Ντόμινο ανατιμήσεων φοβάται ο ΣΕΒ μετά το νέο τέλος 10 ευρώ στο αέριο

Ανήσυχη παραμένει η εγχώρια βιομηχανία μπροστά στο διαρκώς αυξανόμενο κόστος της ενέργειας που μπορεί να οδηγήσει σε νέο «ντόμινο» ακρίβειας για νοικοκυριά και επιχειρήσεις και να απειλήσει την ανταγωνιστικότητά της, την ώρα που η εικόνα από τις αγορές της Ευρώπης δείχνει πτώση της παραγωγής και μείωση της απασχόλησης λόγω των τσουχτερών τιμολογίων της ενέργειας. Νέο «καμπανάκι» αναμένεται να χτυπήσει από τις αρχές του νέου έτους για τη βιομηχανία με τη λήξη των συμβολαίων προμήθειας ηλεκτρικού ρεύματος.

Ειδικότερα, χτες η Επιτροπή Ενέργειας του ΣΕΒ, με επικεφαλής τον πρόεδρο του Συνδέσμου, Δημήτρη Παπαλεξόπουλο συναντήθηκε με τον υπουργό Ενέργειας, Κώστα Σκρέκα και την πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ και παρουσιάστηκαν οι προβληματισμοί των εκπροσώπων της βιομηχανίας για την διασφάλιση της βιωσιμότητας και ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων των οποίων η ενέργεια είναι σημαντική παράμετρος κόστους και στους τρόπους εξοικονόμησης της ενέργειας.

Στη συζήτηση υπήρξε εποικοδομητικό κλίμα, ωστόσο δεν δόθηκαν ουσιαστικές απαντήσεις στις προτάσεις της βιομηχανίας ούτε και αναλήφθηκαν δεσμεύσεις από το ΥΠΕΝ. Από την πλευρά της βιομηχανίας εκφράστηκε διαφωνία με την επιβολή τέλους 10ευρώ/MWh στο φυσικό αέριο που χρησιμοποιείται για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας με το επιχείρημα ότι θα επιβαρύνει σημαντικά το κόστος ηλεκτρικής ενέργειας και θα οδηγήσει σε αυξήσεις τιμών των προϊόντων. Επιπλέον, ζητήθηκε προσαρμογή του μέτρου για το πλαφόν στην παραγωγή ενέργειας από φυσικό αέριο, το οποίο εμποδίζει τη σύναψη διμερών συμφωνιών προμήθειας ενέργειας από τη βιομηχανία.

Από την πλευρά του το ΥΠΕΝ, έχοντας εφαρμόσει πρόσφατα την επιβολή του τέλους δεν δείχνει διατεθειμένο να αλλάξει την πολιτική του. Στόχος, του μέτρου είναι να δημιουργηθεί μία πρόσθετη πηγή εσόδων για τον προϋπολογισμό, ώστε να καλυφθεί το κόστος των επιδοτήσεων στο ρεύμα για τους καταναλωτές και να συνεχιστούν οι επιδοτήσεις τους χειμερινούς μήνες.

Οι εκπρόσωποι των βιομηχάνων υπογράμμισαν πως η ομαλή λειτουργία της παραγωγής και στην Ελλάδα αντιμετωπίζει σημαντικές δυσκολίες λόγω της ενεργειακής κρίσης απειλώντας τις ενεργοβόρες επιχειρήσεις όλων των κλάδων και προειδοποίησαν και για νέες αυξήσεις τιμών ως αποτέλεσμα των αυξήσεων του ενεργειακού κόστους. Είναι χαρακτηριστικό ότι τον Αύγουστο, ο δείκτης τιμών εισαγωγών στη βιομηχανία κατέγραψε άλμα 32% σε σύγκριση με το 2021 καθώς το κόστος ενέργειας έχει εκτοξευτεί, ενώ σημαντικά αυξημένο είναι το κόστος και της βιομηχανίας τροφίμων. Όπως αναφέρει η ΕΛΣΤΑΤ, στην αύξηση κατά 32% συνέβαλε η αύξηση του κόστους παροχής ηλεκτρικού ρεύματος, φυσικού αερίου και κλιματισμού κατά 388,9% και της παραγωγής οπτάνθρακα και προϊόντων διύλισης πετρελαίου κατά 76,2% και της άντλησης αργού πετρελαίου και φυσικού αερίου κατά 51,8%. Το κόστος παραγωγής βασικών μετάλλων αυξήθηκε κατά 18,3% ενώ αξιοσημείωτη αύξηση κατά 15,8% σημείωσε η βιομηχανία τροφίμων.

Στο πλαίσιο αυτό η βιομηχανία ζητάει η προσαρμογή στα νέα αυτά δεδομένα που δημιουργεί η ενεργειακή κρίση να επιτευχθεί χωρίς σοβαρή επιβάρυνση της παραγωγικής δραστηριότητας και της ανταγωνιστικότητας των ελληνικών επιχειρήσεων, κάτι που θα εγκυμονούσε σημαντικούς κινδύνους επιβίωσης, τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα.

