώο αλλά από υγειά κύτταρα του ιδίου του ασθενούς. Με τεχνολογία παρόμοια με την τρισδιάστατη εκτύπωση, θα μπορεί από τα κύτταρα αυτά να κατασκευάσει έναν ανθρώπινο πνεύμονα.
7. Το αναπόφευκτο ηλεκτρικό όχημα.
Τα ηλεκτρικά οχήματα δεν αποτελούν βέβαια ανακάλυψη του 2022 αλλά το περιοδικό θεωρεί ως breakthrough το γεγονός ότι καθίστανται, επιτέλους, μια ρεαλιστική επιλογή. Οι μπαταρίες γίνονται φθηνότερες και οι κυβερνήσεις έχουν περάσει αυστηρότερους κανόνες εκπομπών ή έχουν απαγορεύσει εντελώς τα οχήματα που κινούνται με φυσικό αέριο. Οι μεγάλες αυτοκινητοβιομηχανίες έχουν δεσμευτεί να γίνουν αμιγώς ηλεκτρικές και οι καταναλωτές παντού θα διαπιστώσουν σύντομα ότι υπάρχουν περισσότεροι καλοί λόγοι για να αγοράσουν ένα ηλεκτρικό όχημα από ό,τι όχι. Οι πωλήσεις τους ανέβαιναν με χαμηλούς σχετικά ρυθμούς επί αρκετά χρόνια αλλά τώρα αρχίζουν να εκτοξεύονται και από μόλις 4% των παγκόσμιων πωλήσεων νέων οχημάτων πριν δύο χρόνια, εκτιμάται ότι θα φθάσουν στο 13% το 2022. Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας, το ποσοστό θα φθάνει στο 30% πριν το τέλος της δεκαετίας.
8. Διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb.
Οι πρώτες εκπληκτικές εικόνες του μακρινού σύμπαντος που καταγράφηκαν από το ισχυρότερο διαστημικό τηλεσκόπιο του κόσμου ενέπνευσαν μια συλλογική αίσθηση δέους και θαυμασμού. Και αυτό το πράγμα μόλις ξεκίνησε. Οι ανακαλύψεις θα έρθουν σχεδόν τόσο γρήγορα όσο οι επιστήμονες μπορούν να αναλύσουν τα δεδομένα που πλημμυρίζουν τώρα. Το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb της NASA, μια συνεργασία μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών, της Ευρώπης και του Καναδά, που εκτοξεύτηκε τον Δεκέμβριο του 2021 μετά από δεκαετίες προεργασίας, είναι το μεγαλύτερο τηλεσκόπιο που στάλθηκε ποτέ στο διάστημα και 100 φορές πιο ισχυρό από τον προκάτοχό του, το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble. Έχει σχεδιαστεί ειδικά για να ανιχνεύει την υπέρυθρη ακτινοβολία επιτρέποντάς το να διαπερνάει τη διαστημική σκόνη και να κοιτάζει πολύ πίσω στο χρόνο στην περίοδο που σχηματίστηκαν τα πρώτα αστέρια και οι γαλαξίες του σύμπαντος. Οι αστρονόμοι ελπίζουν ότι με αυτό το τηλεσκόπιο θα μπορέσουν να συνθέσουν πώς οι πρώτοι γαλαξίες του σύμπαντος ακολούθησαν το Big Bang.
9. Ανάλυση αρχαίου DNA.
Τα εργαλεία γονιδιωματικής αλληλούχισης μας επιτρέπουν τώρα να διαβάσουμε πολύ παλιά ευρήματα του ανθρώπινου DNA. Η μελέτη ιχνών από ανθρώπους που έζησαν πριν από πολύ καιρό αποκαλύπτει πολλά για το ποιοι είμαστε και γιατί ο σύγχρονος κόσμος φαίνεται όπως φαίνεται. Βοηθά επίσης τους επιστήμονες να κατανοήσουν τη ζωή των κανονικών ανθρώπων που ζούσαν τότε - όχι μόνο εκείνων που μπορούσαν να αντέξουν οικονομικά να ταφούν σε περίτεχνους τάφους. Στο παρελθόν, οι επιστήμονες έπρεπε να καθαρίσουν πολλά δόντια, κόκαλα και άλλα ευρήματα από αρχαίους ανθρώπους για να δημιουργήσουν ένα δείγμα διατηρημένο αρκετά καλά για ανάλυση. Τώρα οι φθηνότερες τεχνικές και οι νέες μέθοδοι που καθιστούν το κατεστραμμένο DNA πολύ πιο ευανάγνωστο, τροφοδοτούν και ανθούν στην αρχαία ανάλυση DNA. Ακόμη και από χώμα στο οποίο βρέθηκαν αρχαία ανθρώπινα ούρα, ήταν δυνατή η άντληση στοιχείων.
10. Ανακύκλωση μπαταριών.
Η ανακύκλωση επίσης δεν είναι μια νέα ανακάλυψη, αλλά τα τεράστια βουνά υλικού που δημιουργούνται από χρησιμοποιημένες μπαταρίες, παλιούς υπολογιστές, ηλεκτρικές εγκαταστάσεις, ακόμη και ηλεκτρικά αυτοκίνητα, κάνουν απαραίτητη την εξέλιξη νέων τεχνολογιών ανακύκλωσης ώστε τα υλικά αυτά να μην καταλήγουν σε χώρους υγειονομικής ταφής. Η ανακύκλωση θα μπορούσε επίσης να παρέχει μια απολύτως απαραίτητη πηγή μετάλλων για την τροφοδοσία των ηλεκτρικών οχημάτων του αύριο. Διάφορες εταιρίες κατασκευάζουν εγκαταστάσεις ικανές να ανακτήσουν το λίθιο, το νικέλιο και το κοβάλτιο και θα τροφοδοτήσουν αυτά τα μέταλλα πίσω στους κατασκευαστές μπαταριών ιόντων λιθίου, συμβάλλοντας στη μείωση του κόστους.
Το δημοσίευμα του Technology Review καταλήγει με την ανακοίνωση ότι θα αφιερώσει τα επόμενα δέκα τεύχη του, σε πλήρη ανάπτυξη κάθε μιας χωριστά από τις παραπάνω δέκα τεχνολογίες.
Επιφυλασσόμαστε λοιπόν.
Ο κ. Ραφαήλ Μωυσής είναι ιδρυτής του Συλλόγου Αποφοίτων ΜΙΤ στην Ελλάδα. Έχει εκδώσει τρία βιβλία: «Θα γίνει της Δεής», «ΑΛΗΘΙΝΑ ΚΑΙ ΑΝΕΚΔΟΤΑ. Ιστορίες με 55 πρόσωπα» και «Εθνικό Συμβούλιο Ενέργειας - Ηλίας Γυφτόπουλος, Πρόεδρος».
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
