Μια νέα γεωπολιτική τάξη πραγμάτων διαφαίνεται όλο και πιο καθαρά, όπως σημειώνει η BlackRock σε έκθεσή της, στην οποία εξετάζει 10 βασικά ζητήματα τα οποία μπορούν να δημιουργήσουν ενίσχυση των γεωπολιτικών κινδύνων ανά την υφήλιο.
Στην έκθεση σημειώνεται ότι ο Δείκτης Γεωπολιτικού Κινδύνου της BlackRock κυμαίνεται λίγο πάνω από τον ιστορικό μέσο όρο του, πράγμα που σημαίνει ότι οι επενδυτές παραμένουν προσεκτικοί απέναντι στους γεωπολιτικούς κινδύνους. Τα γεωπολιτικά γεγονότα έχουν συνήθως μέτριες, βραχύβιες επιπτώσεις στις αγορές και τις οικονομίες.
Όμως η τρέχουσα κρίση είναι διαφορετική, καθώς ο πόλεμος έχει άμεσο και πιθανότατα διαρκή αντίκτυπο. Ο στρατηγικός ανταγωνισμός μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων εντείνεται και οι παγκόσμιες οικονομικές και ενεργειακές σχέσεις μετατοπίζονται κατά μήκος των γεωπολιτικών γραμμών.
Η πολιτική δυναμική οδηγεί την οικονομία καιπεριλαμβάνει τις συνεχιζόμενες κυρώσεις και τους ελέγχους των εξαγωγών κατά των δυτικών αντιπάλων, παράλληλα με την ώθηση για αυτοδυναμία και διαφοροποίηση των αλυσίδων εφοδιασμού.
Εκτιμάται ότι η Ρωσία και η Κίνα θα εμβαθύνουν τους οικονομικούς δεσμούς για να γίνουν λιγότερο εξαρτημένες από τη Δύση. Αυτές οι δυνάμεις είναι πιθανό να μειώσουν την οικονομική ανάπτυξη και να ενισχύσουν τον πληθωρισμό. Παράλληλα ο πληθωρισμός των τροφίμων και της ενέργειας αυξάνει τον κίνδυνο κοινωνικής αστάθειας στις αναδυόμενες αγορές.
Σύγκρουση Ρωσίας - ΝΑΤΟ
Υψηλός κίνδυνος. Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία είναι η μεγαλύτερη και πιο επικίνδυνη στρατιωτική κινητοποίηση στην Ευρώπη μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν απέτυχε στον αρχικό του στόχο να καταλάβει ταχύτατα την Ουκρανία. Η εστίαση μετατοπίζεται τώρα στη νότια Ουκρανία, καθώς η επίθεση της Ρωσίας στα ανατολικά επιβραδύνεται και οι ουκρανικές αντεπιθέσεις κερδίζουν έδαφος. Μια διευθέτηση της σύγκρουσης σε αυτό το σημείο φαίνεται απίθανη. Αντιθέτως, αναμένεται μια παρατεταμένη σύγκρουση, παράλληλα με μια μακροχρόνια πολιτική, οικονομική και στρατιωτική αντιπαράθεση μεταξύ της Δύσης και της Ρωσίας. Υπάρχει πάντα ο κίνδυνος σκόπιμης ή τυχαίας κλιμάκωσης μεταξύ του ΝΑΤΟ και της Ρωσίας.
Αναταραχές στη διεθνή τεχνολογική αλυσίδα
Υψηλός κίνδυνος. Ο στρατηγικός ανταγωνισμός μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας οδηγεί στον παγκόσμιο κατακερματισμό, καθώς και οι δύο επικεντρώνονται στην ενίσχυση της αυτοδυναμίας, στη μείωση των τρωτών σημείων και στην αποσύνδεση των τεχνολογικών τους τομέων. Οι δυτικές κυρώσεις στις εισαγωγές ρωσικής τεχνολογίας θα επιδεινώσουν τον κατακερματισμό και θα εμβαθύνουν την παγκόσμια εστίαση στις αξιόπιστες αλυσίδες εφοδιασμού. Οι ΗΠΑ έχουν θεσπίσει τον νόμο CHIPS and Science Act με στόχο την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας σε κρίσιμες τεχνολογίες όπως οι ημιαγωγοί. Και η αμερικανική Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς αυξάνει τις απαιτήσεις γνωστοποίησης για τις κινεζικές εταιρείες που εισάγονται στις ΗΠΑ. Οι ΗΠΑ έχουν επίσης ανακοινώσει κυρώσεις κατά κινεζικών εταιρειών που υπονομεύουν τις αμερικανικές κυρώσεις κατά της Ρωσίας και εξετάζουν το ενδεχόμενο ελέγχου των εξερχόμενων επενδύσεων στην Κίνα.
