Στις προεδρικές εκλογές του 2000, στις οποίες ο ρεπουμπλικάνος υποψήφιος Τζωρτζ Μπους επικράτησε του δημοκρατικού περιβαλλοντολόγου Αλ Γκορ και μάλιστα μετά από δικαστική διαμάχη που διήρκεσε αρκετές εβδομάδες, η Ενέργεια και το Κλίμα υπήρξαν κύριο θέμα της προεκλογικής εκστρατείας.
Φέτος, ο COVID-19, μαζί με τόσες συνήθειες και ενδιαφέροντα που έχει εκτοπίσει από τη ζωή μας, έχει καταφέρει και αποτελεί κύριο στοιχείο στη διαφοροποίηση των δύο υποψηφίων Προέδρων, ενώ η ενέργεια και το κλίμα σπάνια αναφέρονται, τουλάχιστον στην ειδησεογραφία που φθάνει μέχρι την Ελλάδα. Η διαφορά τους όμως για το θέμα της Κλιματικής Αλλαγής είναι σημαντική, περιέχει μάλιστα μια διάσταση που έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα ελληνικά ενεργειακά δρώμενα.
Θα μπορούσε επιγραμματικά να λεχθεί ότι ο Πρόεδρος Τραμπ έχει ένα Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα, συνώνυμο αλλά πολύ διαφορετικό από το δικό μας ΕΣΕΚ, ενώ ο Τζο Μπάιντεν έχει το δικό του ΕΣΚΕ, όπου το Κλίμα προηγείται της Ενέργειας.
Το κύριο σύνθημα του Τραμπ, «Πρώτα η Αμερική», κυριαρχεί στο πρόγραμμά του. Θα συνεχίσει να εργάζεται για την ενεργειακή ανεξαρτησία της χώρας του και την καταπολέμηση των κανονισμών που στραγγαλίζουν τη βιομηχανία και την αναπτυξιακή προοπτική της Αμερικής. Η λέξη κλειδί στην καμπάνια του είναι deregulation, o περιορισμός των κανονιστικών παρεμβάσεων στη λειτουργία των επιχειρήσεων. Με αυτό τον τρόπο θα δημιουργηθούν θέσεις εργασίας και εθνικό εισόδημα και θα μπορεί η Αμερική να αξιοποιεί τα πλούσια αποθέματα άνθρακα, πετρελαίου και φυσικού αερίου με τα οποία την ευλόγησε ο Θεός. Προτεραιότητα δίνει επίσης στα έργα υποδομών.
Για το θέμα της Κλιματικής Αλλαγής, διακριτή είναι η αμφισβήτηση της γνώμης των επιστημόνων και η προβολή της θέσης, την οποία ο Πρόεδρος κάθε τόσο επαναλαμβάνει, ότι ο ίδιος έχει έμφυτη προσωπική επιστημονική άποψη που εμπνέεται από την εξ αίματος συγγένεια με θείο, κάποτε καθηγητή του ΜΙΤ. (Σημ.: Ο «θείος» Τζων Τραμπ υπήρξε καθηγητής του ΜΙΤ από το 1939 έως το 1973. Μαθαίνω έτσι ότι συνυπήρξαμε συνάδελφοι, αλλά δυστυχώς δεν τον θυμάμαι).
Την αμφισβήτηση της κυρίαρχης επιστημονικής άποψης για το θέμα της Κλιματικής Αλλαγής φαίνεται να συμμερίζεται και η προτεινόμενη νέα Αρχιδικαστής Έιμι Κόνλεϊ Μπάρετ η οποία, απαντώντας σε ερωτήματα της Κάμαλα Χάρις στη Συνεδρία της Γερουσίας για την επικύρωση του διορισμού της Μπάρετ, στις 14 τρέχοντος και αφού απάντησε ότι ο COVIT-19 είναι μεταδοτικός και ότι το κάπνισμα προκαλεί τον καρκίνο, όταν ρωτήθηκε αν η Κλιματική Αλλαγή πράγματι συμβαίνει, απάντησε επί λέξει: «Δεν θα δώσω απάντηση σε αυτό επειδή είναι αμφιλεγόμενο».
Σύμφωνα με την επίσημη πλατφόρμα του Τραμπ, οι αναφορές για «δήθεν» άνοδο της μέσης θερμοκρασίας του Πλανήτη είναι αναξιόπιστες η δε τυχόν υιοθέτησή τους θα έθετε σε κίνδυνο τις Αμερικανικές επιχειρήσεις. Επιμένει πάντα στην αποχή της χώρας από τη Συνθήκη των Παρισίων για το Κλίμα. Το πρόγραμμά του πάντως, προβλέπει τη διάθεση κονδυλίου 38 δισεκατομμυρίων δολαρίων για δημιουργία υποδομών καθαρού νερού, δεν παραλείπει αναφορά στην ανάγκη προστασίας του καθαρού αέρα, υποστηρίζει τη διεθνή προσπάθεια για αμόλυντους ωκεανούς και τη διάθεση κονδυλίων για τους εθνικούς δρυμούς.
