Η οικοδομή κάνει... restart αλλά δεν έγινε «ατμομηχανή»

Σε τροχιά επανεκκίνησης έχει μπει ήδη η οικοδομική δραστηριότητα, με εκρηκτική αύξηση των αδειών από το καλοκαίρι, όταν έγινε γνωστή η πρόθεση της κυβέρνησης για την εξαίρεση της οικοδομής από τον ΦΠΑ. Όμως, η επανεκκίνηση γίνεται από πολύ χαμηλή βάση και η οικοδομή δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα ξαναγίνει «ατμομηχανή» της οικονομίας, τίτλο που κατέχει η μεταποίηση, σύμφωνα με τους αναλυτές της Alpha Bank.

Τα στοιχεία για την οικοδομική δραστηριότητα που παραθέτουν οι αναλυτές της τράπεζας στην τελευταία τους ανάλυση για τις οικονομικές εξελίξεις είναι άκρως εντυπωσιακά και αποδεικνύουν ότι η αγορά άρχισε αρκετά γρήγορα να αντιδρά στα μέτρα πολιτικής της κυβέρνησης για την αναζωογόνηση της οικοδομικής δραστηριότητας:

• Για πρώτη φορά ύστερα από αρκετά χρόνια, πέρυσι πέρασε σε θετικό έδαφος, έστω και οριακά ο δείκτης κατασκευών κτιρίων πέρασε σε θετικό έδαφος. Όπως σημειώνουν οι αναλυτές, οι «οι κατασκευές κτιρίων (κατοικίες, γραφεία κλπ.) αυξάνουν στο 9μηνο του 2019 κατά +0,1% έναντι -8,7%», την αντίστοιχη περυσινή περίοδο.
• «Η επανεκκίνηση της οικοδομής», τονίζουν οι αναλυτές της Alpha, «φαίνεται να έχει ξεκινήσει, όπως περαιτέρω τεκμαίρεται και από την αύξηση της παραγωγής προϊόντων από σκυρόδεμα, τσιμέντο και γύψο κατά 1,3% το 11μηνο του 2019 έναντι -0,5% πέρυσι».
• «Επίσης, όσον αφορά στην αύξηση της οικοδομικής δραστηριότητας βάσει όγκου αδειών, παρατηρείται μία έκρηξη οικοδομικών αδειών από το καλοκαίρι του 2019, όταν έγινε γνωστή η πρόθεση της κυβέρνησης να εξαιρέσει την οικοδομή από τον ΦΠΑ: ετήσια μεταβολή +22% τον Ιούλιο 2019, +38% τον Αύγουστο 2019 και +61% τον Σεπτέμβριο 2019. Συνεπώς, αναμένεται να ενταθεί σημαντικά η οικοδομική δραστηριότητα τους επόμενους 18 μήνες, με τις επενδύσεις σε κατοικίες να ενισχύονται ιδιαιτέρως.

Η ανάκαμψη της οικοδομικής δραστηριότητας δεν είναι ασύνδετη με τη δυναμική ανάκαμψη στις τιμές των κατοικιών που ήδη καταγράφεται από τις αρχές του 2018, παρά το γεγονός ότι, όπως επισημαίνεται σε άλλη ανάλυση της Alpha Bank (Insights, January 2020), οι τράπεζες δεν έχουν ανοίξει ακόμη τις στρόφιγγες της δανειοδότησης και η πιστωτική επέκταση στον τομέα των κατοικιών παραμένει αρνητική. Η αύξηση των τιμών αποδίδεται κυρίως στην ασθενή, ακόμη, προσφορά νέων κατοικιών, την ώρα που αυξάνεται η ζήτηση.

Τιμές κατοικιών και μεταβολή υπολοίπου δανείων κατοικίας

Επανεκκίνηση... μετά την καταστροφή

Πρέπει να σημειωθεί, πάντως, ότι η επανεκκίνηση της οικοδομής γίνεται από εξαιρετικά χαμηλή βάση, καθώς έχει προηγηθεί μια πραγματική καταστροφή του τομέα, στα χρόνια της μεγάλης οικονομικής κρίσης. Μια καταστροφή, βέβαια, που ήταν μάλλον ένα... ατύχημα που περίμενε να συμβεί, καθώς στα χρόνια που προηγήθηκαν της κρίσης στην οικοδομή είχε καταγραφεί η μεγαλύτερη «φούσκα» της ελληνικής οικονομίας.

Αυτό πολύ καθαρά στο γράφημα (πηγή: Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, στοιχεία Eurostat - ΕΛΣΤΑΤ). Με στατιστική βάση το 100 για το έτος 2015, φαίνεται η... τρελή εκτίναξη των οικοδομικών αδειών πάνω από το 11.000, το 2006, η απότομη καθίζηση που κατέστρεψε τον τομέα και η επανεκκίνηση με αργούς ρυθμούς και από πολύ χαμηλή βάση τα τελευταία χρόνια.

Οικοδομικές άδειες (2015=100)

Ποια είναι η ατμομηχανή;

Ίσως είναι ευτύχημα για την ελληνική οικονομία ότι η οικοδομή δεν έχει γίνει και δεν θα γίνει στο ορατό μέλλον «ατμομηχανή» της οικονομίας, καθώς, όπως επισημαίνουν οι περισσότεροι οικονομολόγοι, η οικοδομή μπορεί να συντηρεί πολλούς επιχειρηματικούς κλάδους και επαγγέλματα και να δημιουργεί απασχόληση, αλλά είναι ένας κλάδος κατ' εξοχήν εσωστρεφής, που δεν βελτιώνει τη θέση της χώρας στο διεθνές ανταγωνιστικό περιβάλλον.

Στην παρούσα φάση, πέραν των εξαιρετικά σημαντικών επιδόσεων του τουρισμού, οποίος έφερε ενισχυμένες εισπράξεις σχεδόν κατά 2 δισ. ευρώ στο 9μηνο 2019, ο τομέας της μεταποίησης έχει πρωταγωνιστικό ρόλο στην οικονομική ανάκαμψη.

Όπως τονίζεται στο δελτίο της Alpha Bank, «σημαντική εξέλιξη, ενδεικτική της ανάκαμψης που σημειώνεται στην οικονομία είναι η ενίσχυση της μεταποιητικής παραγωγής χωρίς καύσιμα κατά +3,8% το 11μηνο του 2019, έναντι +2,7% το αντίστοιχο διάστημα του 2018, με τα τρόφιμα (+1,8%), τα φάρμακα (+24,8%), τα πλαστικά (+7,8%), τα ηλεκτρονικά προϊόντα (+25,9%) και τον ηλεκτρολογικό εξοπλισμό (+6,4%) να σημειώνουν υψηλές επιδόσεις.