Η άφιξη μιας νέας γενιάς chatbots και εφαρμογών τεχνητής νοημοσύνης έχει τροφοδοτήσει μια παγκόσμια υστερία με την αγορά της ΤΝ να εκτινάσσεται, ενώ παράλληλα καλλιεργείται ο φόβος πως οι άνθρωποι μπορεί να ξεπεραστούν από τα δημιουργήματά τους. Ακόμα και οι μεγαλύτεροι υποστηρικτές της τεχνητής νοημοσύνης ζήτησαν πρόσφατα μορατόριουμ στην περαιτέρω έρευνα μέχρι να μπορέσουμε να αξιολογήσουμε καλύτερα τους κινδύνους.
Η παγκόσμια αγορά τεχνητής νοημοσύνης αναπτύσσεται ταχύτατα, καθώς σύμφωνα με έκθεση της Grand View Research, το μέγεθος της αγοράς ΤΝ έφτανε το 2020 στα 62,35 δισ. δολάρια και εκτιμάται πως από το 2021 έως το 2028 θα αυξηθεί με ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης 40,2%. Ειδικότερα η τρέχουσα αξία της παγκόσμιας αγοράς τεχνητής νοημοσύνης είναι 136,6 δισ. δολάρια και αναμένεται να φτάσει τα 1,81 τρισ. δολάρια μέχρι το 2030.
Η υπολογιστική δύναμη που εκπαιδεύει τα μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης έχει αυξηθεί κατά 100 εκατ. φορές τα τελευταία 10 χρόνια, με αποτέλεσμα να έχουν εξελιχθεί από το αρχάριο επίπεδο του να αναγνωρίζουν καθημερινές εικόνες, σε... υπερανθρώπους που πραγματοποιούν ένα τεράστιο αριθμό εργασιών. Είναι σε θέση να περάσουν τις εξετάσεις για τον Δικηγορικό Σύλλογο και να γράψουν το 40% του κώδικα ενός μηχανικού λογισμικού. Μπορούν να δημιουργήσουν ρεαλιστικές φωτογραφίες που δεν υπάρχουν και να σας πουν πώς να κατασκευάσετε ένα βιοχημικό όπλο.
Παρά την εντυπωσιακή πρόοδο της τεχνητής νοημοσύνης, υπάρχουν ακόμη προκλήσεις και ηθικές ανησυχίες που πρέπει να αντιμετωπιστούν. Η προστασία της ιδιωτικής ζωής, η ασφάλεια και η πιθανή κατάχρηση της τεχνητής νοημοσύνης είναι κρίσιμα ζητήματα που απαιτούν προσεκτική εξέταση και ρύθμιση. Η διασφάλιση της διαφάνειας και της επεξηγηματικότητας της τεχνητής νοημοσύνης είναι επίσης απαραίτητη, όπως και η ελαχιστοποίηση της πιθανότητας αλγοριθμικής προκατάληψης.
Ποιοι επενδύουν στην τεχνητή νοημοσύνη
Ο ανταγωνισμός στον τομέα έχει πάρει ήδη φωτιά. Από τον περασμένο Νοέμβριο, όταν το ChatGPT έγινε ευρέως διαθέσιμο, ένα τεράστιο κύμα κεφαλαίων και ταλέντων έχει στραφεί προς την έρευνα για την γνωστική εκπαίδευση της ΤΝ. Από την DeepMind, που είχε λάβει χρηματοδότηση 23 εκατ. δολάρια το 2012, έχουμε φτάσει σε τουλάχιστον οκτώ οργανισμούς που θα συγκεντρώσουν αθροιστικά επενδύσεις ύψους 20 δισ. δολαρίων το 2023.
Ο ιδρυτής της Tesla, Έλον Μασκ, δείχνει ιδιαίτερα «αφοσιωμένος» στην Τεχνητή Νοημοσύνη, καθώς επενδύει στην αγορά μικροτσίπ ενώ προσελκύει και δυνατά ονόματα του χώρου για να τον βοηθήσουν στην προσπάθειά του να αναπτύξει τεχνητή νοημοσύνη που θα συναγωνιζόταν το ChatGPT του OpenAI, που είχε υπάρξει συνιδρυτής το 2015.
