Να βάλει τέλος σε χρόνιες παθογένειες του ελληνικού χρηματιστηρίου, όπως είναι η οικογενειοκρατία σε δεκάδες εισηγμένες, όπου οι κύριοι μέτοχοι μολονότι έβαλαν την εταιρεία στην οργανωμένη αγορά διαπραγμάτευσης με τα όποια οφέλη έχει αυτό, εντούτοις συνεχίζουν να ελέγχουν σε υπερβολικά μεγάλο ποσοστό – μετοχικά και διοικητικά – την εταιρεία, επιχειρεί ο νέος κανονισμός του Χ.Α. που χθες δόθηκε στη δημοσιότητα.
Υπενθυμίζεται ότι ο διευθύνων σύμβουλος της ΕΧΑΕ, Γιάννος Κοντόπουλος είχε δώσει, κατά την αρχική παρουσίαση των προτάσεων για τον νέο κανονισμό, ιδιαίτερη έμφαση στο θέμα της διασποράς, λέγοντας χαρακτηριστικά ότι τελειώνουν τα αστεία με τη διασπορά.
Μετά από ένα μεγάλο μπραντεφέρ της διοίκησης του ΧΑ με την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, που φέρεται να διαφωνούσε σε κάποια σημεία της νέας πρότασης κανονισμού, πλέον αρχίζει η αντίστροφη μέτρηση να τεθεί σε εφαρμογή από τις αρχές του 2025, αφού προηγουμένως περάσει από την έγκριση της Βουλής.
Σε μια συγκυρία που οι διεθνείς αγορές βρίσκονται εν μέσω πλήρως ανανεωμένου bull market με διαρκή ιστορικά ρεκόρ και σε μια συγκυρία που η ελληνική οικονομία έχει κερδίσει μετά από 13 χρόνια την επενδυτική βαθμίδα, το Χ.Α. ετοιμάζεται να επιστρέψει στις ώριμες αγορές από το 2025 και μετά. Οι αλλαγές που προτείνονται στον νέο κανονισμό είναι στη σωστή κατεύθυνση και αν εφαρμοστούν στην πράξη και αποτελεσματικά, θα αυξήσουν το βάθος και την ελκυστικότητα της αγοράς.
Πρόκειται για αλλαγές που κινούνται περισσότερο στα διεθνή πρότυπα και φιλοδοξούν να βγάλουν το Χ.Α. από νοοτροπίες και πρακτικές που ανήκουν σε άλλες εποχές.
Μεταξύ άλλων, η ελεύθερη διασπορά για τις νέες εισαγωγές θα πρέπει να είναι τουλάχιστον 25%, ενώ για τις υφιστάμενες εισηγμένες ο πρώτος σχετικός έλεγχος θα γίνει τον Ιούλιο του 2025, που σημαίνει ότι δίνεται ένας χρόνος προθεσμία για προσαρμογές. Πλέον, με τη νέα διάταξη, οι εισηγμένες με κεφαλαιοποίηση έως 200 εκατ. ευρώ θα πρέπει να έχουν διασπορά το λιγότερο έως 25%, ενώ οι εισηγμένες με πάνω από 200 εκατ. ευρώ κεφαλαιοποίηση, θα μπορούν να έχουν διασπορά μικρότερη του 25%, αλλά όχι μικρότερη του 15%.
Σε μεγάλη εικόνα, σκοπός του νέου κανονισμού είναι να αναγκάσει τις διοικήσεις των εισηγμένων, αλλά και όσες εταιρείες θέλουν να εισαχθούν στην οργανωμένη αγορά, να αλλάξουν κουλτούρα, να αυξήσουν τη διασπορά της εταιρείας τους και να «απλώσουν» το μετοχικό αποτύπωμα περισσότερο, αυξάνοντας και την εμπορευσιμότητα των μετοχών. Στόχος είναι η ενίσχυση του κύρους του Χ.Α., η προσέλκυση νέων εταιρειών για εισαγωγή, η αύξηση της συναλλακτικής δραστηριότητας και η δημιουργία ενός πιο ελκυστικού οικοσυστήματος για τις εισηγμένες.
Συνάμα, ο νέος κανονισμός στοχεύει να «χτυπήσει» τα παρακμιακά φαινόμενα του να μένουν και να σέρνονται σε προβληματικό προφίλ για πέντε ή δέκα χρόνια εταιρείες σε επιτήρηση. Με την αλλαγή που προωθείται, μετά από δύο έτη παραμονής στην επιτήρηση θα επιβάλλεται αναστολή διαπραγμάτευσης.
Παράλληλα, καταργείται το ποσοτικό κριτήριο της κερδοφορίας, αν και η λειτουργική κερδοφορία θα παραμείνει ως στοιχείο αξιολόγησης της εισαγωγής νέων εταιρειών. Επίσης, για τις νέες εισαγωγές μπαίνει το νέο κριτήριο της ελάχιστης κεφαλαιοποίησης, η οποία θα είναι τα 40 εκατ. ευρώ, ώστε να διασφαλίζεται η εισαγωγή εταιρειών με ικανό μέγεθος στην Κύρια Αγορά. Οι μετοχές που βρίσκονται σε αναστολή λόγω διασποράς μικρότερης του 10% θα διαγράφονται, ενώ εναλλακτικά θα υπάρχει η δυνατότητα να μεταφέρονται στην Εναλλακτική Αγορά.
