Στα σκαριά είναι το «Ταμείο Ανάκαμψης» της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την άμυνα, σύμφωνα με την πρώτη ευρωπαϊκή βιομηχανική στρατηγική στον τομέα, που παρουσιάστηκε την περασμένη εβδομάδα. Ο πόλεμος στην Ουκρανία και η επιθετική πολιτική της Ρωσίας έχουν καταστήσει επιβεβλημένη πλέον την ισχυροποίηση και τον συντονισμό της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας, ώστε να παράγει όπλα και πυρομαχικά για να εξοπλιστούν επαρκώς οι ευρωπαϊκές χώρες.
Ο ευρωπαϊκός σχεδιασμός που ανακοινώθηκε την περασμένη εβδομάδα προβλέπει αρχικά ένα μικρό ποσό, 1,5 δισ. ευρώ, για τις πρώτες ενέργειες συντονισμού της ευρωπαϊκής βιομηχανίας, ενώ απώτερος στόχος είναι ένα μεγάλο πρόγραμμα τύπου «Ταμείου Ανάκαμψης» για την άμυνα, με κονδύλια για επενδύσεις της τάξεως των 100 δισ. ευρώ.
Σύμφωνα με τη νέα ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανική στρατηγική (EDIS), η ΕΕ επιδιώκει επιτάχυνση παραγωγής όπλων διαθέτοντας κονδύλια για κοινά αμυντικά προγράμματα, ώστε η ευρωπαϊκή βιομηχανική βάση να είναι σε θέση να παρέχει όλα τα αμυντικά προϊόντα υπό οποιεσδήποτε συνθήκες. Στόχος είναι τα κράτη-μέλη να μπορούν να προμηθεύονται τουλάχιστον το 40% του αμυντικού εξοπλισμού τους συνεργατικά έως το 2030.
Τόσο ο επίτροπος Εσωτερικής Αγοράς Τιερί Μπρετόν όσο και η επίτροπος Ανταγωνισμού Μαργκρέτε Βεστάγκερ έσπευσαν να διευκρινίσουν ότι η Κομισιόν «δεν αντικαθιστά τα κράτη-μέλη όσον αφορά τη διαχείριση των αμυντικών δαπανών τους», απλώς προτείνει μια κοινή στρατηγική που θα διασφαλίσει «ευρωπαϊκή αυτονομία» μέσω του ευρωπαϊκού αμυντικού επενδυτικού προγράμματος (EDIP), που έρχεται ως συνέχεια των αντίστοιχων κανονισμών για κοινές προμήθειες (EDIRPA) και παραγωγή πυρομαχικών (ASAP) πέρυσι, ώστε να επιταχυνθεί η παραγωγή πυρομαχικών προς το Κίεβο.
Δηλαδή η Κομισιόν δίνει κίνητρα στις ευρωπαϊκές αμυντικές βιομηχανίες να ανταγωνιστούν τις αντίστοιχες αμερικανικές, καθώς και οι δύο Ευρωπαίοι αξιωματούχοι επισήμαναν ότι από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία το μεγαλύτερο ποσοστό εξαγοράς οπλικών συστημάτων έγινε εκτός της Ένωσης. «Από το 2022, το 75% της αγοράς στρατιωτικών εξοπλισμών δόθηκε σε μη ευρωπαϊκές εταιρείες, εκ των οποίων το 68% ήταν αμερικανικές», ανέφερε ο Τ. Μπρετόν. Επομένως, στόχος της ΕΕ είναι να πραγματοποιηθεί έως και το ήμισυ των αγορών εξοπλισμών εντός του «μπλοκ» έως το 2035.
Κομμάτι της ευρωπαϊκής άμυνας και η Ελλάδα, που δυστυχώς, ενώ οι αμυντικές της δαπάνες ξεπερνούν το 2% του ΑΕΠ, παραμένει ένας πολύ καλός καταναλωτής εξοπλιστικών συστημάτων αλλά ανύπαρκτος παραγωγός. Η δεκαετής οικονομική κρίση άφησε την αμυντική βιομηχανία της χώρας «λαβωμένη», περισσότερο υποβαθμισμένη όμως είναι πλέον η κρατική αμυντική βιομηχανία καθώς τόσο η ΕΑΒ όσο και τα ΕΑΣ είναι σε κατάσταση …αποσύνθεσης.
Το ερώτημα που τίθεται πλέον στην Ελλάδα είναι ξεκάθαρο, πόσο θέλει να ωφεληθεί από αυτό το «πακέτο» της ΕΕ ώστε να δημιουργήσει μια ισχυρή αμυντική βιομηχανία που θα μπορεί να προμηθεύει την χώρα αλλά και την Ευρώπη συνολικά.
Η ΕΑΒ και το «στοίχημα» Δένδια
Η Ελληνική Αεροπορική Βιομηχανία (ΕΑΒ) αποτελεί το προσωπικό «στοίχημα» του υπουργού Εθνικής Άμυνας Νίκου Δένδια, καθώς μετά την παραδοχή της τραγικής κατάστασης που έχει φτάσει η μεγάλη κρατική εταιρεία αποφάσισε να αναλάβει πρωτοβουλίες εξυγίανσης.
Τα πρώτα βήματα έγιναν ήδη και μοιάζουν ενθαρρυντικά, καθώς ο υπουργός πέρασε την δικαιοδοσία της ΕΑΒ από το υπουργείο Οικονομικών στο Εθνικής Άμυνας.
