Οι νέοι κίνδυνοι για μετοχές - ομόλογα: Επιστρέφει το πολιτικό ρίσκο

Την ολική επαναφορά του πολιτικού ρίσκου προσπαθούν από χθες οι επενδυτές να τιμολογήσουν στο Χρηματιστήριο και στη δευτερογενή αγορά ομολόγων μετά τις αιφνίδιες παραιτήσεις του του γενικού γραμματέα του πρωθυπουργού, Γρηγόρη Δημητριάδη και του διοικητή της ΕΥΠ, Παναγιώτη Κοντολέοντος, ο οποίος αποπέμφθηκε από τον Κυριάκο Μητσοτάκη «κατόπιν λανθασμένων ενεργειών που διαπιστώθηκαν στη διαδικασία των νόμιμων επισυνδέσεων», όπως ανέφεραν κυβερνητικές πηγές, δίνοντας από χθες νέα διάσταση στις συζητήσεις για τις καταγγελίες του προέδρου του ΠΑΣΟΚ ΚΙΝΑΛ, Νίκου Ανδρουλάκη, για απόπειρα παρακολούθησης του τηλεφώνου του.

Ο… δείκτης πολιτικού κινδύνου έχει ανεβεί από χθες κατακόρυφα, παρότι κυβερνητικές πηγές διαβεβαίωναν ότι δεν έχει αλλάξει ο σχεδιασμός του πρωθυπουργού για τις εκλογές και θα γίνουν στο τέλος της τετραετίας. Οι επενδυτές διαπιστώνουν ότι, σε μια δύσκολη περίοδο για τη χώρα, το πολιτικό σκηνικό, σε κάθε περίπτωση, θα υπερθερμανθεί, τα περιθώρια της κυβέρνησης για την άσκηση πολιτικής σε πολλά κρίσιμα μέτωπα της οικονομίας θα στενέψουν, ενώ τίθενται σε κίνηση πολιτικές και δικαστικές διαδικασίες που μπορεί να επιφυλάσσουν εκπλήξεις τους επόμενους μήνες.

Ήδη η αντίδραση των επενδυτών στη χθεσινή συνεδρίαση ήλθε με προσπάθεια μείωσης κινδύνου (risk off) σε μετοχές και ομόλογα, χωρίς πάντως να προκληθεί πανικός, αφού η αποκωδικοποίηση των πολιτικών εξελίξεων δεν είναι δυνατόν να γίνει σε μια ημέρα, όπως ανέφεραν αναλυτές.

Στο χρηματιστήριο, η κατηγορηματική διάψευση των σεναρίων για πρόωρες εκλογές από τον πρωθυπουργό στις 7 Ιουλίου, σε συνδυασμό και με άλλες θετικές εξελίξεις και ευχάριστες εκπλήξεις (καλύτερη του αναμενόμενου πορεία της οικονομικής δραστηριότητας, νέος μηχανισμός στήριξης των ομολόγων από την ΕΚΤ, αποτελέσματα των τραπεζών και άλλων εισηγμένων που ξεπέρασαν τις προσδοκίες), είχαν φέρει κέρδη 11,3% για τον Γενικό Δείκτη μέχρι και τη συνεδρίαση της Πέμπτης, 4 Αυγούστου (από τις 779,2 μονάδες προ των δηλώσεων Μητσοτάκη, στις 867,5).

Μάλιστα, ο Ιούλιος είχε κλείσει με άνοδο του Δείκτη περίπου κατά 5%, που ήταν και η καλύτερη μηνιαία επίδοση από τις αρχές της χρονιάς, με τον ελληνικό Δείκτη να συντονίζεται πλήρως με την πολύ καλή πορεία των δεικτών σε Ευρώπη και ΗΠΑ.

Στη χθεσινή συνεδρίαση, όμως, οι δυσμενείς πολιτικές εξελίξεις έφεραν πτώση κατά 2,11%, στις 849,23 μονάδες, με τον τραπεζικό δείκτη, κατ’ εξοχήν ευαίσθητο στον μακροοικονομικό και πολιτικό κίνδυνο, να υποχωρεί κατά 3,46%. Η ίδια επίδραση φαίνεται ότι συνέβαλε στην άσκηση έντονων πιέσεων και στη μετοχή της ΔΕΗ, που έκλεισε πτώση 5,05%. Η χθεσινή συνεδρίαση τερμάτισε το σερί εβδομαδιαίων ανοδικών κινήσεων του Γενικού Δείκτη και οδήγησε σε οριακή εβδομαδιαία πτώση (-0,21%).