Η DeepMind, αποτελεί έναν από τους παλαιότερους παίκτες στην αγορά και αποτελεί το όχημα για την Google, καθώς ο τεχνολογικός κολοσσός τρέχει να καλύψει το κενό που δημιουργήθηκε με τη Microsoft.
Παράλληλα και η Amazon έχει προαναγγείλει τα σχέδια της για να αναπτύξει το δικό της σύστημα ΤΝ για τους πελάτες της στο cloud, καθώς και μια αγορά για εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης από άλλες εταιρείες.
Επίσης, πολλές κινεζικές εταιρείες όπως Baidu, JD.com, Netease ή ByteDance έχουν ανακοινώσει το τελευταίο διάστημα πως εργάζονται στη δημιουργία ενός δικό τους μοντέλο chatbot, ενώ η Κίνα έχει ανακοινώσει πως στοχεύει μέχρι το 2030 να αποτελεί παγκόσμιο ηγέτη στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης.
Προσπάθεια των κυβερνήσεων να περιορίσουν την ΑΙ
Στα τέλη Μαρτίου, ο Έλον Μάσκ και περισσότερα από 1.000 άτομα που αποτελούν εκ των κορυφαίων ειδικών σε θέματα Τεχνητής Νοημοσύνης ζήτησαν να υπάρξει παύση στην ανάπτυξη συστημάτων πιο ισχυρών από το νέο GPT-4 του OpenA.I., μέχρι να υπάρξει ο κατάλληλος έλεγχος για αποφυγή των όποιων κινδύνων μπορούν να υπάρξουν για την ανθρωπότητα, σημειώνοντας πως «τα ισχυρά συστήματα τεχνητής νοημοσύνης θα πρέπει να αναπτυχθούν μόνο όταν είμαστε βέβαιοι ότι τα αποτελέσματά τους θα είναι θετικά και οι κίνδυνοι θα είναι διαχειρίσιμοι».
«Η επιστολή δεν είναι τέλεια, αλλά το πνεύμα είναι σωστό: πρέπει να επιβραδύνουμε μέχρι να κατανοήσουμε καλύτερα ποιες είναι οι συνέπειες», είπε ο Γκάρι Μάρκους, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης που υπογράφει την επιστολή στο Reuters και προσθέτει πως «μπορεί να προκαλέσουν σοβαρή ζημιά... οι μεγάλοι παίκτες γίνονται ολοένα και πιο μυστικοπαθείς για το τι κάνουν, γεγονός που καθιστά δύσκολο για την κοινωνία να αμυνθεί έναντι οποιασδήποτε ζημιάς μπορεί να προκληθεί».
Ωστόσο η επιστολή έχει προκαλέσει διαμάχη καθώς ορισμένες υπογραφές αποδείχθηκαν ψεύτικες, ενώ ορισμένοι ερευνητές των οποίων η εργασία αναφέρθηκε δήλωσαν ότι δεν συμφωνούν με την επιστολή.
Στην Κίνα, λίγες ώρες μετά την ανακοίνωση της Alibaba ότι δημιούργησε ένα πρόγραμμα τεχνητής νοημοσύνης παρόμοιο με το ChatGPT, η κινεζική κυβέρνηση παρενέβη ανακοινώνοντας ότι δεν θα γίνει ανεκτή η ανεξέλεγκτη έρευνα και ανάπτυξη τεχνητής νοημοσύνης στη χώρα και θα επιβάλλεται «επιθεώρηση ασφαλείας», ώστε να εξασφαλιστεί «η υγιής ανάπτυξη και εφαρμογή βάσει προδιαγραφών της τεχνολογίας γενετικής τεχνητής νοημοσύνης».
