DBRS: Πώς επηρεάζουν το κόστος κινδύνου των τραπεζών οι δασμοί

Παρά την επιλεκτική άρση ορισμένων δασμών από τις ΗΠΑ προς την ΕΕ, το Ηνωμένο Βασίλειο και άλλες χώρες – με εξαίρεση την Κίνα – η μεταβλητότητα στις διεθνείς αγορές παραμένει σε αυξημένα επίπεδα, όπως εκτιμά ο οίκος Morningstar DBRS σε έκθεσή του. 

Η τάση αυτή ενδέχεται να οδηγήσει σε άνοδο του κόστους κινδύνου (Cost of Risk – COR) για τις ευρωπαϊκές τράπεζες, το οποίο αυτή τη στιγμή βρίσκεται σε ιστορικά χαμηλά.

Καθώς οι τράπεζες επανεκτιμούν τις μακροοικονομικές τους παραδοχές, προσαρμόζοντας τα σενάρια ανάπτυξης προς τα κάτω και ενσωματώνοντας μεγαλύτερη αβεβαιότητα, αναμένεται να υιοθετήσουν πιο συντηρητική στάση απέναντι στην πιστωτική τους έκθεση. Εάν οι ΗΠΑ προχωρήσουν σε επιβολή νέων δασμών – όπως συνέβη την περίοδο της πανδημίας – οι ευρωπαϊκές τράπεζες πιθανόν να περιορίσουν την έκθεσή τους σε ευάλωτους κλάδους, πέρα από τη βιομηχανία αυτοκινήτων, αλουμινίου και χάλυβα. Τομείς όπως η βιομηχανία, τα χημικά προϊόντα, τα καταναλωτικά αγαθά και η υγειονομική περίθαλψη ενδέχεται επίσης να επηρεαστούν. Σε ένα τέτοιο σενάριο, εκτιμάται ότι θα αυξηθούν οι προβλέψεις ζημιών και ο αριθμός των δανείων που κατατάσσονται στο Στάδιο 2.

 

Αν και πολλές ευρωπαϊκές κεντρικές τράπεζες έχουν ήδη σηματοδοτήσει πιθανές μειώσεις επιτοκίων, τα επίπεδα παραμένουν υψηλότερα συγκριτικά με την προηγούμενη περίοδο εξαιρετικά χαμηλών επιτοκίων. Αυτό το νέο περιβάλλον ενδέχεται να οδηγήσει σε αύξηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, ειδικά σε περίπτωση επιδείνωσης της οικονομικής δραστηριότητας ή αύξησης της ανεργίας, αυξάνοντας περαιτέρω την ανάγκη για προβλέψεις κατά το οικονομικό έτος 2025.

Παρότι οι συνέπειες της εμπορικής πολιτικής των ΗΠΑ στην ποιότητα του ενεργητικού και το κόστος κινδύνου παραμένουν δύσκολο να προβλεφθούν, οι ευρωπαϊκές τράπεζες εξακολουθούν να διατηρούν επαρκή διαχειριστικά αποθέματα για να απορροφήσουν πιθανές απώλειες. Ως εκ τούτου, δεν αναμένονται απότομες αυξήσεις ούτε στα επίπεδα COR ούτε στα δάνεια Σταδίου 2 εντός του 2025, τα οποία εκτιμάται πως θα παραμείνουν σαφώς χαμηλότερα σε σύγκριση με την πανδημική περίοδο.

 

Εξέλιξη του COR στις ευρωπαϊκές τράπεζες 

Σύμφωνα με στοιχεία από δείγμα 50 τραπεζών σε χώρες όπως η Γερμανία, η Γαλλία, η Ιταλία, η Ισπανία, η Ελλάδα, το Ηνωμένο Βασίλειο και οι Σκανδιναβικές χώρες, ο μέσος όρος του COR διαμορφώθηκε στις 31 μονάδες βάσης το F2024 – ελαφρώς βελτιωμένος από τις 39 μονάδες του 2023 και σημαντικά χαμηλότερος από τις 107 του 2020.

Η πλειονότητα των τραπεζών παρουσίασε σταθερά ή βελτιωμένα επίπεδα σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. Εξαιρέσεις αποτελούν τράπεζες στην Αυστρία, το Βέλγιο και το Ηνωμένο Βασίλειο, όπου σημειώθηκε μέτρια αύξηση του COR – χωρίς ωστόσο να ξεπερνούν τα επίπεδα του 2023. Σε αρκετές περιπτώσεις, η θετική εικόνα για το F2024 ενισχύθηκε από αποδεσμεύσεις προβλέψεων.

Αξιοσημείωτη είναι η επίδοση των τραπεζών στην Ελλάδα, την Ιρλανδία και την Πορτογαλία, που παρουσίασαν τις μεγαλύτερες μειώσεις COR. Η Πειραιώς κατέγραψε πτώση κατά 90 μονάδες βάσης, παρά τις επιπλέον προβλέψεις στο δεύτερο εξάμηνο. Αντίστοιχα, η Alpha Bank διατήρησε το COR σε ελαφρώς χαμηλότερα επίπεδα από το 2023, επωφελούμενη από την αύξηση της δανειοδοτικής δραστηριότητας.

 

Η Πορτογαλία και η Ιρλανδία παρουσίασαν μειωμένα επίπεδα κόστους κινδύνου λόγω αποδεσμεύσεων, καθώς τα οικονομικά μοντέλα επικαιροποιήθηκαν με βάση θετικότερες μακροοικονομικές προσδοκίες. Ωστόσο, υπάρχει η πιθανότητα αυτές οι θετικές επιδράσεις να περιοριστούν εφόσον συνεχιστεί η επιδείνωση του οικονομικού περιβάλλοντος.

Αντιθέτως, οι αυξήσεις COR στη Γερμανία, το Βέλγιο και την Αυστρία ήταν μεν υπαρκτές, αλλά περιορισμένες (7–10 μονάδες βάσης). Στη Γερμανία, η DZ Bank παρουσίασε τη μεγαλύτερη επιβάρυνση λόγω προβλέψεων για καταναλωτικά δάνεια, ακίνητα και εταιρικά χαρτοφυλάκια. Οι γερμανικές τράπεζες εμφάνισαν κατά μέσο όρο 42 μονάδες βάσης το F2024 – από 38 το 2023 και μόλις 9 το 2020 – αντανακλώντας τις πιέσεις στους τομείς των εμπορικών ακινήτων και της αυτοκινητοβιομηχανίας.

Στον αντίποδα, οι τράπεζες της Δανίας, της Σουηδίας και της Φινλανδίας εξακολουθούν να εμφανίζουν εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα COR, διατηρώντας τη θετική τους απόκλιση έναντι των υπολοίπων.

Η αβεβαιότητα στην παγκόσμια εμπορική πολιτική και οι πληθωριστικές πιέσεις ενδέχεται να προκαλέσουν νέα αύξηση του κόστους κινδύνου το 2025, ειδικά σε χώρες με εξασθενημένες οικονομίες ή αυξημένη έκθεση σε δασμολογικούς κινδύνους. Ωστόσο, προς το παρόν, η συνολική εικόνα του ευρωπαϊκού τραπεζικού τομέα παραμένει ανθεκτική, με τις τράπεζες να διαθέτουν επαρκή περιθώρια απορρόφησης των κραδασμών.