Τα κρατικά ομόλογα δεν έμειναν ανεπηρέαστα από τις πολιτικές εξελίξεις. Είναι χαρακτηριστικό ότι η απόδοση του 10ετούς, ενώ είχε υποχωρήσει ως το 2,948% μετά το μεσημέρι, στη συνέχεια ακολούθησε έντονα ανοδική πορεία, φθάνοντας ως το 3,067% μετά τις 17.00, για να επανέλθει ελαφρώς χαμηλότερα ως τη λήξη των συναλλαγών, στο 3,048%.

Η πρώτη αξιολόγηση των κινδύνων

Οι αναλυτές εμφανίζονται προς το παρόν επιφυλακτικοί στην αξιολόγηση των πολιτικών εξελίξεων και της πιθανής επίδρασής τους στο χρηματιστήριο. Όπως έγραψε στην εβδομαδιαία του ανάλυση ο Μάνος Χατζηδάκης της Beta Χρηματιστηριακή,

• Το ενδεχόμενο των πρόωρων εκλογών επανέκαμψε ως σενάριο και αποτελεί, μαζί με την κρίση στις σχέσεις ΗΠΑ – Κίνας με αφορμή την Ταϊβάν, μία από τις νέες αβεβαιότητες που τιμολογήθηκαν στην τελευταία συνεδρίαση από το ΧΑ. Ειδικότερα, το σενάριο των πρόωρων εκλογών φαίνεται να δημιουργεί μεγαλύτερη ανασφάλεια στους επενδυτές και δεν είναι τυχαίο ότι η άνοδος από τα φετινά χαμηλά ξεκίνησε μετά τις κατηγορηματικές δηλώσεις από την κυβέρνηση για εξάντληση της  τετραετίας. Όπως και να έχει, οι επόμενες ημέρες θα είναι περισσότερο διαφωτιστικές για το αν τελικά η ανησυχία αυτή έχει βάση ή είναι μια ακόμα υπεραντίδραση κατά την προσφιλή τακτική του ΧΑ σε καταστάσεις που έχουν ειδικά χαρακτηριστικά.

Βέβαιο είναι ότι τις εξελίξεις παρακολουθούν πολύ στενά οι ξένοι επενδυτές, που έχουν τον πρώτο λόγο στην ελληνική αγορά. Κορυφαία διεθνή μέσα, όπως το Reuters και το Bloomberg κάλυψαν χθες με εκτενή δημοσιεύματα τις τελευταίες εξελίξεις, με το Reuters να σημειώνει ότι ο επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών παραιτήθηκε εν μέσω ισχυρισμών για παρακολουθήσεις και το Bloomberg να αναφέρει ότι παραιτήθηκε για τον «κακό χειρισμό» επιχείρησης παρακολούθησης τηλεφώνων.

Το επόμενο διάστημα, όπως συμφωνούν οι περισσότεροι πολιτικοί παρατηρητές, οι εξελίξεις στο πολιτικό πεδίο θα είναι αρκετά πυκνές και έχουν δημιουργηθεί αρκετές εστίες αβεβαιότητας, βραχυπρόθεσμα και μεσοπρόθεσμα:

• Σχετικά με τον κίνδυνο πρόωρης προσφυγής στις κάλπες, που αποτελεί την κυριότερη απειλή για τις αγορές, κοινή διαπίστωση είναι ότι η κυβέρνηση θα προσπαθήσει πλέον με κάθε τρόπο να τις αποφύγει, εκτός αν υπάρξουν απρόβλεπτες αποκαλύψεις, που θα τις καθιστούσαν επιβεβλημένες. Εκλογές με ανοικτό το θέμα των παρακολουθήσεων, για τις οποίες και η ίδια η κυβέρνηση έχει παραδεχθεί ότι έγιναν εσφαλμένοι χειρισμοί σε επίπεδο ΕΥΠ, θα διεξάγονταν σε κλίμα ακραίας έντασης και με μονοθεματική προεκλογική ατζέντα, που δεν θα άφηνε στην κυβέρνηση παρά ελάχιστα περιθώρια να διεκδικήσει την ψήφο των πολιτών, προβάλλοντας το έως τώρα έργο της και τις προγραμματικές της δεσμεύσεις για την επόμενη τετραετία. Εν ολίγοις, εκλογές πριν κλείσει, με κάποιο τρόπο, το θέμα των παρακολουθήσεων θα ήταν μια αυτοκτονική επιλογή για την κυβέρνηση.
• Παρ’ όλα αυτά, η διαχείριση του θέματος θα είναι εξαιρετικά δύσκολη και μπορεί να κρύβει εκπλήξεις και ανατροπές, καθώς η υπόθεση των παρακολουθήσεων αρχίζει να διερευνάται σε πολιτικό και δικαστικό επίπεδο. Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Γιάννης Οικονόμου δήλωσε ότι η κυβέρνηση αποδέχεται την πρόταση του προέδρου του ΠΑΣΟΚ – ΚΙΝΑΛ, Νίκου Ανδρουλάκη, με την οποία συμφώνησε και ο ΣΥΡΙΖΑ, για τη συγκρότηση Εξεταστικής Επιτροπής, τονίζοντας ότι προϋπόθεση είναι να τηρηθεί η εμπιστευτικότητα της διαδικασίας. Εκτός από την Εξεταστική Επιτροπή, όμως, παράλληλη διερεύνηση της υπόθεσης θα γίνει και από τη Δικαιοσύνη, όπου έχουν προσφύγει ο Ν. Ανδρουλάκης και ο δημοσιογράφος Θανάσης Κουκάκης. Με αυτά τα δεδομένα, όλα δείχνουν ότι οι χθεσινές παραιτήσεις όχι μόνο δεν κλείνουν πολιτικά την υπόθεση των παρακολουθήσεων, αλλά το επόμενο διάστημα αυτή θα διερευνηθεί πολλαπλώς, το θέμα θα παραμείνει στην πρώτη γραμμή της ειδησεογραφίας και θα επηρεάζει την άσκηση της κυβερνητικής πολιτικής, διατηρώντας -όσο και αν αυτό σήμερα δεν φαίνεται πιθανό- ανοικτό το ενδεχόμενο πρόωρων εκλογών εξαιτίας κάποιας σοβαρής αποκάλυψης ή ανατροπής.
• Όσοι βλέπουν λίγο πιο μακριά, επισημαίνουν ότι η υπόθεση των παρακολουθήσεων δημιουργεί νέα πολιτικά δεδομένα, που οδηγούν σε σχεδόν βέβαιη αδυναμία σχηματισμού κυβέρνησης μετά τις εκλογές που θα γίνουν με απλή αναλογική. Αν υπήρχε ένα ενδεχόμενο να αποφύγει η χώρα τις διπλές εκλογές με σχηματισμό συμμαχικής κυβέρνησης, αυτό συνδεόταν από όλους με μια κυβερνητική συνεργασία της ΝΔ με το ΠΑΣΟΚ – ΚΙΝΑΛ. Αυτό φαίνεται πλέον αδύνατο, με βάση τα νέα δεδομένα, καθώς ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ – ΚΙΝΑΛ, Νίκος Ανδρουλάκης,  έχει βρεθεί στην πρώτη γραμμή της αντιπαράθεσης με την κυβέρνηση, από τη στιγμή που κατήγγειλε την απόπειρα παρακολούθησης του τηλεφώνου του. Επιπλέον, όλα δείχνουν ότι το «λάθος» από τον κ. Κοντολέοντα σχετίζεται με άλλη υπόθεση, νόμιμης παρακολούθησης του τηλεφώνου του από την ΕΥΠ, για την οποία δεν είχε ενημερωθεί ο πρωθυπουργός, όπως ανέφεραν κυβερνητικές πηγές. Σε κάθε περίπτωση, το κλίμα που δημιουργείται στις σχέσεις του πρώτου με το τρίτο κόμμα της Βουλής δεν φαίνεται να αφήνει το παραμικρό περιθώριο συνεργασίας μετά τις εκλογές, κάτι που σημαίνει ότι το σενάριο των διπλών εκλογών, που δεν είναι ό,τι καλύτερο για τις αγορές, έχει πλέον «κλειδώσει».