Το μεγάλο στοίχημα για το κόστος της ενέργειας που καταναλώνουν οι βιομηχανίες θα κριθεί μέσα στο επόμενο διάστημα καθώς λήγουν στο τέλος του έτους τα συμβόλαια ηλεκτρικής ενέργειας με τη ΔΕΗ και άλλους προμηθευτές τα οποία είχαν υπογραφεί πριν την αύξηση των τιμών. Πλέον, με το πλαφόν στα έσοδα των ηλεκτροπαραγωγών τα χαμηλά πολυετή συμβόλαια βγαίνουν εκτός παιχνιδιού. Πηγές της βιομηχανίας επισημαίνουν ότι η σύναψη μακροχρόνιων διμερών συμβολαίων από ανανεώσιμες πηγές θα μπορούσε να οδηγήσουν σε μείωση του κόστους και αύξηση της κατανάλωσης «πράσινης» ενέργειας. Ωστόσο, η σημερινή συνθήκη δεν ευνοεί την προώθησή τους και αυτό γιατί το πλαφόν των παραγωγών δεν έχει διαφοροποίηση για τα διμερή συμβόλαια καθιστώντας στην ουσία ανέφικτη τη σύναψή τους.

Οι πέντε πυλώνες των θέσεων της βιομηχανίας

Στο πλαίσιο της χθεσινής συνάντησης η Επιτροπή του ΣΕΒ παρουσίασε πέντε προτάσεις για την ομαλή λειτουργία της αγοράς ενέργειας αλλά και τη στήριξη της ανταγωνιστικότητας της βιομηχανίας εν μέσω ενεργειακής κρίσης. 

1. Συμμετοχή στη διακοψιμότητα. Η βιομηχανία, ήδη, εφαρμόζει δράσεις ενεργειακής εξοικονόμησης και μείωσης της κατανάλωσης ενέργειας συνεισφέροντας σημαντικά στην εθνική προσπάθεια ενώ προτίθεται να συμμετάσχει στο μηχανισμό βραχυπρόθεσμης διακοψιμότητας ηλεκτρικής ενέργειας. Τονίστηκε, όμως, η ανάγκη λειτουργίας του μηχανισμού με τρόπο που δεν πλήττει την εύρυθμη λειτουργία της. 
2. Διμερείς συμβάσεις. Ο τρόπος λειτουργίας της αγοράς ενέργειας πρέπει να διευκολύνει τη σύναψη διμερών συμβάσεων και να μην ανατρέπει στην πράξη το σχεδιασμό και τις συμφωνίες μεταξύ παραγωγών και καταναλωτών ενέργειας. Η ευθυγράμμιση με τους κανονισμούς της ΕΕ για την εξαίρεση των διμερών συμβάσεων από τα ανώτατα όρια εσόδων, θα δημιουργήσει αμοιβαία οφέλη για όλα τα μέρη. 
3. Υποδομές διασύνδεσης και ταχύτερη αδειοδότηση. Η επιτάχυνση των έργων εσωτερικών διασυνδέσεων στα δίκτυα θα συμβάλλει στη μείωση της εξάρτησης από καύσιμα υψηλότερων ρύπων (πχ diesel/mazut) αλλά και στη μείωση του κόστους ενέργειας με πολλαπλά οικονομικά, κοινωνικά και περιβαλλοντικά οφέλη. Είναι εξαιρετικά αναγκαία παράλληλα, η επιτάχυνση στη χορήγηση όρων και αδειών σύνδεσης, ειδικά των έργων ΑΠΕ. 
4. Πολυετείς διασυνοριακές συνδέσεις. Το υφιστάμενο καθεστώς με διασυνοριακές διασυνδέσεις μικρής χρονικής διάρκειας λειτουργεί αποτρεπτικά στη δημιουργία οικονομιών κλίμακας και την επιτάχυνση των επενδύσεων. Προτάθηκε η θεσμοθέτηση διαδικασιών για πολυετή δικαιώματα (άνω των 5 ετών) στις διασυνοριακές διασυνδέσεις με άλλα κράτη. 
5. Ενεργειακή εξοικονόμηση παντού. Αναδείχθηκε η ευκαιρία που δημιουργείται από την εξοικονόμηση ενέργειας σε δημόσια κτίρια, εγκαταστάσεις επιχειρήσεων, νοικοκυριά και μεταφορές, συμπληρωματικά της βιομηχανίας. Συζητήθηκαν προτάσεις που συμβάλλουν στην εξοικονόμηση ενέργειας και στη διατήρηση χαμηλών τιμών όπως η τακτική συντήρηση συστημάτων θέρμανσης/ψύξης, η τήρηση της λελογισμένης εσωτερικής θερμοκρασίας των κτιρίων/γραφείων, η απενεργοποίηση συστημάτων ψύξης/θέρμανσης σε κενούς χώρους. 

