Υπερπλεόνασμα 900 εκατ. το 2019, «χώρος» για έκτακτες παροχές

Καθ' οδόν προς την επίτευξη υπερπλεονάσματος βρίσκεται η κυβέρνηση, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις που δόθηκαν στα τεχνικά κλιμάκια των θεσμών, καθώς προβλέπεται ότι το φετινό πλεόνασμα θα διαμορφωθεί πέριξ του 4% του ΑΕΠ, αφήνοντας δημοσιονομικό χώρο της τάξεως των 900 εκατ. ευρώ, που θα μπορούσε να αξιοποιηθεί ακόμη και για έκτακτες παροχές, παρότι ήδη ο κυβερνητικός εκπρόσωπος έχει αποκλείσει τη διανομή φέτος κοινωνικού μερίσματος.

Όπως διαπίστωσαν τα τεχνικά κλιμάκια των θεσμών, η δημοσιονομική δυναμική επίτευξης τεράστιων πλεονασμάτων, πάνω από το 3,5% του ΑΕΠ, διατηρείται σε μεγάλο βαθμό και φέτος. Πέρυσι, όπως διαπιστωνόταν στην τρίτη έκθεση ενισχυμένης εποπτείας, το πλεόνασμα ξεπέρασε κατά 1,3% (2,5 δισ. ευρώ) το στόχο και θα ήταν 5,2% του ΑΕΠ, αν δεν υπήρχαν οι πληρωμές αναδρομικών στους ένστολους και το κοινωνικό μέρισμα.

Φέτος, για την περίοδο ως και το τέλος Αυγούστου, τα έσοδα του προϋπολογισμού είναι αυξημένο σχεδόν κατά 1 δισ. ευρώ σε σχέση με τους στόχους, χωρίς να υπολογίζονται τα έσοδα από τη σύμβαση για το αεροδρόμιο (1,1 δισ.) και την επιστροφή κερδών από κεντρικές τράπεζες (640 εκατ. ευρώ). Επιπλέον, συνεχίζεται η υστέρηση στην εκτέλεση των δαπανών, που επίσης πλησιάζει το 1 δισ. ευρώ, με αποτέλεσμα να εκτιμάται ότι στο τέλος της χρονιάς θα υπάρχει ένας πρόσθετος χώρος της τάξεως της μισής μονάδας του ΑΕΠ (900 εκατ. ευρώ) πάνω από το στόχο για πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ.

Η κυβέρνηση, όπως αναφέρουν στελέχη του οικονομικού επιτελείου, δεν έχει αποφασίσει πώς θα αξιοποιηθεί αυτός ο χώρος, που δεν αποκλείεται να κατευθυνθεί σε πληρωμές αναδρομικών από δικαστικές αποφάσεις, ή και σε κάποιες άλλες παροχές.

Τα «αγκάθια» της αξιολόγησης

Προς το παρόν, η αξιολόγηση από τους θεσμούς εξελίσσεται ομαλά, αλλά θα γίνει δυσκολότερη, ως είθισται, όταν αρχίσει και η συζήτηση με τους επικεφαλής της ομάδας ενισχυμένης επιτήρησης. Η κυβέρνηση δεν έχει περιθώρια αστοχιών, καθώς θα πρέπει να παραδοθεί στο Eurogroup για τη συνεδρίαση του Δεκεμβρίου μια «καθαρή», τέταρτη έκθεση ενισχυμένης επιτήρησης, από την οποία θα εξαρτηθεί και αν θα ικανοποιηθεί το ελληνικό αίτημα για έμμεση μείωση του στόχου για το πλεόνασμα με υπολογισμό των επιστροφών κερδών από τις κεντρικές τράπεζες.

Σύμφωνα με πληροφορίες, στις διαπραγματεύσεις με τους επικεφαλής των θεσμών αναμένεται να εμφανισθούν αρκετά «αγκάθια»:

1. Σχετικά με το προσχέδιο του προϋπολογισμού για το 2020, θα πρέπει να υπάρξει συμφωνία σε βασικές μακροοικονομικές προβλέψεις, όπως είναι η επίτευξη αυξημένου ρυθμού ανάπτυξης, την οποία θέλει να ενσωματώσει στον προϋπολογισμό η κυβέρνηση. Επίσης, θα πρέπει να συμφωνήσουν οι δύο πλευρές στις εκτιμώμενες επιπτώσεις των φοροελαφρύνσεων που ήδη τέθηκαν σε ισχύ ή θα εφαρμοσθούν από 1ης Ιανουαρίου. Επιπλέον, η κυβέρνηση καλείται (όπως και η προηγούμενη) να αλλάξει τις τεχνητά υψηλές οροφές δαπανών, που προκαλούσαν στρεβλώσεις στην εκτέλεση του προϋπολογισμού, και να γίνουν δεκτές οι νέες οροφές από τους θεσμούς. Διαφωνίες πιθανόν να προκύψουν και σχετικά με τις προβλεπόμενες εισπράξεις από τις αναμορφωμένες ρυθμίσεις για εξόφληση οφειλών σε 120 δόσεις.
2. Στο διαρθρωτικό σκέλος του μεταμνημονιακού προγράμματος που εφαρμόζεται με επιτήρηση των θεσμών, υπάρχουν επίσης αρκετές εκκρεμότητες. Για παράδειγμα, η κυβέρνηση έχει ήδη ανακοινώσει αλλαγές συμφωνημένα με τους θεσμούς σχέδια για ιδιωτικοποιήσεις, με σημαντικότερη περίπτωση την πώληση της ΔΕΠΑ, που αρχικά είχε συμφωνηθεί να πωληθεί «σπασμένη» σε δύο εταιρείες, ενώ ήδη ανακοινώθηκε από τον Κ. Χατζηδάκη ότι θα ιδιωτικοποιηθεί ως ενιαία εταιρεία. Στην εφαρμογή του σχεδίου για τα «κόκκινα» δάνεια και την προστασία της πρώτης κατοικίας, όπως και στους ηλεκτρονικούς πλειστηριασμούς, παρατηρούνται σοβαρές καθυστερήσεις και αστοχίες, που θα περιπλέξουν τη διαπραγμάτευση. Άλλα σοβαρά θέματα, όπως το σχέδιο για το Κτηματολόγιο, πρέπει να συζητηθούν ουσιαστικά από μηδενική βάση, καθώς η προηγούμενη κυβέρνηση είχε δεσμευθεί για ολοκλήρωση το 2020, ενώ η νέα εκτιμά ότι ρεαλιστικά θα πρέπει να επεκταθεί το χρονοδιάγραμμα ως το 2025.