Σημαντικές επιθέσεις στον κυβερνοχώρο
Υψηλός κίνδυνος. Η πιθανότητα κυβερνοεπιθέσεων αυξάνεται καθώς η σύγκρουση Ρωσίας - Ουκρανίας εξελίσσεται σε έναν εκτεταμένο πόλεμο φθοράς. Τα κρίσιμα δίκτυα του κυβερνητικού και ιδιωτικού τομέα καθώς και οι υποδομές είναι ευάλωτα σε πειρατεία και κατασκοπεία και η κυβέρνηση των ΗΠΑ τάσσεται υπέρ της επιβολής πρόσθετων απαιτούμενων μέτρων προστασίας. Οι αντιδράσεις των χρηματοπιστωτικών αγορών, ωστόσο, ήταν υποτονικές. Οι επιθέσεις αυξάνονται σε έκταση, κλίμακα και πολυπλοκότητα, με τις ΗΠΑ να αντιμετωπίζουν μια "επιδημία" ransomware. Επαναλαμβανόμενες επιθέσεις θα μπορούσαν να προκαλέσουν σημαντική ζημία και διαρκή διαταραχή, η οποία μπορεί να μεταφερθεί στις χρηματοπιστωτικές αγορές και την οικονομία.
Πολιτική κρίση στις αναδυόμενες αγορές
Μέτριος κίνδυνος. Οι δευτερογενείς επιπτώσεις από την κρίση στην Ουκρανία πρόκειται να ενισχύσουν τις προκλήσεις για τις αναδυόμενες οικονομίες. Οι οικονομίες των αναδυόμενων αγωνίζονταν ήδη με τον πληθωρισμό και την αργή οικονομική ανάκαμψη από την πανδημία. Τώρα αντιμετωπίζουν επιπρόσθετη πίεση από τις υψηλές τιμές των τροφίμων και της ενέργειας, τα υψηλότερα επιτόκια των ΗΠΑ και την επιβράδυνση της κινεζικής ανάπτυξης. Η κοινωνική αναταραχή, που είναι ήδη αισθητή σε διάφορες χώρες, παραμένει ένας κίνδυνος. Υπάρχει μια μακρά ιστορία ελλείψεων τροφίμων και πληθωρισμού που προκαλούν αστάθεια σε αυτές τις περιοχές, ενώ υπάρχει το ενδεχόμενο ενός κύματος κρατικών χρεοκοπιών.
Στρατηγικός ανταγωνισμός ΗΠΑ - Κίνας
Μέτριος κίνδυνος. Η Ταϊβάν έχει γίνει το βασικό σημείο ανάφλεξης στις σχέσεις ΗΠΑ - Κίνας. Το Πεκίνο απάντησε στην επίσκεψη της προέδρου της αμερικανικής Βουλής των Αντιπροσώπων Νάνσι Πελόζι στην Ταϊβάν με ένα πρωτοφανές σύνολο ασκήσεων με πραγματικά πυρά, απαγορεύσεις εισαγωγών και κυρώσεις κατά Αμερικανών αξιωματούχων. Η Κίνα ανέστειλε επίσης τους στρατιωτικούς, κλιματικούς και άλλους διαλόγους με τις ΗΠΑ. Οι κινεζικές ενέργειες έχουν επαναφέρει το status quo γύρω από την Ταϊβάν, καθιστώντας πιο πιθανά πρόσθετα βήματα για την άσκηση πίεσης στο νησί. Το Κογκρέσο των ΗΠΑ θα συνεχίσει να υποστηρίζει στενότερες σχέσεις με την Ταϊβάν, αυξάνοντας τις εντάσεις. Δεν αναμένεται μια στρατιωτική αντιπαράθεση βραχυπρόθεσμα ή μεσοπρόθεσμα, αλλά ο κίνδυνος θα αυξηθεί σημαντικά μακροπρόθεσμα.
Σημαντικές τρομοκρατικές επιθέσεις
Μέτριος κίνδυνος. Η δολοφονία του ηγέτη της Αλ Κάιντα Ayman al-Zawahiri καταδεικνύει τη δύναμη των αντιτρομοκρατικών δυνατοτήτων των ΗΠΑ, ακόμη και μετά την αποχώρηση από το Αφγανιστάν. Θα πρέπει να αποδυναμώσει την Αλ Κάιντα, σύμφωνα με τις αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες, αλλά η διεθνής τρομοκρατική απειλή εξακολουθεί να υφίσταται με τα θυγατρικά δίκτυα και το ISIS να παραμένουν ενεργά. Η αμερικανική κυβέρνηση έχει υπογραμμίσει τον αυξανόμενο κίνδυνο της εγχώριας τρομοκρατίας, χαρακτηρίζοντάς την ως την πιο σοβαρή και επίμονη τρομοκρατική απειλή για την πατρίδα. Αναμένεται ότι η απειλή θα αυξηθεί κατά την προετοιμασία των ενδιάμεσων εκλογών του Νοεμβρίου στις ΗΠΑ.
