Το θετικό μήνυμα ότι το επόμενο βήμα στις σχέσεις Ελλάδας - Τουρκίας μπορεί να είναι η προσέγγιση για οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ έστειλε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στις δηλώσεις του μετά τη συνάντηση που είχε με τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στο Μέγαρο Μαξίμου.
Ο Έλληνας πρωθυπουργός ανακοίνωσε, επίσης, την υπογραφή της διακήρυξης φιλίας και καλής γειτονίας ανάμεσα στις δύο χώρες 100 χρόνια μετά τη συνθήκη της Λωζάνης υπενθυμίζοντας το σύμφωνο Βενιζέλου - Ινονού το 1930. Ο κ. Μητσοτάκης επαναβεβαίωσε, ακόμα, τη διαφωνία της Αθήνας με την Άγκυρα στο Κυπριακό ενώ είπε με νόημα ότι «είμαι σίγουρος ότι υπάρχουν φωνές που δεν συμφωνούν με αυτή την προσέγγιση, όμως έχουμε ευθύνη να φέρουμε τις δύο χώρες δίπλα-δίπλα όπως είναι και τα σύνορά μας».
Ο πρωθυπουργός, μάλιστα, αποδέχτηκε πρόσκληση να επισκεφθεί την Άγκυρα την ερχόμενη άνοιξη.
«Σήμερα πράγματι είναι μία μέρα ξεχωριστή καθώς ύστερα από επτά χρόνια συνέρχεται το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας Ελλάδος και Τουρκίας», επεσήμανε ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης στις κοινές δηλώσεις με τον πρόεδρο της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, αμέσως μετά τη συνάντησή τους στο Μέγαρο Μαξίμου. «Ένα γεγονός το οποίο νομίζω από μόνο του σηματοδοτεί την πρόθεση των δύο χωρών μας να αναζητήσουν νέους δημιουργικούς δρόμους στις μεταξύ τους σχέσεις».
Επεσήμανε ότι στο διάστημα στο οποίο μεσολάβησε αντιμετωπίσαμε πρωτόγνωρες προκλήσεις που δεν γνωρίζουν σύνορα, με ειδική αναφορά στην τριετή πανδημία, κι έναν πόλεμο στην καρδιά της Ευρώπης που προκάλεσε ενεργειακή, πληθωριστική και επισιτιστική κρίση αλλά και μεγάλες φυσικές καταστροφές. Επίσης και στις περιφερειακές συγκρούσεις που εγείρουν σοβαρή ανησυχία.
«Αλλά και οι διμερείς μας σχέσεις γνώρισαν διακυμάνσεις, που κάποιες στιγμές τις απείλησαν επικίνδυνα και μαζί τους την ασφάλεια και την ειρήνη στην Ανατολική Μεσόγειο», είπε ο πρωθυπουργός και υπογράμμισε ότι είναι εξαιρετικά σημαντικό ότι τους τελευταίους μήνες οι δύο χώρες βαδίζουν σε ένα πιο ήρεμο μονοπάτι.
«Ελλάδα και Τουρκία, Τουρκία και Ελλάδα οφείλουν να ζουν ειρηνικά. Να διατυπώνουν τις διαφορές τους που είναι γνωστές, να τις συζητούν με ειλικρίνεια και να αναζητούν συνέχεια λύσεις. Και αν αυτές δεν γεφυρώνονται, πάντως να μην παράγουν αυτόματα εντάσεις και κρίσεις», τόνισε.
Ανέφερε ότι στο Βίλνιους σε αυτή την κατεύθυνση αποφάσισαν να πιάσουν και πάλι το νήμα των επαφών τους σε τρία επίπεδα, τον πολιτικό διάλογο, τη θετική ατζέντα και τα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης.
