Αναπτυξιακό «μπόνους» 16 δισ. ευρώ με το σχέδιο «Βιομηχανία 4.0»

«Απογείωση» των αναπτυξιακών ρυθμών της οικονομίας, με μια πρόσθετη συμβολή της τάξεως των 16 δισ. ευρώ από τη βιομηχανία, εκτιμά ο ΣΕΒ ότι μπορεί να φέρει ένα ολοκληρωμένο εθνικό πρόγραμμα («Βιομηχανία 4.0») για να προλάβει η ελληνική βιομηχανία το... τρένο της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης.

Ο Σύνδεσμος Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών, εκτιμά ότι ένα τέτοιο πρόγραμμα θα μπορούσε να προσθέσει 7,7 μονάδες στο ΑΕΠ (16 δισ. ευρώ) με τη μεγάλη αύξηση της βιομηχανικής δραστηριότητας που θα επιτευχθεί. Το πρόγραμμα εκτιμάται ότι θα απαιτήσει χρηματοδότηση τουλάχιστον 4 δισ. ευρώ, την οποία θα προσφέρουν από κοινού δημόσιος και ιδιωτικός τομέας, ενώ η διάρκειά του θα μπορούσε να ορισθεί σε τέσσερα έτη.

Όπως υπογραμμίζει ο ΣΕΒ, «όραμα μας είναι η δημιουργία μιας σύγχρονης, ανταγωνιστικής και εξωστρεφούς βιομηχανίας, συνδεδεμένης με τα παγκόσμια βιομηχανικά δίκτυα και τα οικοσυστήματα της νέας οικονομίας, μέσω ενός μετασχηματισμού, που αξιοποιεί τις τεχνολογίες, τα ψηφιακά εργαλεία και τις δεξιότητες της 4ης  Βιομηχανικής Επανάστασης».

Εξετάζοντας και τις αντίστοιχες πρακτικές άλλων ευρωπαϊκών χωρών, ο ΣΕΒ καταλήγει στο συμπέρασμα ότι ένα εθνικό πρόγραμμα για την προσαρμογή της βιομηχανίας στην 4η Βιομηχανική Επανάσταση πρέπει να έχει 5 επιδιώξεις:

1. Ισχυρή εστίαση σε επενδύσεις σύγχρονων ψηφιακών τεχνολογιών και μηχανολογικού εξοπλισμού,
2. Ενδυνάμωση καινοτομικής ικανότητας με προτεραιότητα στη σύνδεση της έρευνας με τις τεχνολογικές ανάγκες της βιομηχανίας,
3. Συμπράξεις ανεξαρτήτως γεωγραφικής θέσης για την καθετοποίηση της παραγωγής και τη μεγέθυνση των ΜμΕ με το σύνολο της επικράτειας να εξελίσσεται σε ενιαίο βιομηχανικό χώρο,
4. Σύγχρονες ψηφιακές δεξιότητες για την επιτάχυνση του μετασχηματισμού (5) Βελτίωση ρυθμιστικού περιβάλλοντος τόσο για πάγια θέματα της βιομηχανίας (πχ αδειοδότηση, κόστος ενέργειας) όσο και στα θέματα ψηφιακού μετασχηματισμού και κυβερνοασφάλειας.  

Εξηγώντας γιατί είναι αναγκαίος ο συντονισμός σε εθνικό επίπεδο, ο ΣΕΒ τονίζει ότι οι σύνθετες ανάγκες της βιομηχανίας, η μεγάλη διασπορά δράσεων και η ανάγκη διυπουργικού συντονισμού καθιστούν αναγκαία την εθνική σύμπραξη. Πρόκειται για ένα μοντέλο που έχει ακολουθηθεί και στις 19 χώρες της ΕΕ με αντίστοιχο πρόγραμμα.

Η πρόταση για το εθνικό σχέδιο

Σκιαγραφώντας την πρότασή του για το εθνικό σχέδιο, ο ΣΕΒ αναφέρει ότι κατ΄ αναλογία πρακτικών στην ΕΕ, ένα ελληνικό πρόγραμμα θα είχε ιδανικά διάρκεια 4 ετών και ενδεικτικό προϋπολογισμό €4 - €6 δισ. συνολικά, με δημόσιους πόρους της τάξης των €2δισ., και τουλάχιστον ίση κινητοποίηση ιδιωτικών κεφαλαίων. Ανάλογοι είναι οι πόροι του προγράμματος της Πορτογαλίας.