Στην Ευρώπη, έχει ξεκινήσει η συζήτηση για να υπάρξει ένα θεσμικό πλαίσιο για την τεχνητή νοημοσύνη που θα αποτελέσει ορόσημο και θα εγγυάται την ασφάλεια και τα θεμελιώδη δικαιώματα των πολιτών και των επιχειρήσεων, ενισχύοντας παράλληλα την αποδοχή της ΤΝ, τις επενδύσεις και την καινοτομία σε ολόκληρη την ΕΕ. Έχει προταθεί να υπάρξει η κατηγοριοποίηση των διαφόρων εργαλείων ΑΙ ανάλογα με το εκτιμώμενο επίπεδο κινδύνου τους- από χαμηλό μέχρι μη αποδεκτό, ενώ οι εταιρείες που θα παραβαίνουν τους κανόνες θα απειλούνται με βαρύτατα πρόστιμα.
Ωστόσο προς το παρόν υπάρχουν μόνο συζητήσεις, ενώ όταν ολοκληρωθεί και ψηφιστεί το νομοσχέδιο, αναμένεται να υπάρξει και μια περίοδος χάριτος για τις επιχειρήσεις περίπου 2 ετών, μέχρι να τεθεί σε πλήρη εφαρμογή η νέα ευρωπαϊκή Οδηγία.
Στην Ιταλία, η υπηρεσία προστασίας δεδομένων της χώρας ανακοίνωσε πρόσφατα πως προχωράει σε άρση της προσωρινής απαγόρευσης που είχε επιβληθεί στα τέλη Μαρτίου στο ChatGPT, εάν η εταιρεία συμμορφωθεί σε μια σειρά απαιτήσεων/ προϋποθέσεων σε θέματα προστασίας δεδομένων και ιδιωτικότητας ως τα τέλη του Απριλίου.
Άλλες ευρωπαϊκές αρχές, στη Γαλλία, την Ιρλανδία και τη Γερμανία, προσέγγισαν την Ιταλία προκειμένου να καθοριστεί κοινή θέση σχετικά με το ChatGPT. Επίσης η υπηρεσία προστασίας δεδομένων της Ισπανίας ζήτησε από την αρμόδια αρχή της ΕΕ να αξιολογήσει τους προβληματισμούς σε θέματα ιδιωτικότητας για το ChatGPT.
Στη Γαλλία, η Εθνοσυνέλευση ενέκρινε τον Μάρτιο τη χρήση τεχνητής νοημοσύνης σε συστήματα παρακολούθησης με βίντεο κατά τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Παρισιού το 2024, όμως η γαλλική επιτροπή για την πληροφορική και τις ελευθερίες (CNIL), που επιτηρεί την ψηφιακή χρήση των προσωπικών δεδομένων στη χώρα, εξετάζει καταγγελίες σχετικά με το ChatGPT για χρήση προσωπικών δεδομένων.
Η Βρετανία είχε πει τον Μάρτιο ότι σκοπεύει να μοιράσει την ευθύνη για τη διαχείριση της ΑΙ μεταξύ των ρυθμιστικών αρχών που είναι αρμόδιες για τα ανθρώπινα δικαιώματα, την υγεία και την ασφάλεια και τον ανταγωνισμό, αντί να δημιουργήσει νέο φορέα, ενώ στην Αυστραλία η κυβέρνηση ζήτησε συμβουλές ως προς τη διαχείριση της ΑΙ από το κύριο επιστημονικό συμβουλευτικό σώμα της χώρας και εξετάζει τα επόμενά της βήματα.
Στις ΗΠΑ, η διοίκηση Μπάιντεν θέλει να υπάρξει δημόσια διαβούλευση για πιθανά μέτρα λογοδοσίας και περιορισμού στα συστήματα ΑΙ. Ο Αμερικανός πρόεδρος έχει αναφερθεί σχετικά με τα πιθανά οφέλη της ΑΙ, ωστόσο έχει επισημάνει ότι είναι σημαντικό να εξεταστούν οι πιθανοί κίνδυνοι για την κοινωνία, την εθνική ασφάλεια και την οικονομία. Επίσης στον Καναδά έχει ξεκινήσει έρευνα για την τεχνολογία OpenAI από το Γραφείο του Επιτρόπου Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων.