Διασπορά: Η διασπορά θεωρείται επαρκής, όταν είναι τουλάχιστον 25% του συνόλου των μετοχών της ίδιας κατηγορίας, κατανεμημένη σε τουλάχιστον 500 πρόσωπα, ή σε τουλάχιστον 300 πρόσωπα με παράλληλο διορισμό τουλάχιστον δύο ειδικών διαπραγματευτών. Κατά παρέκκλιση, επιτρέπεται διασπορά σε ποσοστό τουλάχιστον 15% για εταιρείες με κεφαλαιοποίηση τουλάχιστον 200 εκατ. ευρώ.
Κερδοφορία: Καταργείται το ποσοτικό κριτήριο, αλλά η λειτουργική κερδοφορία αποτελεί πρόσθετο κριτήριο αξιολόγησης. Η απαίτηση κερδοφορίας, σύμφωνα με παράγοντα της αγοράς ήταν ένα… ταμπού που έπρεπε να σπάσει, καθώς το ζητούμενο για την υποδοχή μιας εταιρείας σε οργανωμένη αγορά με στόχο την ανάπτυξή της, είναι αν έχει growth, αν έχει προοπτικές. Άλλωστε, κορυφαίοι τεχνολογικοί κολοσσοί του σήμερα που δεσπόζουν στη Wall Street και σε όλο τον κόσμο, στα πρώτα τους βήματα ήταν ζημιογόνοι.
Κεφαλαιοποίηση: Για την είσοδο στην Κύρια Αγορά θα απαιτείται κεφαλαιοποίηση τουλάχιστον 40 εκατ. ευρώ και ίδια κεφάλαια τουλάχιστον ενός εκατ. ευρώ, ενώ καταργείται το πιστοποιητικό φορολογικού ελέγχου, με στόχο να διευκολυνθούν οι νέες εισαγωγές.
Απαγόρευση μεταβίβασης μετοχών: Βασικοί μέτοχοι εκδοτών με κεφαλαιοποίηση μικρότερη των 200 εκατ. ευρώ και με ζημίες κατά την προηγούμενη χρήση της εισαγωγής απαγορεύεται να μεταβιβάσουν ποσοστό μεγαλύτερο του 25% του συνόλου των μετοχών τους κατά τους πρώτους έξι μήνες.
Πώς θα «ελέγχεται» η διασπορά
Η επαρκής διασπορά θα ελέγχεται δύο φορές το χρόνο σε εξαμηνιαία βάση (Ιανουάριο και Ιούλιο) με βάση την κεφαλαιοποίηση της αρχικής εισαγωγής και τη μέση διασπορά κάθε εξάμηνης περιόδου που αφορά ο έλεγχος. Ο έλεγχος θα διενεργείται με βάση τις ανακοινώσεις σημαντικών μεταβολών δικαιωμάτων ψήφου του Εκδότη για συναλλαγές που διενεργήθηκαν έως και την τελευταία ημέρα διαπραγμάτευσης της περιόδου αναφοράς.
Σε περίπτωση που μειωθεί η διασπορά κάτω του επιτρεπτού ποσοστού και η συγκεκριμένη μετοχή δεν υπάγεται στην διαβάθμιση Υψηλής Συναλλακτικής Δραστηριότητας, θα παρέχεται προθεσμία έξι μηνών για την αποκατάσταση, με δυνατότητα παράτασης επιπλέον έξι μηνών, κατόπιν αιτιολογημένου αιτήματος του εκδότη. Επίσης, οι εκδότες υποχρεούνται να διορίσουν άμεσα τουλάχιστον δύο ειδικούς διαπραγματευτές εντός τριμήνου.
Στην περίπτωση μη εμπρόθεσμης αποκατάστασης της διασποράς, η μετοχή θα μεταφέρεται στην Κατηγορία Επιτήρησης εφόσον το ποσοστό είναι τουλάχιστον 10% και δεν υπάγεται στην διαβάθμιση Υψηλής Συναλλακτικής Δραστηριότητας, ενώ εάν το ποσοστό υπολείπεται του 10%, θα αναστέλλεται άμεσα η διαπραγμάτευση προς διαγραφή.
Για τους ήδη εισηγμένους εκδότες κατά την έναρξη ισχύος του νέου Καν/ΧΑ, ο 1ος έλεγχος επάρκειας διασποράς του Χ.Α. θα διενεργηθεί τον Ιούλιο 2025 με βάση τη μέση κεφαλαιοποίηση και τη μέση διασπορά του 1ου εξαμήνου του 2025, ενώ για τους επόμενους ελέγχους, θα λαμβάνεται υπόψη πάντα η κεφαλαιοποίηση του πρώτου ελέγχου και η μέση διασπορά της εξάμηνης περιόδου που αφορά κάθε έλεγχος.
Επιτήρηση
Με το νέο κανονισμό, προστίθεται ως νέος λόγος υπαγωγής στην Κατηγορία Επιτήρησης η μη τήρηση επαρκούς διασποράς σε συνεχή βάση. Τίθεται όριο τουλάχιστον 50% των συνολικών ιδίων κεφαλαίων για τις μη ρυθμισμένες ληξιπρόθεσμες οφειλές του Εκδότη και αλλάζει ο τρόπος υπολογισμού των Ιδίων Κεφαλαίων για τον έλεγχο των Αρνητικών Ιδίων Κεφαλαίων και των Ζημιών, με εφαρμογή από 1.1.2025.
Επίσης, περιορίζεται ο χρόνος παραμονής μιας εταιρείας στην Κατηγορία Επιτήρησης στα δύο έτη κατ' ανώτατο όριο. Για τις εισηγμένες που βρίσκονται ήδη στην κατηγορία Επιτήρησης κατά την έναρξη ισχύος του νέου κανονισμού, δηλαδή από την αρχή του 2025, ο έλεγχος και το «ζύγισμα» θα λάβει χώρα τον Μάιο του 2025.