Σε ελεύθερη πτώση κινούνται τα προθεσμιακά συμβόλαια Νοεμβρίου για το φυσικό αέριο στην αγορά της Ολλανδίας, στην πρώτη αντίδραση των αγορών στη συμφωνία που επιτεύχθηκε στις Βρυξέλλες, η οποία ανοίγει τον δρόμο για την επιβολή πλαφόν στην τιμή του.
Το συμβόλαιο TTF υποχωρεί σχεδόν 10% στα 114,50 ευρώ/μεγαβατώρα, έχοντας υποχωρήσει κατά 67% σε σχέση με το υψηλότερο επίπεδο που καταγράφηκε τον Αύγουστο (349 ευρώ στις 26 Αυγούστου). Αξιοσημείωτο είναι ότι έχουν συμπιεστεί οι τιμές σε όλες τις σειρές μελλοντικών συμβολαίων, καθώς η αγορά προεξοφλεί σχετική σταθεροποίηση. Είναι χαρακτηριστικό ότι για τα συμβόλαια του χειμώνα 2023 οι τιμές διαμορφώνονται χαμηλότερα από 140 ευρώ.
Στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ, όπου οι προτάσεις της Κομισιόν για την ενεργειακή κρίση ήταν ένα από τα βασικά θέματα διαπραγμάτευσης, ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς απέσυρε την αντίθεσή του στις προτάσεις της Επιτροπής της ΕΕ -που υποστηρίχθηκαν από τη Γαλλία και άλλους- για την εφαρμογή ενός «δυναμικού ανώτατου ορίου τιμών» στην αγορά φυσικού αερίου (TTF) και ενδεχομένως σε άλλα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης.
Αν και οι ακριβείς λεπτομέρειες του μηχανισμού πρέπει ακόμη να διευθετηθούν, μπορεί να συμβάλει στην αποτροπή των αιχμών που παρατηρήθηκαν νωρίτερα το καλοκαίρι, όταν η αγορά έπρεπε να προσαρμοστεί στην απώλεια των ρωσικών προμηθειών φυσικού αερίου λόγω των συνεπειών του πολέμου στην Ουκρανία.
Η Επιτροπή ελπίζει να καταλήξει σε τελική συμφωνία σχετικά με τον μηχανισμό σε μια άλλη συνάντηση των υπουργών Ενέργειας την Τρίτη.
Η σημερινή πορεία για το προθεσμιακό συμβόλαιο Νοεμβρίου
Η απώλεια των ρωσικών προμηθειών είχε προκαλέσει φόβους ότι τα κράτη μέλη της ΕΕ μπορεί να αναγκαστούν να επιβάλλουν δελτίο στο φυσικό αέριο κατά τη διάρκεια του ερχόμενου χειμώνα, αλλά οι φόβοι αυτοί υποχώρησαν τις τελευταίες ημέρες και εβδομάδες, καθώς σχεδόν όλα τα κράτη μέλη πέτυχαν πρόωρα τους στόχους τους για την πλήρωση των εγκαταστάσεων αποθήκευσης φυσικού αερίου. Αυτό επέτρεψε στις τιμές spot να μειωθούν απότομα, υποβοηθούμενες από τις θερμοκρασίες που ήταν ελαφρώς θερμότερες από τις συνήθεις για τον Οκτώβριο.
Ωστόσο, τα συμβόλαια TTF μεγαλύτερης διάρκειας έχουν μειωθεί λιγότερο, αντανακλώντας τις προσδοκίες ότι θα είναι πιο δύσκολο να αναπληρωθούν οι αποθήκες το επόμενο έτος, το οποίο θα είναι το πρώτο πλήρες έτος εδώ και τέσσερις δεκαετίες χωρίς σημαντικές ποσότητες ρωσικού αερίου. Τα εναλλακτικά κανάλια εισαγωγής, είτε με τη μορφή υγροποιημένου φυσικού αερίου είτε με αγωγούς από τη Βόρεια Αφρική και τον Καύκασο, δεν είναι σε θέση να αντικαταστήσουν πλήρως τις ρωσικές ποσότητες, λένε οι αναλυτές.