Σύγκρουση με τη Βόρεια Κορέα
Μέτριος κίνδυνος. Το πυρηνικό πρόγραμμα της Βόρειας Κορέας συνεχίζεται αμείωτο σε όλες του τις διαστάσεις. Η Βόρεια Κορέα απέρριψε τις συνομιλίες με τις ΗΠΑ και κλιμάκωσε σημαντικά τις προκλήσεις, συμπεριλαμβανομένης της διεξαγωγής δοκιμών βαλλιστικών πυραύλων κατά τη διάρκεια του ταξιδιού του προέδρου των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν στην περιοχή τον Μάιο. Δεν αναμένεται άμεση απειλή περιφερειακής σύγκρουσης. Ωστόσο, οι εντάσεις θα αυξηθούν φέτος. Αυτό θα μπορούσε να περιλαμβάνει πρόσθετες δοκιμές πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς και μια έβδομη πυρηνική δοκιμή. Οι αγορές υποτιμούν αυτόν τον κίνδυνο.
Εντάσεις στον Περσικό Κόλπο
Μέτριος κίνδυνος. Οι εμπλεκόμενες πλευρές έχουν σημειώσει πρόοδο προς την κατεύθυνση μιας νέας πυρηνικής συμφωνίας με το Ιράν, αν και τα εμπόδια παραμένουν. Μια συμφωνία και η συμμόρφωση του Ιράν στα πυρηνικά θα οδηγήσει στην άρση των αμερικανικών κυρώσεων και στην ανακούφιση της αγοράς πετρελαίου. Χωρίς συμφωνία, υπάρχουν αυξανόμενοι κίνδυνοι στρατιωτικής δράσης και ανοδικές πιέσεις στις τιμές του πετρελαίου. Εκτός του Ιράν, υπήρξε μια γενική αποκλιμάκωση των εντάσεων μεταξύ των πετρελαιοπαραγωγών του Κόλπου. Οι συμφωνίες και οι διπλωματικές προσπάθειες της κυβέρνησης Μπάιντεν ενισχύουν τη συνεργασία μεταξύ του Ισραήλ και αραβικών κρατών, όπως τα ΗΑΕ.
Αδιέξοδο στην πολιτική για το κλίμα
Μέτριος κίνδυνος. Η κρίση στην Ουκρανία έφερε την ενεργειακή ασφάλεια στο προσκήνιο. Ο κόσμος θα χρειαστεί περισσότερα μη ρωσικά ορυκτά καύσιμα βραχυπρόθεσμα, αλλά πιστεύουμε ότι η κρίση θα επιταχύνει τελικά τη μετάβαση στο καθαρό μηδέν. Στην Ευρώπη, το ενεργειακό σοκ πιθανότατα θα δώσει ώθηση στα σχέδια απαλλαγής από τον άνθρακα και θα καταστήσει την καθαρή ενέργεια πιο ανταγωνιστική, καθώς η ήπειρος που εισάγει πετρέλαιο επιδιώκει μεγαλύτερη ενεργειακή ασφάλεια. Στις ΗΠΑ, υπάρχει μεγαλύτερη πολιτική πόλωση γύρω από την ενέργεια και την κλιματική αλλαγή. Η πρόσφατη νομοθεσία θα παράσχει μεγαλύτερα κίνητρα μετάβασης και πιθανότατα θα ωθήσει και άλλες χώρες να αναλάβουν δράση.
Κατακερματισμός της Ευρώπης
Χαμηλός κίνδυνος. Η κρίση στην Ουκρανία προκάλεσε μια ισχυρή ώθηση προς την ευρωπαϊκή ενότητα, καθώς οι κυβερνήσεις ενώθηκαν για να επιβάλουν κυρώσεις στη Ρωσία και να υποστηρίξουν τον στρατό της Ουκρανίας. Υπάρχει κίνδυνος να αναδυθούν διαιρέσεις καθώς ο πόλεμος παρατείνεται και το οικονομικό κόστος αυξάνεται. Η προσπάθεια της Ευρώπης να απεξαρτηθεί από τη ρωσική ενέργεια είναι μία από τις σημαντικότερες προκλήσεις που έρχονται. Οι εκλογές του Σεπτεμβρίου στην Ιταλία είναι πιθανό να αναδείξουν μια συντηρητική κυβέρνηση με επικεφαλής το ακροδεξιό κόμμα Fratelli d'Italia. Αυτό θα μπορούσε να αυξήσει τις εντάσεις με τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα σχετικά με την εφαρμογή του Εθνικού Προγράμματος Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Ιταλίας και γενικότερα σχετικά με την ταχύτητα της δημοσιονομικής προσαρμογής.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