Έκανε μία αναδρομή στις δύο προηγούμενες συναντήσεις και επεσήμανε ότι γίνεται και τώρα μία αποτίμηση των κοινών προσπαθειών και της προόδου που οδήγησε σε μια σειρά σημαντικών συμφωνιών σε πολλά επίπεδα, στην ηλεκτρική ενέργεια, στο εμπόριο, στην εκπαίδευση, τον αθλητισμό, την τεχνολογία, τον Τουρισμό, τη σύσφιξη των οικονομικών σχέσεων, την προώθηση της συναντίληψης και ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών στον αγροτικό τομέα, στην έρευνα, την καινοτομία.
«Στο μεταναστευτικό διαπιστώσαμε τη σημαντική μείωση των ροών το τελευταίο διάστημα ως αποτέλεσμα της συστηματικής φύλαξης των χερσαίων και των θαλασσίων συνόρων μας. Θα πρόσθετα ωστόσο και λόγω της πολύ καλύτερης συνεργασίας της Αστυνομίας, του Λιμενικού και της Ακτοφυλακής και των δύο χωρών», πρόσθεσε επισημαίνοντας ότι αυτή η συνεργασία μπορεί και πρέπει να βελτιωθεί και περισσότερο.
«Αναφορικά με τη σταθερή υποστήριξη της Ελλάδος για την ευρωπαϊκή ενταξιακή πορεία της Τουρκίας, η χώρα μας στηρίζει τη διευκόλυνση χορήγησης θεωρήσεων στο πλαίσιο πάντα του ευρωπαϊκού κεκτημένου ώστε να μπορεί η νέα γενιά της Τουρκίας, οι επιστήμονες, οι επιχειρηματίες, οι φοιτητές να αναπτύξουν στενότερες σχέσεις με την Ευρώπη. Επιπλέον η Ελλάδα ζήτησε και εξασφάλισε την έγκριση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ώστε να ενεργοποιηθεί η δυνατότητα Τούρκων πολιτών και των οικογενειών τους να επισκέπτονται όλο το χρόνο για επτά μέρες δέκα νησιά μας που είτε διαθέτουν προσφυγικές δομές είτε έχουν άμεσες πορθμειακές συνδέσεις με την Τουρκία», είπε ο πρωθυπουργός. Μίλησε για μια πρωτοβουλία με ένα ισχυρό μήνυμα που δηλώνει και μια μεγάλη αλήθεια «ότι τα ελληνικά νησιά αποτελούν γέφυρα επικοινωνίας και φιλίας μεταξύ των δύο χωρών» υπογράμμισε μεταξύ άλλων ο πρωθυπουργός.
Ερντογάν: «Αδέρφια» οι Τούρκοι και οι Έλληνες
Από την πλευρά του ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στις δηλώσεις του χρησιμοποίησε τον όρο «αδέρφια» για Έλληνες και Τούρκους προσθέτοντας ότι «δεν υπάρχει πρόβλημα τόσο μεγάλο μεταξύ μας που δεν μπορεί να λυθεί».
Ο Τούρκος πρόεδρος επέλεξε, επίσης, να αναφερθεί στο κλείσιμο του καταυλισμού του Λαυρίου αλλά και στην «τουρκική» μειονότητα στην Θράκη για να λάβει την απάντηση του Έλληνα πρωθυπουργού ότι «ο προσδιορισμός της μειονότητας καθορίζεται από τη Συνθήκη της Λωζάνης» με τον κ. Ερντογάν να μην δίνει συνέχεια στην τοποθέτησή του αυτή.
Ερντογάν: Δεν υπάρχει πρόβλημα που να μην μπορούμε να λύσουμε
Παίρνοντας τον λόγο, ο Ταγίπ Ερντογάν δήλωσε ότι «πρέπει μια φορά τον χρόνο να πραγματοποιούνται συναντήσεις. Είχαμε ωφέλιμες συζητήσεις. Μιλήσαμε για τα βήματα που μπορούν να γίνουν για την ανάπτυξη της συνεργασίας μας. Με τη "Διακήρυξη της Αθήνας" περί σχέσεων φιλίας και καλής γειτονίας επιβεβαιώσαμε τη βούληση για ανάπτυξη των σχέσεών μας. Είμαστε ικανοποιημένοι που βλέπουμε τα αποτελέσματα όσων συμφωνήσαμε το 2021.