Ως εκ τούτου, οι τιμές του φυσικού αερίου εξακολουθούν να είναι περίπου πενταπλάσιες από όσο ήταν πριν από την έναρξη της κρίσης στην Ουκρανία, ένα επίπεδο που πρόκειται να επιβαρύνει σημαντικά την ευρωπαϊκή οικονομική παραγωγή το επόμενο έτος.
«Το γεγονός ότι το ευρώ αντλεί πολύ λίγα οφέλη από την πρόσφατη πτώση των τιμών του φυσικού αερίου είναι πιθανότατα μια απόδειξη για το πώς οι αγορές βλέπουν σαφώς πολύ πέρα από τη βραχυπρόθεσμη δυναμική και μπορεί στην πραγματικότητα να ανησυχούν όλο και περισσότερο για τον ενεργειακό εφοδιασμό της Ευρώπης για το επόμενο έτος, όχι μόνο για τον φετινό χειμώνα», δήλωσε ο αναλυτής της ING, Φ. Ταμπόρσκι.
Η συμφωνία σε επίπεδο ΕΕ
Μπροστά στο γεγονός πως η ενέργεια μετατρέπεται σε όπλο από πλευράς Ρωσίας, η Ευρωπαϊκή Ένωση θα παραμείνει ενωμένη για να προστατεύσει τους πολίτες και τις επιχειρήσεις της και να λάβει απαραίτητα μέτρα επειγόντως, αναφέρουν τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για την ενέργεια που δόθηκαν στη δημοσιότητα τις πρώτες πρωινές ώρες σήμερα.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συμφώνησε ότι, υπό το φως της συνεχιζόμενης κρίσης, πρέπει να επιταχυνθούν και να ενταθούν οι προσπάθειες για τη μείωση της ζήτησης, να υπάρξουν εγγυήσεις για την ασφάλεια του εφοδιασμού, την αποφυγή της επιβολής περιορισμών στις καταναλώσεις (rationing) και τη μείωση των τιμών της ενέργειας για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις σε ολόκληρη την Ένωση, προσθέτοντας ότι η ακεραιότητα της ενιαίας αγοράς πρέπει να προφυλαχθεί.
Τονίζεται ακόμη ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί το ίδιο το Συμβούλιο και την Επιτροπή να υποβάλουν επειγόντως συγκεκριμένες αποφάσεις για τα ακόλουθα μέτρα, καθώς και για τις προτάσεις της Επιτροπής, έχοντας αξιολογήσει τον αντίκτυπό τους ιδίως στις υφιστάμενες συμβάσεις, κατά τρόπο ώστε να μην υποστούν πλήγμα μακροπρόθεσμες συμβάσεις, και λαμβάνοντας υπόψη τα διαφορετικά ενεργειακά μείγματα και τις εθνικές συνθήκες:
- εθελοντική κοινή προμήθεια φυσικού αερίου, εκτός από τη δεσμευτική συγκέντρωση ζήτησης για ποσότητα που ισοδυναμεί με το 15% των αναγκών πλήρωσης των αποθηκευτικών υποδομών, σύμφωνα με τις εθνικές ανάγκες, και επιτάχυνση των διαπραγματεύσεων με αξιόπιστους εταίρους για την αναζήτηση αμοιβαία επωφελών εταιρικών σχέσεων με την εκμετάλλευση του βάρους της συλλογικής αγοράς της Ένωσης και με πλήρη χρήση της Ενεργειακής Πλατφόρμας της ΕΕ, η οποία είναι ανοιχτή επίσης για τα Δυτικά Βαλκάνια και τους τρεις συνδεδεμένους Ανατολικούς Εταίρους•
- νέο συμπληρωματικό σημείο αναφοράς έως τις αρχές του 2023 που αντικατοπτρίζει με μεγαλύτερη ακρίβεια τις συνθήκες στην αγορά φυσικού αερίου•
- προσωρινός δυναμικός διάδρομος τιμών για τις συναλλαγές φυσικού αερίου για τον άμεσο περιορισμό των «επεισοδίων» υπερβολικών τιμών του φυσικού αερίου, λαμβάνοντας υπόψη τις διασφαλίσεις που ορίζονται στο άρθρο 23 παρ. 2 του Σχεδίου Κανονισμού του Συμβουλίου που προτάθηκε τη 18η Οκτωβρίου 2022•