Διαμετρικά αντίθετη είναι η πλατφόρμα Μπάιντεν. Το φιλόδοξο σχέδιό του για «καθαρή ενέργεια», προβλέπει τη διάθεση ποσού $1,7 τρισεκατομμυρίων για την προώθηση μιας σειράς από ερευνητικά και αναπτυξιακά σχέδια που θα αποβλέπουν στην επίτευξη μηδενικών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα μέχρι το 2050. Ανάμεσα στα προγράμματα έρευνας και τεχνολογίας που θα υποστηρίξει περιλαμβάνονται τα μεγάλα συστήματα αποθήκευσης ηλεκτρισμού και οι μέθοδοι για τη δέσμευση του διοξειδίου του άνθρακα που εκπέμπεται, την αποθήκευση και αξιοποίησή του. Προβλέπει επίσης τον εκσυγχρονισμό των υποδομών και την προώθηση περιβαλλοντολογικά ευαίσθητων παρεμβάσεων στον τομέα των οδικών μεταφορών με στόχο τη μείωση των εκπομπών και τη δημιουργία θέσεων εργασίας. Προβλέπει ακόμη τον μηδενισμό των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου τον τομέα της ηλεκτροπαραγωγής μέχρι το 2035, την ενεργειακή αναβάθμιση 4 εκατομμυρίων κτιρίων, την κατασκευή 1,5 εκατομμυρίων νέων φιλικών προς το περιβάλλον οικιών και διάφορα σχετικά.
Το θέμα που αναφέρθηκε ως ιδιαίτερα ενδιαφέρον για τα ελληνικά ενεργειακά δρώμενα αφορά το σχιστολιθικό φυσικό αέριο που παράγεται στις Ηνωμένες Πολιτείες με τη μέθοδο της υδραυλικής ρηγμάτωσης (Fracking) και αυτό επειδή ανάμεσα στους προορισμούς εξαγωγής του, σε βαθύψυκτη υγροποιημένη μορφή, είναι και το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης.
Η διαδικασία fracking που αναπτύχθηκε στις αρχές του 21ου αιώνα, μετέτρεψε σε εξαγωγέα ενεργειακών προϊόντων τις Ηνωμένες Πολιτείες, που μέχρι τότε πολεμούσαν, μεταφορικά και κυριολεκτικά, για την εξασφάλιση της ενεργειακής τους επάρκειας.
Δημιούργησε θέσεις εργασίας και πλούτο σε Πολιτείες όπως η Πενσυλβανία, που τυχαίνει να είναι ανάμεσα σε εκείνες που διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση του εκλογικού αποτελέσματος.
Όμως, οι περιβαλλοντολόγοι επιμένουν ότι το fracking αποτελεί μεγάλο κίνδυνο για τα υπόγεια ύδατα, για την ατμόσφαιρα, και ακόμη ότι μπορεί να προκαλέσει σεισμούς σε σεισμογενείς περιοχές. Ως αποτέλεσμα, πολλές χώρες της Ευρώπης, με ανάμεσά τους τη Γερμανία, τη Βρετανία, τη Γαλλία, τη Βουλγαρία και άλλες, έχουν απαγορεύσει την εφαρμογή της μεθόδου. Είναι λοιπόν ενδιαφέρουσα η αναζήτηση των θέσεων των δύο υποψηφίων πάνω σε αυτό το θέμα.
Η πιο σαφής αναφορά στο fracking που έχει πέσει στην αντίληψή μου, έγινε προς το τέλος της τηλεοπτικής αναμέτρησης των δύο υποψηφίων αντιπροέδρων, οπότε ο Αντιπρόεδρος Πενς ανέφερε ότι ο Μπάιντεν, αν εκλεγεί, θα απαγορεύσει το fracking και θα καταστρέψει οικονομικά την Πενσυλβανία. Η Κάμαλα Χάρις είχε την ετοιμότητα να απαντήσει αμέσως ότι «ο Τζο Μπάϊντεν δεν έχει πει κάτι τέτοιο», απέφυγε όμως να προσθέσει και το «ούτε το σκέπτεται» που θα δυσαρεστούσε ευθέως τους πράσινους οπαδούς του κόμματός της.
Σε περίπτωση λοιπόν επανεκλογής του Τραμπ, η Αλεξανδρούπολη μπορεί να είναι σίγουρη για την ολοκλήρωση των εγκαταστάσεων, που βρίσκονται υπό κατασκευή, για την υποδοχή Αμερικανικού σχιστολιθικού αερίου και διοχέτευσή του προς την Ευρώπη. Προσωπικά, είμαι βέβαιος ότι το ίδιο θα συμβεί και με την εκλογή του Μπάιντεν. Άλλωστε, οι εγκαταστάσεις fracking συνέχισαν να λειτουργούν, με τη λήψη όλων των αναγκαίων μέτρων προστασίας του περιβάλλοντος, σε όλη την οκταετία που ο Μπάϊντεν ήταν Αντιπρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών με Πρόεδρο τον Μπαράκ Ομπάμα.
Ας περιμένουμε λοιπόν το αποτέλεσμα των εκλογών που θα δείξει αν τα προσεχή τέσσερα χρόνια, η Αμερική θα συμπεριφερθεί με περισσότερη ή λιγότερη περιβαλλοντολογική ευαισθησία. Και ας ελπίζουμε ότι το αποτέλεσμα θα το μάθουμε το πρωί της 4ης Νοεμβρίου και όχι πολλές εβδομάδες αργότερα, όπως συνέβη προ εικοσαετίας.
* Ο κ. Ραφαήλ Μωυσής είναι επίτιμος πρόεδρος του ΙΟΒΕ. Έχει διατελέσει, μεταξύ άλλων, διοικητής της ΔΕΗ, πρόεδρος της ΑΒ Βασιλόπουλος, της Αττικό Μετρό, της ΔΕΠΑ και του Συμβουλίου Εθνικής Ενεργειακής Στρατηγικής. Έχει εκδώσει δυο βιβλία «Θα γίνει της Δεής» και «ΑΛΗΘΙΝΑ ΚΑΙ ΑΝΕΚΔΟΤΑ. Ιστορίες με 55 πρόσωπα».