Η επιβολή πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου από τη Ρωσία, που εισηγείται η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αποτελεί τον μεγαλύτερο πονοκέφαλο για το υπουργείο Ενέργειας. Μια τέτοια πρωτοβουλία πιθανότατα θα ανοίξει το δρόμο στη Ρωσία να διακόψει τη ροή από τον αγωγό Turkstream. Από τον συγκεκριμένο αγωγό περνά των 30%-40% των ποσοτήτων φυσικού αερίου που καταναλώνονται στην Ελλάδα. Μέχρι τώρα, η Ελλάδα πλήρωνε το φυσικό αέριο σε ρούβλια και δεν είχε προβλήματα τροφοδοσίας. Η επιβολή πλαφόν όμως θα δώσει την αφορμή στη Ρωσία να επικαλεστεί καταστρατήγηση των όρων των συμβολαίων και να διακόψει τη ροή.
Ανεξάρτητα αν το πλαφόν είναι μια κίνηση που δείχνει την ενότητα της Ευρώπης απέναντι στους εκβιασμούς του Πούτιν και θα του στερήσει σημαντικά έσοδα με τα οποία χρηματοδοτεί τον πόλεμο στην Ουκρανία, τα ευρωπαϊκά κράτη και μεταξύ αυτών και η Ελλάδα θα πρέπει να έχουν έτοιμες «απαντήσεις» στο ενδεχόμενο να κλείσει οριστικά η στρόφιγγα από τη Ρωσία.
Ήδη, τα ελληνικά νοικοκυριά πιεζόμενα από τα ακριβά τιμολόγια προχώρησαν από μόνα τους σε μείωση της κατανάλωσης ηλεκτρικού ρεύματος και φυσικού αερίου τον Ιούλιο σε μια προσπάθεια να προστατέψουν τα εισοδήματά τους από την ακρίβεια. Η κατανάλωση φυσικού αερίου υποχώρησε κατά 22% σε σχέση με τον περσινό Ιούλιο και η κατανάλωση ρεύματος κατά 13%.
Η προσπάθεια αυτή, σύμφωνα με το ΥΠΕΝ, θα πρέπει να συνεχιστεί και τον χειμώνα, όπου οι ανάγκες για φυσικό αέριο και ρεύμα αυξάνονται σημαντικά. Με την εθελοντική αυτή πρωτοβουλία και οι λογαριασμοί δεν «εκτροχιάζονται», ενώ μειώνεται και η εξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο.
Τι θα γίνει, όμως, αν το σημερινό εθελοντικό μέτρο για μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης κατά 15% σε κάθε κράτος-μέλος καταστεί υποχρεωτικό από την Ευρωπαϊκή Ένωση; Ή, ακόμη χειρότερα, πώς θα ζεσταθούν τα νοικοκυριά τον χειμώνα αν διακοπεί η ροή του φυσικού αερίου από τον Turkstream;
Η συνάντηση Σκρέκα με Παπαλεξόπουλο, Μυτιληναίο και Στασινόπουλο
Στο πλαίσιο αυτό εξηγείται και η πρόσφατη συνάντηση που είχε ο υπουργός ενέργειας, κ. Κώστας Σκρέκας με τους επιχειρηματίες Δ. Παπαλεξόπουλο (Τιτάν), Ευ. Μυτιληναίο (όμιλος Mytilineos) και Μ. Στασινόπουλο (όμιλος Viohalco). Ο κ. Σκρέκας, με το μυαλό του στο ενδεχόμενο να σταματήσει η ροή από τον Turkstream, ζήτησε από τους τρεις επιχειρηματίες να σχεδιάσουν πλάνα μείωσης της κατανάλωσης ρεύματος και φυσικού αερίου για το χειμώνα, ώστε να αποφευχθούν περικοπές φορτίων σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις.
