Η μεγάλη κρίση με το φυσικό αέριο μας ανάγκασε να ενεργοποιήσουμε τις λιγνιτικές μονάδες της ΔΕΗ αλλά το θέμα της δίκαιης μετάβασης στην μεταλιγνιτική εποχή δεν παύει να αποτελεί σοβαρό μακροχρόνιο στόχο. Και ένα πρόσφατο δημοσίευμα του MIT News (30 Ιουνίου),μας πληροφορεί ότι η λύση μπορεί να βρίσκεται κυριολεκτικά κάτω από τα πόδια μας.
Αν σας πω ότι η λύση είναι η γεωθερμία, δικαιολογημένα θα παραξενευτείτε. Το θέμα είναι στην Ελλάδα γνωστό και πολυσυζητημένο, οι δυνατότητες υπαρκτές αλλά περιορισμένες και οι αντιρρήσεις εντονότερες ακριβώς εκεί όπου υπάρχουν οι σημαντικότερες προοπτικές. Και όταν αναφερόμαστε στην «μεταλιγνιτική μετάβαση», σίγουρα δεν έχουμε κατά νου τη Μήλο ή τη Νίσυρο όπου υπάρχουν αξιόλογα γεωθερμικά πεδία.
Η λύση όμως στην οποία αναφέρεται το δημοσίευμα του ΜΙΤ δεν αφορά τα γνωστά γεωθερμικά πεδία αλλά όλα σχεδόν τα σημεία της Γης και συνεπώς και όλες τις περιοχές όπου υπάρχουν ήδη μεγάλες ηλεκτρικές εγκαταστάσεις. Για την Ελλάδα μιλάμε για την Πτολεμαϊδα, το Αμύνταιο τη Μεγαλόπολη ή και περιοχές όπου τώρα λειτουργούν μονάδες με φυσικό αέριο.
«Υπάρχει ένα εγκαταλελειμμένο εργοστάσιο παραγωγής ενέργειας από άνθρακα στην πολιτεία της Νέας Υόρκης που οι περισσότεροι άνθρωποι θεωρούν ως άχρηστο λείψανο» γράφει το δημοσίευμα, «αλλά οι μηχανικοί του MIT βλέπουν τα πράγματα διαφορετικά. Οι γεννήτριες του εργοστασίου είναι ακόμα άθικτες, οι γραμμές μεταφοράς παραμένουν ενωμένες με το δίκτυο και η μονάδα μπορεί να ενεργοποιηθεί μέσα στη δεκαετία με μηδενικό αποτύπωμα άνθρακα. Και εάν μπορεί πράγματι αυτή η μονάδα να μετασκευαστεί, η ίδια διαδικασία θα λειτουργήσει σχεδόν σε κάθε μονάδα παραγωγής ενέργειας άνθρακα και φυσικού αερίου στον κόσμο».
Μέχρι τώρα, η γεωθερμία δεν έχει αυξήσει σημαντικά τη συμμετοχή της στην παγκόσμια ηλεκτροπαραγωγή, παρόλο ότι είναι η μοναδική ΑΠΕ που είναι διαθέσιμη όλες τις ώρες του χρόνου. Ο λόγος είναι ότι γεωθερμικές εγκαταστάσεις γίνονται μόνο σε μέρη όπου οι φυσικές συνθήκες επιτρέπουν την εξόρυξη σε σχετικά μικρά βάθη κάτω από την επιφάνεια της Γης. Σε πολύ μεγάλα βάθη, η συμβατική γεώτρηση γίνεται ανέφικτη επειδή ο βαθύτερος φλοιός είναι πολύ θερμότερος και σκληρότερος, γεγονός που φθείρει τα μηχανικά τρυπάνια. Ακόμη και τα τρυπάνια που χρησιμοποιούνται από τις βιομηχανίες πετρελαίου και φυσικού αερίου, δεν μπορούν να αντέξουν τις τρομερές θερμοκρασίες και πιέσεις που βρίσκονται σε τέτοια μεγάλα βάθη.
Όμως, οι μεγάλες δυνατότητες για αξιοποίηση της γεωθερμίας βρίσκονται ακριβώς εκεί: Δέκα ή είκοσι και παραπάνω χιλιόμετρα κάτω από την επιφάνεια της Γης. Και η ζητούμενη καινοτομία είναι μια μέθοδος που θα μας επιτρέπει να φθάσουμε σε τόσο εξαιρετικά μεγάλα βάθη.
Κάτι τέτοιο υποστηρίζει ότι μπορεί να επιτύχει η εταιρεία-τεχνοβλαστός του ΜΙΤ Quaise, η οποία σχεδιάζει να δημιουργήσει τις βαθύτερες τρύπες του κόσμου και να συλλέξει γεωθερμική ενέργεια σε κλίμακα που θα μπορέσει να ικανοποιήσει τις ενεργειακές ανάγκες του κόσμου για πάντα! Και το ρόλο αυτό η εταιρεία υποστηρίζει ότι μπορεί να τον επιτύχει χρησιμοποιώντας το γυροτρόνιο.