Ο Τάρο Κόνο, υπουργός Ψηφιακής Μεταρρύθμισης της Ιαπωνίας ανέφερε πως θέλει να συζητηθούν οι τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης – περιλαμβανομένου του ChatGPT- στην επερχόμενη συνάντηση των υπουργών που είναι αρμόδιοι για θέματα ψηφιακών τεχνολογιών της G7, επιθυμώντας να υπάρξει ένα κοινό μήνυμα από τη G7.
Τελικά, κινδυνεύουμε από την Τεχνητή Νοημοσύνη;
Οι φόβοι απέναντι στο νέο που έρχεται δεν είναι κάτι πρωτόγνωρο, με την ανθρωπότητα να ανησυχεί πάντα για το τι θα μπορούσε να συμβεί αν τα δημιουργήματά της αποκτούσαν νοημοσύνη. Από τα γκόλεμ (μυθικά πλάσματα από πηλό στην εβραϊκή μυθολογία), μέχρι τον Φρανκεστάιν και τον HAL στο Space Oddysey του Στάνλει Κιούμπρικ η ανθρωπότητα έδειχνε πως φοβάται αυτό που δεν γνωρίζει.
Ωστόσο δεν παύουν να είναι μηχανήματα που ελέγχονται από τους ανθρώπους και υπάρχουν όρια σε αυτή την «ευφυΐα». Όπως είπε πρόσφατα ο βετεράνος ρομποτιστής του ΜΙΤ Ρότνει Μπρούκς, είναι σημαντικό να μην μπερδεύουμε την «απόδοση με την ικανότητα».
Τα όρια για το τι μπορεί να πετύχει η ΤΝ διευρύνονται καθημερινά, καθώς εκεί αντανακλάται η ανθρώπινη εφευρετικότητα και η αδιάκοπη αναζήτηση της γνώσης, οπότε αναπόφευκτα θα υπάρξουν νέες προκλήσεις και ηθικά διλήμματα. Καθώς η τεχνητή νοημοσύνη συνεχίζει να αναπτύσσεται, επαναπροσδιορίζει τον τρόπο με τον οποίο ζούμε, εργαζόμαστε και αλληλεπιδρούμε με τον κόσμο γύρω μας.
Η υιοθέτηση των ευκαιριών που παρουσιάζονται και η ταυτόχρονη αντιμετώπιση των προκλήσεων θα είναι το κλειδί για να ξεκλειδώσουμε ένα μέλλον όπου η Τεχνητή Νοημοσύνη θα χρησιμεύει ως δύναμη για το καλό, οδηγώντας στην πρόοδο και την ευημερία για τις επόμενες γενιές.
Το μυθιστόρημα «Φρανκενστάιν» της Μαίρη Σέλλεϋ που δημοσιεύτηκε το 1818 αφηγείται την ιστορία ενός πανέξυπνου πλάσματος που μελετά τον κόσμο γύρω του, μαθαίνοντας πώς να μιλάει, να διαβάζει ποίηση και να αντιλαμβάνεται τα ανθρώπινα συναισθήματα. Όμως οι άνθρωποι δεν εκτιμούσαν αυτά τα κατορθώματα, βλέποντας μόνο ένα τέρας, οπότε το «τέρας» τελικά στρέφεται εναντίον του δημιουργού του.
Στο βιβλίο «Ο Δαρβίνος ανάμεσα στις μηχανές», ο Μπάτλερ παρατήρησε ότι οι άνθρωποι δημιουργούμε τους διαδόχους μας και καθημερινά δίνουμε στις μηχανές μεγαλύτερη δύναμη, παρέχοντας σε αυτές κάθε είδους έξυπνες επινοήσεις αυτή την αυτορρυθμιζόμενη, αυτοδραστική δύναμη που θα είναι γι' αυτές ό,τι ήταν η διάνοια για την ανθρώπινη φυλή. Όταν αυτή η διαδικασία φτάσει στο αποκορύφωμά της, προέβλεψε ο Μπάτλερ, «ο άνθρωπος θα έχει γίνει για τη μηχανή ότι το άλογο και ο σκύλος για τον άνθρωπο».