- προσωρινό πλαίσιο σε επίπεδο ΕΕ για τον περιορισμό της τιμής του φυσικού αερίου στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, με ανάλυση κόστους και οφέλους, χωρίς τροποποίηση της αξιολογικής κατάταξης (merit order), αποτρέποντας παράλληλα την αύξηση της κατανάλωσης φυσικού αερίου, αντιμετωπίζοντας τις επιπτώσεις χρηματοδότησης και διανομής και τις επιπτώσεις του στις ροές πέρα από τα σύνορα της ΕΕ•
- βελτιώσεις στη λειτουργία των αγορών ενέργειας για την αύξηση της διαφάνειας της αγοράς, την άμβλυνση της κρίσης ρευστότητας και την εξάλειψη των παραγόντων που ενισχύουν τη μεταβλητότητα των τιμών του φυσικού αερίου, διασφαλίζοντας παράλληλα τη διατήρηση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας•
- ταχεία παρακολούθηση της απλούστευσης των διαδικασιών αδειοδότησης προκειμένου να επιταχυνθεί η ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και των δικτύων, συμπεριλαμβανομένων των μέτρων έκτακτης ανάγκης βάσει του άρθρου 122 της ΣΛΕΕ (σ.σ. Συνθήκης Λειτουργίας της ΕΕ)•
- μέτρα ενεργειακής αλληλεγγύης σε περίπτωση διακοπής του εφοδιασμού με φυσικό αέριο σε εθνικό, περιφερειακό ή ενωσιακό επίπεδο, ελλείψει διμερών συμφωνιών αλληλεγγύης•
- αυξημένες προσπάθειες για εξοικονόμηση ενέργειας•
- κινητοποίηση συναφών εργαλείων σε εθνικό και ενωσιακό επίπεδο. Ταυτόχρονα, άμεση προτεραιότητα είναι η προστασία των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων, ιδιαίτερα των πιο ευάλωτων στις κοινωνίες μας.
Η διατήρηση της παγκόσμιας ανταγωνιστικότητας της Ένωσης είναι επίσης σημαντική. Θα πρέπει να κινητοποιηθούν όλα τα σχετικά εργαλεία σε εθνικό και ενωσιακό επίπεδο για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των οικονομιών μας, διατηρώντας παράλληλα την παγκόσμια ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης και διατηρώντας ισότιμους όρους ανταγωνισμού και την ακεραιότητα της ενιαίας αγοράς.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο έχει δεσμευτεί για στενό συντονισμό των πολιτικών απαντήσεων. Τονίζει τη σημασία του στενού συντονισμού και των κοινών λύσεων σε ευρωπαϊκό επίπεδο, όπου χρειάζεται, και δεσμεύεται να επιτύχει τους στόχους της πολιτικής μας με ενιαίο τρόπο. Το Συμβούλιο θα συνεχίσει να παρακολουθεί στενά τις οικονομικές εξελίξεις και έχει δεσμευτεί να ενισχύσει περαιτέρω τον συντονισμό μας, προκειμένου να παράσχουμε μια αποφασιστική και ευέλικτη πολιτική απάντηση.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο επαναλαμβάνει την ανάγκη να ενταθούν οι επενδύσεις στην ενεργειακή απόδοση, στις έτοιμες για το μέλλον ενεργειακές υποδομές, συμπεριλαμβανομένων των διασυνδέσεων, της αποθήκευσης και των καινοτόμων τεχνολογιών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί την Επιτροπή να επιταχύνει τις εργασίες για τη διαρθρωτική μεταρρύθμιση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, συμπεριλαμβανομένης της αποτίμησης των επιπτώσεων, και καλεί για περαιτέρω πρόοδο προς μια πλήρη Ενεργειακή Ένωση που εξυπηρετεί τον διττό στόχο της ευρωπαϊκής ενεργειακής κυριαρχίας και της κλιματικής ουδετερότητας. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα συνεχίσει να εξετάζει το θέμα, καταλήγει το κείμενο των συμπερασμάτων.