Για τους κατοίκους της Καλιφόρνιας, η απόκτηση ηλεκτρικού αυτοκινήτου ισοδυναμεί με την έκδοση πιστοποιητικού περιβαλλοντικών φρονημάτων. Η Πολιτεία φημίζεται για την ευαισθησία της στο θέμα της κλιματικής αλλαγής και ισχύουν εδώ οι αυστηρότεροι περιορισμοί για κάθε εφαρμογή που επιβαρύνει το περιβάλλον. Οι προδιαγραφές για ηλεκτρικές συσκευές, οι κανονισμοί και οι χρονικοί στόχοι για την επίτευξη μηδενικών εκπομπών, η οργάνωση για την ανακύκλωση, είναι όλα εξαιρετικά φιλόδοξα και, σαν συνέπεια, το 42% των ηλεκτρικών αυτοκινήτων όλης της χώρας, κυκλοφορούν εδώ. Στο πλούσιο σε πετρέλαιο Τέξας κυκλοφορούν τα 5,7% ενώ σε όλες οι Πολιτείες του Βορρά με το έντονο κρύο το χειμώνα, το ποσοστό των ηλεκτρικών αυτοκινήτων είναι παντού κάτω του 1%.
Γνωρίζοντας τα παραπάνω, περίμενα να δω περισσότερα αυτοκίνητα ηλεκτρικά να κυκλοφορούν στους δρόμους και μάλλον απογοητεύτηκα. Η απογοήτευση μάλιστα ήταν μεγαλύτερη στο κέντρο της πόλης του Σαν Φρανσίσκο, ενώ κάπως μικρότερη στα περίχωρα. Η εξήγηση για αυτή τη διαφορά αλλά και γενικά για την καθυστέρηση στην επικράτηση του ηλεκτρικού αυτοκινήτου είναι το ζήτημα της φόρτισης. Είναι μικρή ακόμη η απόσταση που μπορεί να διανύσει ένα ηλεκτρικό αυτοκίνητο πριν αδειάσει η μπαταρία του και παραμένει μεγάλος ο χρόνος που απαιτείται για την φόρτιση. Έτσι, ενώ στα περίχωρα όπου επικρατεί η μονοκατοικία με γκαράζ είναι εύκολη η φόρτιση στη διάρκεια της νύχτας, το ίδιο δεν ισχύει για τους κατοίκους της πολυκατοικίας του κέντρου.
Προσπάθησα να αντλήσω τυχόν χρήσιμα συμπεράσματα. Παρακολουθούμε και στην Ελλάδα να αναπτύσσονται ειδικές εγκαταστάσεις σε κοινόχρηστους χώρους στάθμευσης, όπως π.χ. έξω από τα σουπερμάρκετ, όπου συχνά διαπιστώνεται ότι δεν υπάρχει χώρος για πάρκινγκ των πελατών, ενώ υπάρχουν πολλά άδεια σημεία που είναι αφιερωμένα αποκλειστικά για φόρτιση ηλεκτρικών αυτοκινήτων. Ίσως είναι ένα αναπόφευκτο ενδιάμεσο στάδιο, για την ώρα όμως αυτό που γίνεται είναι προφανώς σπατάλη χρήσιμου χώρου.
Άλλος ένας λόγος που αναφέρθηκε ως αιτία για την καθυστέρηση επικράτησης των ηλεκτρικών αυτοκινήτων ήταν για μένα έκπληξη: Το ενδεχόμενο διακοπής ρεύματος σε περίπτωση σεισμού ή δασικής πυρκαγιάς -φαινόμενα στα οποία, ως γνωστόν, η περιοχή είναι επιρρεπής- συνεπάγεται αδυναμία φόρτισης που μπορεί να σημαίνει αδυναμία απόδρασης με το αυτοκίνητο. Σκέπτομαι ότι, αντίστοιχα για εμάς, η απαγόρευση κυκλοφορίας λόγω παγετού στις εθνικές οδούς, η κυκλοφοριακή συμφόρηση λόγω κάποιας πορείας στο κέντρο της Αθήνας, οι πολυήμερες διακοπές ηλεκτροδότησης λόγω πτώσης δένδρων κ.α., θα ήταν επίσης καταστάσεις ιδιαίτερα δύσκολες για τους κατόχους ηλεκτρικών αυτοκινήτων.
Παρατηρώ ότι και εδώ όπως κι στην Ελλάδα, η δημιουργία σημείων φόρτισης γίνεται με ειδικές κατασκευές και δεν χρησιμοποιούνται οι κολώνες φωτισμού των δρόμων όπως στο Λονδίνο ούτε τα ηλεκτρονικά παρκόμετρα όπως στη Στοκχόλμη. Η επιλογή των ήδη υφιστάμενων ηλεκτρικών παροχών μπορεί να μην είναι σημαντική, τα αποτελέσματα όμως δείχνουν μεγαλύτερη διείσδυση ηλεκτρικών αυτοκινήτων στις μεγάλες πόλεις όπου αξιοποιούνται.