Συμφωνήσαμε να ανεβάσουμε στα 10 δισ. δολάρια το διεθνές εμπόριο. Συμφωνήσαμε την κατασκευή δεύτερης γέφυρας στους Κήπους και επιθυμούμε να συσφίξουμε τις σχέσεις στον τουριστικό και πολιτιστικό τομέα.
Μιλήσαμε για τη στάση μας στο Αιγαίο και τη Μεσόγειο και ζητήσαμε από τους υπουργούς Εξωτερικών να το συζητήσουν με αποφασιστικό τρόπο.
Ειλικρινής μας ευχή είναι να λύσουμε τα προβλήματα με κοινές προσπάθειες, στο πλαίσιο του εποικοδομητικού διαλόγου. Συζητήσαμε πώς θα εξελίξουμε τη συνεργασία για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και χαιρετίσαμε το κλείσιμο του καταυλισμού του Λαυρίου. Απαιτείται προσοχή να μη σχηματιστούν παρόμοιοι καταυλισμοί που θα δίνουν καταφύγιο σε τρομοκράτες.
Η "τουρκική" (όπως τη χαρακτήρισε) μειονότητα στην Ελλάδα και η ελληνική στην Τουρκία είναι δομικά στοιχεία του πολιτισμικού μας πλούτου. Η αύξηση της γαλήνης μεταξύ αυτών των κοινοτήτων θα επηρεάσει θετικά τις σχέσεις μας.
Μια δίκαιη και βιώσιμη λύση στο κυπριακό, με βάση τις πραγματικότητες της περιοχής, θα είναι θετική για όλη την περιοχή», συμπλήρωσε.
Όπως είπε, με τον Κ. Μητσοτάκη μίλησαν για τις διεθνείς εξελίξεις και το δράμα που εξελίσσεται στη Γάζα. «Από την αρχή είπαμε ότι δεν εγκρίνουμε να στοχοποιούνται άμαχοι. Το γεγονός ότι υπάρχει σφαγή 15.000 αμάχων πληγώνει συνειδήσεις. Δεν πρέπει να σιωπά η διεθνής κοινότητα απέναντι στα εγκλήματα πολέμου που διαπράττονται. Η ίδρυση κυρίαρχου παλαιστινιακού κράτους στα σύνορα του 1967 είναι η λύση.
Είμαστε γειτονικές χώρες που μοιραζόμαστε την ίδια θάλασσα και σε πολλούς τομείς τον ίδιο πολιτισμό. Είναι φυσικό να υπάρχουν προβλήματα σε δύο χώρες. Το θέμα είναι η βούληση για την επίλυση των θεμάτων. Θέλουμε να μετατρέψουμε το Αιγαίο σε θάλασσα συνεργασίας. Δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα, τόσο μεγάλο που δεν θα μπορεί να επιλυθεί. Αρκεί να κοιτάμε τη μεγάλη εικόνα και να μη γίνουμε από αυτούς που περνούν τη θάλασσα και πνίγονται στο ποτάμι. Είμαστε ικανοποιημένοι που έχει την ίδια εκτίμηση και ο κος Μητσοτάκης».
Η αντίδραση Μητσοτάκη
Μετά την αναφορά Ερντογάν σε «τουρκική μειονότητα», ο πρωθυπουργός δήλωσε ότι «η Θράκη αποτελεί παράδειγμα αρμονικής συνύπαρξης χριστιανών και μουσουλμάνων. Αγωνιζόμαστε να έχουν ίδιες ευκαιρίες. Ο προσδιορισμός "μουσουλμανική" προσδιορίζεται από τη Συνθήκη της Λωζάνης. Χρέος μας είναι να διασφαλίσουμε την ειρηνική συνύπαρξη. Θα συνεχίσουμε να δουλεύουμε πάνω σε αυτό».