Η δραστική διεύρυνση των ηλεκτρονικών συναλλαγών τα τελευταία χρόνια και η ενίσχυση του οπλοστασίου των φορολογικών αρχών με νέα ψηφιακά εργαλεία είναι οι δυο βασικοί λόγοι για την άνθιση των φορολογικών εσόδων από ΦΠΑ, σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος.
Σύμφωνα με σχετική ανάλυση της ΤτΕ στην Ετήσια Έκθεση «στη βελτίωση της απόδοσης των εσόδων ΦΠΑ έχει συμβάλει καθοριστικά η αυξημένη χρήση ηλεκτρονικών συναλλαγών, οι οποίες –σε αντίθεση με τις συναλλαγές με μετρητά– είναι ανιχνεύσιμες, γεγονός που διευκολύνει το έργο των ελεγκτικών μηχανισμών και περιορίζει τα περιθώρια φοροδιαφυγής».
Δυο ήταν μεγάλα γεγονότα λειτούργησαν ως επιταχυντές της διείσδυσης των ηλεκτρονικών συναλλαγών στη χώρα μας. Το πρώτο ήταν η επιβολή των capital controls το 2015 και το κλείσιμο των τραπεζών για πολλές εβδομάδες υποχρεώνοντας τους πολίτες, τις μικρές επιχειρήσεις και τους επαγγελματίες να στραφούν στα ηλεκτρονικά δίκτυα συναλλαγών.
Το δεύτερο γεγονός, επίσης αρνητικό αλλά με θετική επίδραση στις ηλεκτρονικές συναλλαγές ήταν η πανδημία. Οι περιορισμοί στις μετακινήσεις το 2020 οδήγησαν σε έκρηξη το ηλεκτρονικό εμπόριο και τις ηλεκτρονικές συναλλαγές. Είναι χαρακτηριστικό ότι το μερίδιο της ιδιωτικής κατανάλωσης που δαπανάται μέσω καρτών πληρωμών αυξήθηκε από περίπου 20% το 2019 σε πάνω από 37% κατά τη διάρκεια του 2022.
Τα capital controls έστρεψαν πολλοί κόσμο στα ηλεκτρονικά δίκτυα και λίγο μετά η πανδημία έδωσε νέα μεγάλη ώθηση στα ηλεκτρονικά μέσα μετασχηματίζοντας το εμπόριο και δημιουργώντας νέες συνήθειες και πρακτικές που ήρθαν για να μείνουν.
Σύμφωνα με την ανάλυση της ΤτΕ «η αύξηση των ηλεκτρονικών συναλλαγών έχει οδηγήσει διαχρονικά σε θεαματική αύξηση της ελαστικότητας των εσόδων ΦΠΑ ως προς τη φορολογική βάση. Πριν από την επιβολή περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων το 2015 και τη συνακόλουθη διεύρυνση των ηλεκτρονικών συναλλαγών, μια αύξηση της φορολογικής βάσης κατά μία ποσοστιαία μονάδα (ποσ. μον.) εκτιμάται ότι οδηγούσε σε αύξηση των εσόδων ΦΠΑ κατά περίπου 0,8 ποσ. μον. (δηλαδή η ελαστικότητα των εσόδων ΦΠΑ ήταν 0,8 ποσ. μον.).
Στο τέλος του 2022 η ελαστικότητα των εσόδων ΦΠΑ εκτιμάται ότι είχε υπερβεί τις 1,7 ποσ. μον., εκ των οποίων περίπου 0,4 ποσ. μον. προστέθηκε στη διάρκεια της πανδημίας. Λόγω της αυξημένης ελαστικότητας, η προβλεπόμενη μεγέθυνση της οικονομίας τα επόμενα έτη και η συνακόλουθη ενίσχυση του μεριδίου αγοράς των διαρκών αγαθών στην καταναλωτική δαπάνη αναμένεται ότι θα συνεχίσουν να ασκούν θετική επίδραση στα έσοδα ΦΠΑ. Επιπλέον, τα οφέλη αυτά θα μπορούσαν να ενισχυθούν σημαντικά από την περαιτέρω διεύρυνση των ηλεκτρονικών συναλλαγών με την επέκταση της χρήσης των φορητών μηχανών διενέργειας συναλλαγών (POS) σε περισσότερες οικονομικές δραστηριότητες και την παροχή κινήτρων για πληρωμές μέσω χρεωστικών καρτών, αλλά και μέσω τραπεζών. Σημειώνεται ότι, παρά τη θεαματική αύξηση που έχει σημειωθεί τα τελευταία έτη, το μερίδιο της ιδιωτικής κατανάλωσης που δαπανάται μέσω καρτών στην Ελλάδα (περίπου 37% το 2022) εξακολουθεί να υπολείπεται σημαντικά του μέσου όρου της ευρωζώνης, ο οποίος το 2021 ανερχόταν σε 46%».
Τα νέα ψηφιακά όπλα της ΑΑΔΕ
Σύμφωνα με την ΤτΕ κομβικής σημασίας για την διεύρυνση των εσόδων μέσω ΦΠΑ αλλά και την γενικότερη βελτίωση της εισπραξιμότητας των φόρων, είναι ο εκσυγχρονισμός των μεθόδων ελέγχου και είσπραξης.
Η χρήση ανάλυσης κινδύνου για την επιλογή ελέγχων, η διασταύρωση με πληροφορίες από τρίτες πηγές κ.λπ.), η έμφαση στις νέες φορολογικές υποθέσεις, στους μεγάλους οφειλέτες και τους στρατηγικούς κακοπληρωτές έδωσαν νέα πνοή στην ΑΑΔΕ. Η νέα στρατηγική μπόρεσε να εφαρμοστεί με την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών και την εισαγωγή νέων ηλεκτρονικών εργαλείων για την ανταλλαγή πληροφοριών σε πραγματικό χρόνο μέσω του κεντρικού πληροφοριακού συστήματος taxis της ΑΑΔΕ (π.χ. εφαρμογή “myDATA”, ηλεκτρονική διασύνδεση συσκευών POS με ταμειακές μηχανές κ.λπ.).
«Παράλληλα, σε θεσμικό επίπεδο, η κύρωση του επικαιροποιημένου και απλοποιημένου Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων ενίσχυσε την εισπραξιμότητα των δημοσίων εσόδων μειώνοντας το κόστος συμμόρφωσης, καθώς με τον νέο κώδικα καταπολεμείται η πολυνομία, συστηματοποιούνται και αποσαφηνίζονται διάσπαρτες διατάξεις νόμων, ενώ παράλληλα καταργούνται παρωχημένες νομοθετικές ρυθμίσεις. Επιπρόσθετα, σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, παρεμβάσεις με τις οποίες μειώθηκε το ανώτατο όριο πληρωμών με μετρητά για τις λιανικές συναλλαγές (στα 500 ευρώ σήμερα) λειτούργησαν επιβοηθητικά προς τον περιορισμό της φοροδιαφυγής, βελτιώνοντας την εισπραξιμότητα των εσόδων», υπογραμμίζει η ΤτΕ.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