Αναζητώντας χώρες στην Ευρώπη όπου το ηλεκτρικό αυτοκίνητο έχει ήδη κάνει μεγάλα βήματα, διαπιστώνω ότι πρώτη είναι η Νορβηγία με 23% του συνόλου των ΙΧ στο δρόμο να είναι ηλεκτρικά, αλλά εντυπωσιακό είναι το 10% στην παγωμένη Ισλανδία η οποία, παρά το μικρό της μέγεθος και τον αραιό πληθυσμό, έχει μπει στη θέση του ηγέτη στην ηλεκτροκίνηση.
Αναφέρω την Ισλανδία όχι ως χώρα-πρότυπο για εμάς, αλλά αντίθετα για να υπογραμμίσω αυτό που η Ελλάδα ΔΕΝ μπορεί να γίνει. Είναι εντυπωσιακή η διαφορά στο ενεργειακό τοπίο: Εκεί, το 100% της ηλεκτρικής ενέργειας παράγεται από ανανεώσιμες πηγές: το 75% από υδροηλεκτρική ενέργεια και το 25% από γεωθερμία. Εμείς έχουμε υδροηλεκτρικά μόνο για τις ώρες αιχμής, οι ΑΠΕ μας είναι τόσο ακριβές ώστε προγραμματίζουμε να τις φέρουμε από την Αφρική και η γεωθερμία έχει χαρακτηριστεί ως... η Μήλος της Έριδος. Ένας οδηγός ηλεκτρικού αυτοκινήτου στην Ισλανδία ξέρει ότι καταναλώνει φιλική προς το περιβάλλον ενέργεια. Ο αντίστοιχος Έλληνας καταναλώνει πολύ φυσικό αέριο και (προσωρινά και πάλι) λιγνίτη. Εκεί η ηλεκτρική ενέργεια διατίθεται στους καταναλωτές με συγκριτικά χαμηλό κόστος, ενώ οι τιμές των συμβατικών καυσίμων αυτοκινήτων είναι από τις υψηλότερες στον κόσμο. Εκεί λοιπόν το ηλεκτρικό αυτοκίνητο δεν είναι, όπως εδώ, απλά μια φιλική προς το περιβάλλον επιλογή. Είναι κάτι που υπαγορεύεται από εθνικό και ατομικό συμφέρον.
Καταλήγω σημειώνοντας επιγραμματικά:
- Η ανάπτυξη των ηλεκτρικών αυτοκινήτων ανά χώρα ποικίλλει παγκοσμίως, καθώς επηρεάζεται από τις προτιμήσεις των καταναλωτών, τις τιμές της αγοράς και τις κυβερνητικές πολιτικές, αλλά φαίνεται ότι, για την ώρα τουλάχιστον, καθοριστικό ρόλο παίζει η διαθεσιμότητα υποδομών φόρτισης.
- Το ηλεκτρικό δίκτυο πρέπει να είναι απόλυτα αξιόπιστο. Το ενδεχόμενο διακοπής ρεύματος συνεπάγεται αδυναμία φόρτισης που μπορεί να σημαίνει αδυναμία απόδρασης σε περίπτωση σεισμού, πυρκαγιάς ή οποιασδήποτε άλλης ανωμαλίας.
- Η ύπαρξη κανόνων στάθμευσης και ο σεβασμός τους από τους οδηγούς, είναι επίσης προϋπόθεση για την επιτυχή αξιοποίηση οποιοδήποτε δικτύου φόρτισης ηλεκτρικών αυτοκινήτων.
- Τέλος, υπενθυμίζουμε ότι για να παραχθεί το ηλεκτρικό αυτοκίνητο και κυρίως η μπαταρία με τα σπάνια μέταλλα που περιέχει, καταναλώθηκε πολύ περισσότερη ενέργεια σε σχέση με αυτήν που χρειάζεται η κατασκευή ενός ανάλογου βενζινοκίνητου. Έτσι, με την απόκτηση ηλεκτρικού αυτοκινήτου, ξεκινάμε με το κοντέρ των χιλιομέτρων στο μηδέν αλλά με αρνητικό περιβαλλοντολογικό αποτύπωμα. Για να αποτελέσει λοιπόν πραγματικά το ηλεκτρικό αυτοκίνητο συμβολή στην προστασία του περιβάλλοντος, πρέπει η ενέργεια με την οποία φορτίζεται η μπαταρία του να παράγεται από πράσινες πρωτογενείς πηγές ηλεκτροπαραγωγής και όχι από κάρβουνο ή από φυσικό αέριο.
Και τολμώ να κλείσω με μια πρόβλεψη, υπενθυμίζοντας την ιδιότητα του μη ειδικού: Το υβριδικό αυτοκίνητο που φορτίζεται είτε από την πρίζα ή από την ίδια του την βενζινομηχανή, έχει ακόμη άφθονα χρόνια ζωής μπροστά του.
Ο κ. Ραφαήλ Μωυσής είναι ιδρυτής του Συλλόγου Αποφοίτων ΜΙΤ στην Ελλάδα. Έχει εκδώσει τρία βιβλία: «Θα γίνει της Δεής», «ΑΛΗΘΙΝΑ ΚΑΙ ΑΝΕΚΔΟΤΑ. Ιστορίες με 55 πρόσωπα» και «Εθνικό Συμβούλιο Ενέργειας - Ηλίας Γυφτόπουλος, Πρόεδρος».