Τον οδικό χάρτη για τις επενδύσεις και τους στόχους που θα πρέπει να υλοποιηθούν έως το 2050 παρουσίασε χτες το ΥΠΕΝ θέτοντας ψηλά τον πήχη για τις παρεμβάσεις που πρέπει να γίνουν στους τομείς της πράσινης παραγωγής ενέργειας και κινητικότητας, της εξοικονόμησης αλλά και της ενεργειακής αναβάθμισης του κτηριακού αποθέματος της χώρας. Στο πλαίσιο αυτό προβλέπεται διπλασιασμός των επενδύσεων (εκτός εκείνων που συμπεριλαμβάνουν και τις μεταφορές) στο σύνολο της δεκαετίας έως το 2030 σε σύγκριση με τους στόχους που έθετε το ΕΣΕΚ του 2019 αλλά και η δημιουργία 38.000 νέων θέσεων εργασίας.
Ειδικότερα, οι συνολικές επενδύσεις (εκτός των μεταφορών) που προβλέπει το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) προκειμένου να πιάσει τους φιλόδοξους στόχους που θέτει εκτοξεύονται από τα 74,83 δισ. ευρώ στα 137,945 δισ. ευρώ στο νέο ΕΣΕΚ. Σπάζοντας αυτό το ποσό ανά πενταετία, διαμορφώνεται ως εξής:
- Το διάστημα 2021 – 2025 οι επενδύσεις αυτές φθάνουν στα 62,85 δισ. ευρώ από 37,5 δισ. ευρώ που προέβλεπε το προηγούμενο σχέδιο.
- Την πενταετία 2026-2030 προβλέπονται επενδύσεις 75,095 δισ. ευρώ από 37,33 δισ. ευρώ στο ΕΣΕΚ του 2019.
Η πρόταση αυτή πρόκειται να τεθεί σε δημόσια διαβούλευση το επόμενο διάστημα με στόχο να κατατεθεί τον Απρίλιο του 2023 στην ΕΕ ενώ όπως σημείωσε ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστας Σκρέκας «το νέο προτεινόμενο ΕΣΕΚ, είναι δομημένο με τρόπο που δίνει υπεραξία στην ελληνική οικονομία και εγχώρια προστιθέμενη αξία, δημιουργεί νέες θέσεις απασχόλησης ενώ, με τον μετασχηματισμό του ενεργειακού κλάδου, θα επιτύχουμε ανταγωνιστικές τιμές ενέργειας για όλους τους καταναλωτές. Είμαι βέβαιος ότι, μετά το πέρας της δημόσιας διαβούλευσης, το νέο ΕΣΕΚ με την τελική του μορφή, θα γίνει ένα όχημα για το πράσινο μέλλον της χώρας μας. Με σχέδιο και αποφασιστικότητα η Ελλάδα προχωρά μπροστά για να πρωταγωνιστήσει στην πράσινη μετάβαση και στην προστασία του περιβάλλοντος. Φιλοδοξούμε να είμαστε από τις πρώτες χώρες που θα καταθέσουμε το ΕΣΕΚ στην Ευρώπη».
Οι φιλόδοξοι αυτοί νέοι στόχοι σε σχέση με εκείνους που όριζε το σχέδιο του 2019 έρχονται και ως συνέχεια των ανατροπών που επέφερε η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και των δραματικών αλλαγών που ακολούθησαν και ανάγκασαν την Ευρώπη στην υιοθέτηση πιο φιλόδοξων επίσης στόχων όπως έχουν περιγραφεί στο REPowerEU.
Ποιοι οι νέοι στόχοι έως το 2030
Στόχος του νέου ΕΣΕΚ έως το τέλος της δεκαετίας είναι η βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας κατά 6% και η μείωση των εκπομπών αερίων ρύπων κατά 47% το 2030.
Σε ό,τι αφορά ειδικά την αγορά των ΑΠΕ το νέο ΕΣΕΚ θέτει τον φιλόδοξο στόχο της συμμετοχής τους στην ηλεκτροπαραγωγή στο 80% από 61% που είχε τεθεί ως στόχος το 2019. Παράλληλα, προβλέπεται η αύξηση στο 47% (από 43% στο ΕΣΕΚ του 2019) του στόχου για τη συμμετοχή των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στη θέρμανση και ψύξη και η εκτόξευση στο 32% (από το 19% που έθετε το προηγούμενο σχέδιο) στις μεταφορές.
