Τη βαριά σκιά της ρίχνει και πάλι στα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια η πανδημία, καθώς τίθεται σε ισχύ σήμερα το πρώτο lockdown σε χώρα της Ε.Ε., την Αυστρία, στη διάρκεια αυτού του πανδημικού κύματος. Στην Αθήνα, οι επενδυτές καλούνται να αποκωδικοποιήσουν εξελίξεις σε πολλά πεδία και να δώσουν κατεύθυνση στην αγορά: εκτός από την οικονομική αποτίμηση των αυστηρότερων μέτρων για τους ανεμβολίαστους, που εφαρμόζονται από σήμερα, το χρηματιστηριακό κλίμα θα επηρεάσει το πυκνό πρόγραμμα ανακοινώσεων αποτελεσμάτων από τράπεζες και άλλες εισηγμένες υψηλής κεφαλαιοποίησης.
Μετά την υποχώρηση των χρηματιστηριακών δεικτών στην Ευρώπη την Παρασκευή (ο δείκτης Stoxx 600 έχασε 0,33%, υποχωρώντας από επίπεδα ρεκόρ), η εβδομάδα των αγορών άρχισε στην Ασία με βαριές πιέσεις στο ευρώ, με το δολάριο να ανεβαίνει σε υψηλό 16μήνου. Οι επενδυτές επανεξετάζουν τη στάση τους έναντι των ευρωπαϊκών asset, λαμβάνοντας υπόψη το νέο κύμα περιοριστικών μέτρων που επιβάλλουν οι κυβερνήσεις, προκειμένου να αντιμετωπίσουν τη σοβαρή έξαρση της πανδημίας, η οποία δημιουργεί ακραίες πιέσεις ακόμη και σε ισχυρά υγειονομικά συστήματα, όπως αυτό της Γερμανίας.
Η Ευρώπη γίνεται και πάλι, παρά τη σχετική επιτυχία των προγραμμάτων εμβολιασμού, το παγκόσμιο κέντρο των εξελίξεων στην πανδημία του κορονοϊού, συγκεντρώνοντας τα μισά κρούσματα και θανάτους στον κόσμο. Ήδη, πολλές χώρες επιβάλλουν αυστηρότερα μέτρα περιορισμού της κινητικότητας (Ολλανδία, Ουγγαρία, Σλοβακία, Τσεχία). Στην Αυστρία επιβλήθηκε το πρώτο καθολικό lockdown αυτού του χειμώνα, ενώ οι οικονομικοί αναλυτές παρακολουθούν με αγωνία τις εξελίξεις στη Γερμανία, καθώς το σύστημα υγείας βρίσκεται στα όρια της αντοχής του και ο υπουργός Υγείας δεν απέκλεισε αυστηρότερα μέτρα. Ένα lockdown στη μεγαλύτερη οικονομία της ευρωζώνης δεν είναι πλέον εντελώς απίθανο και θα είχε μεγαλύτερη βαρύτητα στη διαμόρφωση του οικονομικού και επενδυτικού κλίματος.
Οι πρώτες αντανακλαστικές κινήσεις στις αγορές
Οι επενδυτές προχωρούν σε αντανακλαστικές κινήσεις προσαρμογής της συμπεριφοράς τους στα δεδομένα της πανδημίας, που θυμίζουν προηγούμενες περιόδους της πανδημικής κρίσης. Κυκλικές μετοχές, όπως αυτές των τραπεζών, βρέθηκαν την Παρασκευή υπό πίεση στις ευρωπαϊκές αγορές, όπου κυριαρχούσαν ως τώρα απόλυτα οι «ταύροι», ενώ καταγράφηκε απότομη στροφή επενδυτικών κεφαλαίων στην ασφάλεια των ομολόγων, με αποτέλεσμα ολόκληρη η καμπύλη αποδόσεων των γερμανικών τίτλων να περάσει σε αρνητικό πρόσημο, για πρώτη φορά ύστερα από αρκετό καιρό. Οι φόβοι για μείωση της ζήτησης πετρελαίου λόγω των περιορισμών στην Ευρώπη παρέσυραν το πετρέλαιο μπρεντ χαμηλότερα από τα 80 δολ. το βαρέλι. Στη Wall Street, την Παρασκευή, οι δείκτες ακολούθησαν μοτίβο πανδημίας, με τους «παραδοσιακούς» δείκτες S&P και Dow Jones να αποδυναμώνονται και τον τεχνολογικό Nasdaq να κερδίζει έδαφος.
