Θα έλεγε κανείς ότι δεν το έχει η μοίρα μας να επανέλθουμε στην κανονικότητα.
Δεν προλάβαμε καλά καλά να αφήσουμε πίσω μας τις «μαύρες» ημέρες του Grexit, της ακραίας πολιτικής αβεβαιότητας και του διχασμού, να πάψουμε να ανησυχούμε για νέα μέτρα και αξιολογήσεις, να σβήσουμε τη λέξη μνημόνιο από την καθημερινότητά μας, να ξεκινήσουμε -επιτέλους να μιλάμε για επενδύσεις και ανάπτυξη και να βλέπουμε τη ζωή μας λίγο πιο αισιόδοξα και ήρθε ο κορονοϊός να ανατρέψει τα πάντα.
Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι το ξέσπασμα του κορονοϊού, και η εξέλιξη της πανδημίας, αποτελεί τον ορισμό του φαινομένου που αποκαλούμε μαύρο κύκνο: ένα συμβάν με εξαιρετικά μικρές πιθανότητες να συμβεί, που αν όμως συμβεί οι επιπτώσεις μπορεί είναι δραματικά μεγάλες.
Πρόκειται για κάτι που απλά έτυχε, όχι μόνο σε μας αλλά σε όλη την υφήλιο, από αυτά που κανονικά δεν συμβαίνουν, και για το οποίο δεν μπορούμε να κάνουμε πολλά πέρα από το διαχειριστούμε όσο πιο αποτελεσματικά μπορούμε ώστε να περιορίσουμε στο ελάχιστο δυνατό τις επιπτώσεις της πανδημίας στην κοινωνία και την οικονομία.
Όμως η τύχη βοηθά τους προετοιμασμένους. Η νέα κρίση βρίσκει την Ελλάδα σε ριζικά διαφορετικό σημείο σε σχέση με τις άλλες χώρες της Ευρώπης ή τις ΗΠΑ. Η χώρα μας έχει αποκλίνει από τις ευρωπαϊκές και παγκόσμιες εξελίξεις, έχει χάσει το τρένο της ισχυρής ανάπτυξης των προηγουμένων ετών και βρίσκεται στο περιθώριο της ψηφιακής επανάστασης.
Κανένας δεν φαίνεται να συνειδητοποιεί την απίστευτη σπατάλη χρόνου και ενέργειας την τελευταία δεκαετία. Τον καιροσκοπισμό του πολιτικού προσωπικού που επέλεξε την τυφλή σύγκρουση με στόχο την αρπαγή της εξουσίας, αφήνοντας μια οικονομική κρίση να εξελιχθεί σε μια αδιανόητη, σε καιρό ειρήνης, τραγωδία.
Και έκτοτε δεν έχουν γίνει παρά ελάχιστα. Η κατάσταση της χώρας παραμένει εξαιρετικά εύθραυστη και αδύναμη: υψηλό δημόσιο και ιδιωτικό χρέος, αποδεκατισμένος παραγωγικός ιστός, τράπεζες με ένα δυσθεώρητο απόθεμα μη εξυπηρετούμενων δανείων που δεν τους επιτρέπει να ανταποκριθούν στον δανειοδοτικό τους ρόλο, υψηλή και μακροχρόνια ανεργία, διαρροή επιστημονικού δυναμικού στο εξωτερικό, εξαιρετικά αναποτελεσματική δημόσια διοίκηση.
Πόσος χαμένος χρόνος. Μια δεκαετία άρνησης της πραγματικότητας, αντίστασης σε κάθε αλλαγή, σε κάθε μεταρρύθμιση, σε κάθε λύση προβλήματος. Μια δεκαετία με ένα αδιάκοπο βήμα σημειωτών: Χωρίς να έχουν αντιμετωπιστεί τα μεγάλα θεσμικά προβλήματα, χωρίς να έχει γίνει τίποτα ουσιαστικό για τον εκσυγχρονισμό της δημόσιας διοίκησης, χωρίς να έχει αντιμετωπιστεί η εξαιρετικά προβληματική κατάσταση στη δικαιοσύνη, χωρίς να έχει λυθεί το πρόβλημα των μη εξυπηρετούμενων δανείων, χωρίς να έχουν μπει οι βάσεις για την διευκόλυνση των επενδύσεων.
Κάπως έτσι η χώρα εισέρχεται στην τέλεια καταιγίδα, μια πρωτόγνωρη παγκόσμια κρίση, οι επιπτώσεις της οποίας στην οικονομία μπορεί να είναι τεράστιες. Χωρίς να μπορούμε να κάνουμε πολλά για να αντιμετωπίσουμε την κατάσταση, ελπίζοντας για άλλη μια φορά σε κάτι εξωτερικό, σε κάτι μεταφυσικό: στον από μηχανής θεό που θα μας σώσει.