Το γυροτρόνιο είναι μια συσκευή εκπομπής μικροκυμάτων που χρησιμοποιείται στην έρευνα και τη βιομηχανία εδώ και δεκαετίες. Είναι κύματα όπως τα λέιζερ αλλά σε διαφορετικό εύρος συχνοτήτων. Τελευταία χρησιμοποιούνται στην παραγωγή πλάσματος στην έρευνα για την πυρηνική σύντηξη αλλά, σκέφθηκαν οι τεχνικοί, όπως μπορεί να παράγει πλάσμα, θα μπορούσε να δημιουργήσει τρύπες εξατμίζοντας τους βράχους. Πρόσθετο σημαντικό πλεονέκτημα: Με την εξάτμιση αποφεύγεται η ανάγκη μεταφοράς στερεού υλικού στην επιφάνεια.
Δεν έχουν ακόμη επιλυθεί όλα τα τεχνικά θέματα αλλά η λειτουργία του γυροτρόνιου δεν βασίζεται σε κάποια καινούργια και αδοκίμαστη τεχνολογία. Είναι γεγονός ότι αυτά τα κύματα δεν έχουν χρησιμοποιηθεί ποτέ 24 ώρες το 24ωρο, 7 ημέρες την εβδομάδα, αλλά έχουν σχεδιαστεί για να λειτουργούν για μεγάλες χρονικές περιόδους και τα περισσότερα, αν όχι όλα, τα βασικά ερωτήματα φυσικής έχουν αντιμετωπιστεί. Απαιτείται περισσότερη έρευνα για την υπέρβαση ορισμένων τεχνικών και οικονομικών παραγόντων ώστε να εφαρμοστεί αυτό το έργο σε μεγάλη κλίμακα.
Αυτό που κάνει το εγχείρημα ιδιαίτερα ενδιαφέρον είναι το φιλόδοξο χρονοδιάγραμμα: O πρώτος στόχος είναι άμεσος: Μέχρι το τέλος της φετινής χρονιάς, οι τεχνικοί της εταιρείας θα έχουν θέσει σε λειτουργία μια συσκευή που θα μπορεί να εξατμίσει μια τρύπα 10 φορές το βάθος των εργαστηριακών πειραμάτων που ήδη έχουν πραγματοποιηθεί.
Ο επόμενος στόχος είναι ο 100πλασιασμός. Δοκιμές για τρύπα σε 100πλάσιο βάθος αναμένεται να ολοκληρωθούν μέσα στο 2023. Προς τα τέλη του 2023, οι ερευνητές στοχεύουν να προχωρήσουν σε πειράματα στο πεδίο, εκτός εργαστηρίου.
Τέλος, οι ιδρυτές της εταιρείας υποστηρίζουν ότι μέχρι το 2026, θα έχουν θέσει σε λειτουργία ένα πιλοτικό εργοστάσιο και θα ξεκινήσουν την παραγωγή ενέργειας από πιλοτικά γεωθερμικά πηγάδια που θα φτάνουν σε θερμοκρασίες πετρωμάτων έως και 500C. Αμέσως μετά, υποστηρίζουν, θα είναι δυνατή η επαναχρησιμοποίηση μονάδων άνθρακα και φυσικού αερίου με βάση τη γεωθερμία.
Το παραπάνω χρονοδιάγραμμα δεν επιτρέπει τη θεώρηση της πηγής αυτής ως λύση για την τρέχουσα ενεργειακή κρίση αλλά είναι αρκετά σύντομο ώστε να μπορεί να επηρεάσει τον μακροχρόνιο ενεργειακό σχεδιασμό. Και αν οι στόχοι αυτοί επιτευχθούν, η μέθοδος της βαθιάς γεωθερμίας θα πρέπει να εφαρμοστεί γρήγορα και στην Ελλάδα.
Με την ελπίδα βέβαια ότι στην εφαρμογή αυτή θα πετύχουμε κόστος που να είναι συγκριτικά ανταγωνιστικό. Για να μην χρειαστεί να φέρουμε με καλώδιο από την Αίγυπτο ενέργεια από τα έγκατα της Γης όπως δυστυχώς προγραμματίζουμε να κάνουμε με ενέργεια από τον Ήλιο.
Ο κ. Ραφαήλ Μωυσής είναι ιδρυτής του Συλλόγου Αποφοίτων ΜΙΤ στην Ελλάδα. Έχει εκδώσει δύο βιβλία: «Θα γίνει της Δεής» και «ΑΛΗΘΙΝΑ ΚΑΙ ΑΝΕΚΔΟΤΑ. Ιστορίες με 55 πρόσωπα».
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