Το μόνο σε αυτή την φάση που δεν θυμίζει προηγούμενα στάδια της πανδημίας στις αγορές είναι οι εκτιμήσεις για τα επιτόκια, καθώς η έξαρση των πληθωριστικών πιέσεων φέρνει όλο και πιο κοντά μια αύξηση, τουλάχιστον από τη Fed. Δύο Αμερικανοί κεντρικοί τραπεζίτες, ο Ρίτσαρντ Κλαρίντα και ο Κρίστοφερ Γουόλερ, δήλωσαν την Παρασκευή ότι θα πρέπει να επιταχυνθεί η μείωση των αγορών ομολόγων από τη Fed, οδηγώντας εκτιμήσεις και για πιο γρήγορη αύξηση των επιτοκίων από τα μέσα του 2022 που περιμένει η αγορά.
Αναλυτές τονίζουν, πάντως, ότι δεν πρέπει να θεωρηθεί σίγουρο πως τα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια περνούν από μια περίοδο συνεχών καταρρίψεων ρεκόρ σε μια σοβαρή διορθωτική κίνηση. Οι επενδυτές είχαν συγκεντρώσει μεγάλες υπεραξίες και είναι εύλογο τα νέα για την πανδημία να οδηγούν σε κάποιες ρευστοποιήσεις, όμως για να βγουν ασφαλέστερα συμπεράσματα για την πορεία των επόμενων εβδομάδων θα πρέπει να αποσαφηνισθεί σε ποιο βαθμό οι κυβερνήσεις θα «σφίξουν» τα περιοριστικά μέτρα και πόσο θα επηρεασθούν μέσα στο τέταρτο τρίμηνο η ευρωπαϊκή οικονομία και οι εκτιμήσεις για τα οικονομικά αποτελέσματα των εταιρειών.
Αντίρροπες δυνάμεις στο Χρηματιστήριο Αθηνών
Στην Αθήνα, οι επενδυτές καλούνται να αποκωδικοποιήσουν πολλές εξελίξεις, που δημιουργούν αντίρροπες δυνάμεις στην αγορά, η οποία παρέμεινε στάσιμη την περασμένη εβδομάδα (άνοδος του Γ. Δείκτη κατά μόλις 0,12%) και δεν κατάφερε, παρά τη βελτιωμένη συμπεριφορά των τραπεζικών μετοχών (+3,30% η άνοδος του τραπεζικού δείκτη σε εβδομαδιαία βάση), να ξεπεράσει το σημαντικό τεχνικό όριο των 930 μονάδων, ώστε να κινηθεί προς την περιοχή του υψηλού που είχε καταγραφεί στις αρχές του 2020, πριν την πανδημία.
Όπως τονίζει στο εβδομαδιαίο του σχόλιο ο επικεφαλής ανάλυσης της Beta, Μάνος Χατζηδάκης, «το επενδυτικό κλίμα επηρεάζεται από τα νούμερα της πανδημίας καθώς η εικόνα ναι μεν έχει σταθεροποιηθεί, δεν έχει ωστόσο δείξει ακόμα σημάδια ικανής αποκλιμάκωσης με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την επιβολή νέων μέτρων και την επίδραση που θα έχουν στην οικονομική δραστηριότητα. Το φαινόμενο δεν αφορά μόνο την ελληνική οικονομία αλλά παρατηρείται και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες οι οποίες έχουν επανέλθει με μέτρα μερικού περιορισμού της κυκλοφορίας».
Στην πλευρά των θετικών εξελίξεων που θα επηρεάσουν την αγορά βρίσκεται, αναμφίβολα, η σταθεροποίηση των προσδοκιών για ισχυρούς ρυθμούς ανάπτυξης της οικονομίας φέτος και το 2022, όπως φάνηκε και από τις προβλέψεις που ενσωματώνει ο νέος προϋπολογισμός. Πρόκειται, πάντως, για μια πληροφορία που είχε ήδη προεξοφληθεί από την αγορά, ενώ πλέον το μεγάλο ερώτημα είναι αν θα υπάρξουν νέες επιδράσεις από τα περιοριστικά μέτρα για την πανδημία στην εθνική οικονομία. Η κυβέρνηση αποκλείει κατηγορηματικά ένα lockdown, όμως ο αιφνιδιασμός των ανακοινώσεων της Πέμπτης για τα αυστηρότερα μέτρα για τους ανεμβολίαστους απέδειξε ξανά ότι η διαχείριση της κρίσης γίνεται με δυναμικό τρόπο και η αύξηση της έντασης των περιοριστικών μέτρων θα επηρεάσει την οικονομία, ακόμη και αν δεν φθάσουμε στο έσχατο μέτρο του lockdown.