Η ΕΑΒ εδώ και χρόνια δεν μπορεί να εκτελέσει συμφωνίες συντήρησης και επισκευής εκατοντάδων εκατομμυρίων για δεκαετίες. Πάνω από 350 εκατομμύρια ευρώ απαίτηση στον ισολογισμό της εταιρείας δεν θα εισπραχθεί ποτέ. Αφορά πρόγραμμα προ εικοσαετίας και πλέον.
Δεν υπάρχει απογραφή αποθήκης από το 2014 και πάνω από 120 εκατομμύρια της Πολεμικής Αεροπορίας έχουν δοθεί και καταβληθεί για προγράμματα που δεν έχουν υλοποιηθεί.
Επίσης οι ισολογισμοί της ΕΑΒ δεν μπορούν να επαληθευτούν από τους ελεγκτές και περιλαμβάνουν κυρίως ανεκτέλεστο έργο. Ενώ η εταιρεία αδυνατεί να προσλάβει εξειδικευμένο προσωπικό για να προχωρήσει στην υποστήριξη των μέσων.
Την ίδια ώρα η «αιμορραγία» προσωπικού είναι σε μηνιαία βάση, σχεδόν 10 άτομα κάθε μήνα παραιτούνται, λόγω των πολύ κακών μισθών που παίρνουν. Επίσης, ενώ η ΕΑΒ είναι πιστοποιημένη για την επισκευή και συντήρηση μεταγωγικών αεροσκαφών C-130, αυτή αδυνατεί να το κάνει αφήνοντας τα πολύτιμα για τις Ένοπλες Δυνάμεις αεροσκάφη να «σαπίζουν» στα υπόστεγα και στην πίστα της εταιρείας.
Η πικραμένη ιστορία των ΕΑΣ και τα βλήματα 155 mm
Την ώρα που η Ουκρανία κυριολεκτικά παρακαλεί την Ευρώπη για βλήματα 155 mm και ο επίτροπος Εσωτερικής Αγοράς Τιερί Μπρετόν μετά από επίσκεψη στα Ελληνικά Αμυντικά Συστήματα (ΕΑΣ) στον Υμηττό δήλωσε ενθουσιασμένος και θεώρησε ότι η ελληνική εταιρεία θα ήταν από τις πρώτες που θα έμπαιναν στο πρόγραμμα, εδώ στην Ελλάδα …μετακομίζουμε και κλείνουμε την παραγωγή.
Μάλιστα, είχε πέσει στο τραπέζι ευρωπαϊκή πρόταση για παροχή χρηματοδότησης 60 - 80 εκατ. ευρώ στα ΕΑΣ, τη μοναδική εγχώρια αμυντική βιομηχανία παραγωγής πυρομαχικών και πυραυλικών συστημάτων, προκειμένου να αναβαθμίσουν τις εγκαταστάσεις τους για αυξήσουν την παραγωγική δυναμικότητα.
Υπενθυμίζεται ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε να διαθέσει περισσότερα από 500 εκατ. ευρώ για την αύξηση της παραγωγής πυρομαχικών προκειμένου να βοηθήσει την Ουκρανία και να αναπληρώσει τα αποθέματα των χωρών μελών της ΕΕ.
Τα ΕΑΣ έχουν εγκαταστάσεις στον Υμηττό που γίνονται τα μεταλλικά μέρη των βλημάτων που είναι και το ακριβότερο κομμάτι, στο Λαύριο όπου γίνονται οι γομώσεις και στην Μάνδρα έχουν άλλες εγκαταστάσεις. Οι τελευταίες εξελίξεις μιλούν για κλείσιμο του εργοστασίου στον Υμηττό και μεταφορά μόνο του 1/3 αυτού στις εγκαταστάσεις της Μάνδρας καθώς είναι πολύ μικρότερος χώρος.
Να σημειωθεί ότι στο εργοστάσιο του Υμηττού παράγονται τα πυρομαχικά για το οπλικό σύστημα που είναι πολύ σημαντικό για την Ουκρανία το IRIS-T. Για την ακρίβεια, βρίσκεται στη γραμμή παραγωγής παραγγελία 30 εκατ. ευρώ από τη γερμανική Diehl, η οποία όμως και θα σταματήσει, προκειμένου να μεταφερθούν και να ξαναστηθούν τα μηχανήματα στο εργοστάσιο της Μάνδρας.
Την ίδια ώρα, δημοσίευμα της Καθημερινής θέλει τα έκπτωτα ΕΑΣ - την απόφαση έλαβε ο υπουργός Εθνικής Άμυνας Νίκος Δένδιας για παραγγελία πυρομαχικών του 2006 που δεν έχει ακόμα παραδοθεί - να υποβάλλουν τριπλή υποψηφιότητα για συμμετοχή στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα ASAP (Act in Support Ammunition Production) μέσω του οποίου διεκδικεί κοινοτικά κονδύλια για την αναβάθμιση του εργοστασίου στο Λαύριο.
Τα ΕΑΣ ζητούν 50 εκατ. ευρώ για επαναλειτουργία της γραμμής παραγωγής ΤΝΤ, 20 εκατ. ευρώ για τη γόμωση των βλημάτων 155 χιλιοστών και 13 εκατ. ευρώ για την παραγωγή κόκκων των βλημάτων υψηλής εκρηκτικότητας «base bleed». Από το σύνολο των 83 εκατ. ευρώ, η πρόταση των ΕΑΣ προβλέπει ότι το 45% θα προέρχεται από ευρωπαϊκούς πόρους και το υπόλοιπο 55% από ιδιώτη επενδυτή και συγκεκριμένα τον όμιλο CSG από την Τσεχία.