Κίνδυνος μείωσης της παραγωγής

Οι εκπρόσωποι της Βιομηχανίας αναφέρθηκαν και στην κρίσιμη κατάσταση που ήδη βιώνουν οι ευρωπαϊκές χώρες, όπου η αναστολή λειτουργίας εργοστασίων και η πρόθεση μετεγκατάστασης τους σε τρίτες χώρες εκτός ΕΕ αναμένεται να έχει αρνητικές συνέπειες στο παραγωγικό δυναμικό. Ακόμα τουλάχιστον, στη χώρα μας δεν ισχύει το ίδιο, ωστόσο, η Επιτροπή «έκρουσε των κώδωνα του κινδύνου» για εξάπλωση της τάσης αυτής και στην Ελλάδα, εάν δεν υπάρξουν άμεσα μέτρα. 

Πάντως, ήδη η απόφαση της ΕΕ για μείωση 5% της κατανάλωσης ρεύματος κατά τις ώρες αιχμής στη διάρκεια της ημέρας που το ρεύμα είναι ακριβότερο έχει θορυβήσει τις επιχειρήσεις. Η απόφαση για τη μείωση 5% αφορά στο διάστημα Νοεμβρίου 2022-Μαρτίου 2023 και η σύγκριση θα γίνεται με το αντίστοιχο διάστημα των τελευταίων 5 ετών. Οι ώρες αιχμής είναι 18.00-22.00 κάθε μέρα αλλά υπάρχει και το σενάριο οι επιχειρήσεις να μειώνουν την κατανάλωση κατά μια ώρα το πρωί (9.00-10.00) και τρεις ώρες το βράδυ (18.00-21.00). Σε αυτές τις ώρες η κατανάλωση κυμαίνεται μεταξύ 7.000MW-8.000MW, οπότε ο στόχος είναι να επιτευχθεί μια ημερήσια μείωση της τάξης των 350MW-400MW ανά ώρα, ή 1.400MW-1.600MW ημερησίως. Επίσης, δεν έχει ξεκαθαριστεί αν ο στόχος της μείωσης αφορά και τα Σαββατοκύριακα.

Όπως έγραφε το BD, οι ενεργοβόρες βιομηχανίες έχουν διατυπώσει ενστάσεις που είναι οι εξής:

• Η Ελλάδα όπως φαίνεται από τα μέχρι τώρα δεδομένα  δεν έχει πρόβλημα επάρκειας φυσικού αερίου και κατ΄επέκταση ρεύματος σε αντίθεση με ευρωπαϊκές χώρες του Βορρά. Στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης ο νότος ζήτησε να αγοράζουμε όλοι μαζί αέριο ή να επιβληθεί πλαφόν. Οι χώρες του Βορρά δεν συμφώνησαν. Και τώρα εμείς  «τρέχουμε» να ικανοποιήσουμε το αίτημά τους για μείωση της ζήτησης ώστε να μειωθεί η κατανάλωση ρεύματος και, κατ΄επέκταση, φυσικού αερίου.
• Υπάρχει μια κατηγορία εταιρειών, οι χαλυβουργίες, που την τελευταία 15ετια δεν λειτουργούν το βράδυ, δηλαδή 18.00-20.00 επειδή ακριβώς το ρεύμα είναι ακριβό αυτές τις ώρες.
• Η πλειοψηφία των ενεργοβόρων επιχειρήσεων έχουν προχωρήσει σε εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ επενδύσεις στις γραμμές παραγωγής και έχουν πετύχει να μειώσουν τα κόστη του ρεύματος αλλά και να αυξήσουν την παραγωγή τους. Τώρα ζητείται από αυτές τις εταιρείες ουσιαστικά να διακόψουν την παραγωγή τους και να μην μπορούν να εξυπηρετήσουν τα συμβόλαια των πελατών τους.

Από την πλευρά της, η κυβέρνηση σημειώνει ότι οι επιχειρήσεις θα αποζημιωθούν για τη μείωση κατανάλωσης με τη μέθοδο των δημοπρασιών που θα διοργανώσει ο ΑΔΜΗΕ. Στόχος είναι στο τέλος της ημέρας οι αποζημιώσεις που θα λάβουν οι επιχειρήσεις να καλύπτουν όλες τις απώλειες που θα έχουν από τη μείωση της παραγωγής.Το θετικό είναι ότι στις μεγάλες τουλάχιστον ενεργοβόρες επιχειρήσεις, όπως διατείνονται οι διοικήσεις τους, η διαδικασία μείωσης της παραγωγής δεν θα επηρεάσει τις εργασιακές σχέσεις με τους εργαζόμενους.