Δυσάρεστη για την αγορά ήταν, αναμφίβολα, η απόφαση του οίκου Moody’s να μη δημοσιεύσει, την Παρασκευή, νέα αξιολόγηση της ελληνικής οικονομίας, ενώ από πολλούς είχε προεξοφληθεί μια αναβάθμιση, αν όχι της αξιολόγησης, τουλάχιστον των προοπτικών (outlook). Ήταν μια σαφής ένδειξη ότι οι οίκοι, παρότι αναγνωρίζουν την πρόοδο της ελληνικής οικονομίας, θα είναι αρκετά φειδωλοί στις αξιολογήσεις τους, όσο η χώρα πλησιάζει στην επενδυτική βαθμίδα.
Όσον αφορά τις τράπεζες, τα οικονομικά αποτελέσματα που ανακοίνωσε την Παρασκευή η Τρ. Πειραιώς αποτέλεσαν ένα πρώτο ενθαρρυντικό δείγμα για την εφαρμογή των προγραμμάτων εξυγίανσης χαρτοφυλακίων και μετασχηματισμού, καθώς η Πειραιώς κινήθηκε σε όλα τα επίπεδα καλύτερα από τους στόχους που είχαν τεθεί με το σχέδιο Sunrise. Το επενδυτικό κλίμα για τις τράπεζες βελτιώνεται, ενόψει και των επόμενων δημοσιεύσεων αποτελεσμάτων, και είναι ενδεικτικό ότι η HSBC δημοσίευσε νέα έκθεση, όπου συνιστά πλέον την αγορά και των τεσσάρων τραπεζικών μετοχών του ΧΑ.
«Φορτωμένη» ατζέντα με μεγάλο ενδιαφέρον
Οι επενδυτές θα παρακολουθούν στενά την πυκνή εταιρική ατζέντα των επόμενων ημερών, που περιλαμβάνει και δημοσιεύσεις αποτελεσμάτων από εισηγμένες με μεγάλη βαρύτητα. Όπως αναφέρει ο Μ. Χατζηδάκης,
- Σήμερα, Δευτέρα, οι μετοχές της Τράπεζας Αττικής θα διαπραγματεύονται χωρίς το δικαίωμα για την ΑΜΚ των 240 εκατ. ευρώ με την περίοδο της άσκησης του δικαιώματος να τρέχει μεταξύ 25 Νοεμβρίου και 8 Δεκεμβρίου. Οι μετοχές της Jumbo θα διαπραγματεύονται χωρίς το μέρισμα των 30 λεπτών ανά μετοχή.
- Αύριο, Τρίτη, ΟΠΑΠ, Φουρλής, Motor oil και Epsilon Net θα συνεχίσουν την ροή δημοσιεύσεων για τα οικονομικά πεπραγμένα του γ’ τριμήνου. Η μετοχή της E-Net θα διαπραγματεύεται κομμένη στην συνεδρίαση της Τρίτης για τις νέες δωρεάν μετοχές που θα διαθέσει η εταιρία με αναλογία 4 νέες για κάθε μία παλιά. Οι νέες μετοχές θα εισαχθούν προς διαπραγμάτευση στις 26 Νοεμβρίου. Χωρίς την έκτακτη χρηματική διανομή των 17 λεπτών ανά μετοχή θα διαπραγματεύεται το Πλαίσιο επίσης την Τρίτη.
- Πριν το άνοιγμα της συνεδρίασης της Τετάρτης θα ανακοινώσει αποτελέσματα η Aegean Αir, ενώ μετά το τέλος της συνεδρίασης ανακοινώνει μεγέθη η Quest. Την ίδια ημέρα αναμένεται η ετυμηγορία για τις μετοχές που θα διαγραφούν ή θα προστεθούν στους ελληνικούς δείκτες FTSE με το ενδιαφέρον να εστιάζεται στην μεγάλη κεφαλαιοποίηση στην οποία αναμένονται εξελίξεις.
- Την Πέμπτη μετά το τέλος της συνεδρίασης ανακοινώνει εννεάμηνο η Eurobank ενώ θα ακολουθήσει η καθιερωμένη τηλεδιάσκεψη το απόγευμα. Τέλος, η Εθνική Τράπεζα την Παρασκευή κλείνει την αυλαία με αποτελέσματα και τηλεδιάσκεψη μετά το τέλος της συνεδρίασης.