Για να επιτύχει αυτούς τους στόχους το νέο ΕΣΕΚ προβλέπει την εκτόξευση της δυναμικής των έργων ΑΠΕ αλλά και έργων αποθήκευσης που αναμένεται να φθάσουν τα 8 Γιγαβάτ έως το τέλος της δεκαετίας. Ειδικότερα προβλέπεται:
- Για τα χερσαία αιολικά η δυναμική θα φθάσει στα 7 Γιγαβάτ από τα 5 Γιγαβάτ σήμερα. Στην περίπτωση των συκεκριμένων έργων δεν προβλέπεται μεγαλύτερη αύξηση της δυναμικής καθώς περιορίζονται σταδιακά οι περιοχές που είναι διαθέσιμες για νέες εγκαταστάσεις.
- Στα υπεράκτια αιολικά που ξεκινούν από μηδενική βάση η εγκατεστημένη ισχύς το 2030 θα φθάσει τα στα 2,7 Γιγαβάτ και θα εκτοξευθεί στα 17 Γιγαβάτ έως το 2050. Συνολικά, υπεράκτια και χερσαία αιλοικά πάρκα θα καταγράφουν παραγωγή 30 TWh.
- Σε ό,τι αφορά στα φωτοβολταϊκά η ισχύς σχεδόν θα τριπλασιαστεί από τη σημερινή έως το τέλος της δεκαετίας φθάνοντας από τα 5 Γιγαβάτ σήμερα στα 14,1 Γιγαβάτ. Πιάνοντας τον στόχο αυτό οι ΑΠΕ θα μπορούν να παράγουν συνολικά 20 TWh
- Παράλληλα, στα υδροηλεκτρικά θα ανέβουν από τα 2,3 Γιγαβάτ σήμερα σε 4 Γιγαβατ το 2030 με παραγωγή ενέργειας που θα φθάνει τις 7 TWh.
- Σε ό,τι αφορά στην αποθήκευση ενέργειας προβλέπεται η εγκατεστημένη ισχύς σε μονάδες αντλησιοταμίευσης να φθάσει στα 2,5 Γιγαβάτ και στις μπαταρίες στα 5,6 Γιγαβάτ. Επιπρόσθετα προβλέπονται έργα για την προώθηση του υδρογόνου αλλά και συνθετικών καυσίμων.
Υποχώρηση της παραγωγής από φυσικό αέριο
Στο αναθεωρημένο ΕΣΕΚ ο στόχος της παραγωγής ενέργειας από μονάδες φυσικού αερίου υποχωρεί στις 12 TWh από 17 TWh σήμερα ενώ προβλέπει μείωση άνω του 50% στην συμμετοχή του φυσικού αερίου στην παραγωγή. Στο πλαίσιο αυτό, η εγκατεστημένη ισχύς μονάδων αερίου – η οποίες σταδιακά θα περιλαμβάνουν εκτός από φυσικό αέριο αλλά και εναλλακτικά ανανεώσιμα αέρια θα ανέβουν από τα 5 Γιγαβατ στα 7 Γιγαβάτ το 2030 και θα ξαναπέσουν στα 5 Γιγαβάτ έως το 2050.
Εκτόξευση στις επενδύσεις για την ενεργειακή αναβάθμιση κτηρίων
Στα 7,885 δισ. ευρώ ανέρχονται οι επενδύσεις που προβλέπονται έως το 2030 για την ενεργειακή αναβάθμιση των κτηρίων και την εξοικονόμηση ενέργειας των νοικοκυριών και επιχειρήσεων της χώρας. Ειδικότερα, την πενταετία 2021- 2025 το νέο ΕΣΕΚ ρίχνει τον στόχο των επενδύσεων συγκριτικά με το σχέδιο του 2019 από τα 3,625 δισ. ευρώ σε 3,21 δισ. ευρώ. Ωστόσο, στην επόμενη πενταετία οι επενδύσεις αυξάνονται σε 4,675 δις ευρώ από 3,74 δισ. ευρώ που προβλέπονταν στο ΕΣΕΚ του 2019.
Με τις επενδύσεις αυτές προβλέπεται η αύξηση των στόχων που είχαν τεθεί στο προηγούμενο ΕΣΕΚ, όπως φαίνεται και στον παρακάτω πίνακα. Ειδικότερα, προβλέπεται τα αναβαθμισμένα ενεργειακά κτήρια να φθάσουν στο 19% έως το 2030 από αρχικό στόχο για 15% και από το 7% που ισχύει σήμερα. Σημαντική είναι η αύξηση και στους στόχους για τη χρήση αντλιών θερμότητας που ανεβαίνει από το 7% του στόχου του 2019 σε 20% στο τέλος της δεκαετίας.