Ειδικά για τις μεσαίες και μικρές επιχειρήσεις, μπορεί να αξιοποιηθεί άμεσα ένα σημαντικό μέρος από τους αναξιοποίητους πόρους του ΕΣΠΑ και του Αναπτυξιακού Νόμου, δεδομένου ότι περίπου €4δισ. αναμένεται να διατεθούν προς ΜμΕ εντός της ερχόμενης τριετίας. Ενδεικτικά, από το ΕΠΑΝΕΚ €1,5δισ., ΕΠΑΝΑΔ €1,2δισ., ΠΕΠ €600εκ και σε ένα τελευταίο κύκλο του Αναπτυξιακού Νόμου €700εκ περίπου.

Η διάθεσή τους προτείνεται να ακολουθήσει τις ευρωπαϊκές πρακτικές, δηλαδή να συντελείται είτε με εργαλεία ανακυκλούμενης χρηματοδότησης, είτε με επίτευξη συμφωνημένων δεικτών απόδοσης, είτε να αφορά μόνο στο μηχανολογικό εξοπλισμό και συστήματα που ενσωματώνουν σύγχρονες τεχνολογίες.

Αν και οι λιμνάζοντες πόροι του ΕΣΠΑ δεν αφορούν όλοι στη Βιομηχανία 4.0, μια στοχευμένη αξιοποίηση του 40% αυτών θα καλύψει σημαντικό τμήμα των αναγκών ψηφιακού και τεχνολογικού μετασχηματισμού και θα ενισχύσει σημαντικά την προσαρμογή της Ελλάδας στη νέα εποχή. Παράλληλα, το ελληνικό πρόγραμμα θα στοχεύει και στην προσέλκυση άμεσων ξένων επενδύσεων.

Άρση αντικινήτρων

Για τις μεγάλες επιχειρήσεις, σημειώνει ο ΣΕΒ, σημαντικότερο αίτημα παραμένει η άρση των επενδυτικών αντικινήτρων και της γραφειοκρατίας (π.χ. καθυστερήσεις στην αδειοδότηση μεγάλων επενδύσεων, κόστος ενέργειας, μη μισθολογικό κόστος της εργασίας, αρτιότητα υποδομών και δικτύων κλπ.) και η έγκαιρη ρύθμιση ειδικών θεμάτων της ψηφιακής οικονομίας, όπως η προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας και η κυβερνο-ασφάλεια, κλπ.

Συμπληρωματικά, φορολογικές ελαφρύνσεις (π.χ. υπερ-αποσβέσεις) συνδεδεμένες με το CapEx, μπορούν να επιταχύνουν περαιτέρω τον ψηφιακό και τεχνολογικό μετασχηματισμό παράλληλα με ένα θετικό αποτύπωμα στα δημοσιονομικά.

Τα οφέλη του προγράμματος

Η πλήρης εφαρμογή της πρότασης του ΣΕΒ εκτιμάται ότι θα αυξήσει 7,7% περισσότερο το ΑΕΠ (€16 δισ.) σύμφωνα με συντηρητικές παραδοχές, που συμβαδίζουν με αυτές στην πρόταση εθνικής στρατηγικής για την Ψηφιακή Ελλάδα του 2017. Η αύξηση αυτή είναι πρόσθετη της βιομηχανικής ανάκαμψης που έχει ήδη ξεκινήσει.

Μέσω του προγράμματος εκτιμάται επίσης σημαντική αύξηση των επενδύσεων σε τεχνολογικό / μηχανολογικό εξοπλισμό στο 25% του συνόλου (από 13% σήμερα), κοντά στη μέση επίδοση της ΕΕ (31%). Έτσι, η δρομολόγηση πόρων (ειδικά στις περιφέρειες) στο ψηφιακό και τεχνολογικό μετασχηματισμό βοηθά στη δημιουργία ισχυρής και διεθνώς ανταγωνιστικής βιομηχανίας, ένα στόχο που η δημόσια χρηματοδότηση έχει παραμελήσει εδώ και χρόνια.