Οι τρεις αυτοί όμιλοι είναι οι μεγαλύτεροι καταναλωτές ρεύματος και φυσικού αερίου στην Ελλάδα. Υπολογίζεται πως καταναλώνουν 5ΤWh ρεύματος επί συνόλου 52TWh που καταναλώνει ετησίως η χώρα (περίπου το 10%) και 4,5TWh φυσικού αερίου από τις 70TWh των αναγκών χώρας (περίπου το 6,4%).
Αν οι τρεις όμιλοι προχωρήσουν σε μια τέτοια πρωτοβουλία θα πρέπει να περιορίσουν την παραγωγή τους, γεγονός που θα σημάνει και τη μείωση των προς εξυπηρέτηση παραγγελιών για τα προϊόντα τους. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιτρέπει κρατικές αποζημιώσεις για τέτοιες περιπτώσεις, αλλά πηγές της βιομηχανίας αναφέρουν πως στο τέλος της ημέρας το ισοζύγιο θα είναι αρνητικό για τις εταιρείες.
«Προστατέψτε τη βιομηχανία»
Μια έμμεση απάντηση στην προτροπή του υπουργού Ενέργειας για μείωση της κατανάλωσης από τις ενεργοβόρες βιομηχανίες αποτελεί η επιστολή που δόθηκε χθες στη δημοσιότητα –είχε σταλεί πριν από μερικές ημέρες- με παραλήπτη την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και αποστολείς 40 εκπροσώπους βιομηχανιών και οργανισμών μετάλλων. Από την Ελλάδα, την επιστολή υπογράφουν ο κ. Ευ. Μυτιληναίος, ο κ. Π. Λώλος της ΕλβάλΧαλκόρ (Viohalco) και ο κ. Αντ. Κοντολέων, πρόεδρος της ΕΒΙΚΕΝ, της Ένωσης που εκπροσωπεί τα συμφέροντα των ενεργοβόρων βιομηχανιών στην Ελλάδα.
Το αίτημα των εταιρειών και των φορέων είναι να ληφθούν μέτρα για τη μείωση της τιμής της ηλεκτρικής ενέργειας, να αυξηθούν οι κρατικές ενισχύσεις και να περιοριστεί το κόστος των δικαιωμάτων ρύπων, καθώς πολλές ευρωπαϊκές βιομηχανίες υποχρεώθηκαν λόγω του αυξημένου ενεργειακού κόστους να διακόψουν τη λειτουργία τους.
Η επιστολή θα μπορούσε να είχε τίτλο: «Προστατέψτε τη βιομηχανία». Όπως περιγράφεται στην επιστολή, η μετάβαση στην πράσινη ενέργεια και στην απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα απαιτεί έναν ανταγωνιστικό ευρωπαϊκό τομέα μετάλλων. Τα μέταλλα (αλουμίνιο, χαλκός, νικέλιο κ.α) έχουν άμεση εφαρμογή στην κατασκευή μπαταριών για την ηλεκτροκίνηση, για την κατασκευή φωτοβολταϊκών πάνελ, αλλά και για την κατασκευή ανεμογεννητριών. Αν συνεχιστεί η αποβιομηχάνιση, τα προϊόντα θα υποκατασταθούν από βιομηχανίες εκτός Ευρώπης που αποδεδειγμένα μολύνουν περισσότερο το περιβάλλον, ισχυρίζονται οι φορείς που υπογράφουν την επιστολή. Ουσιαστικά, αναζητούν κίνητρα για να δουλέψουν περισσότερο και όχι για να περιορίσουν την παραγωγή τους.
Οι στρεβλώσεις της αγοράς
Η επιβολή πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου είναι μια κίνηση που θα διορθώσει τις στρεβλώσεις της ελληνικής αγοράς. Οι τιμές χονδρικής της ηλεκτρικής ενέργειας έχουν εκτοξευθεί επειδή είναι συνδεδεμένες με την τιμή του φυσικού αερίου, ανεξάρτητα αν το φυσικό αέριο συμβάλλει μόλις στο 40% της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και το υπόλοιπο 60% προέρχεται από άλλες πηγές (ΑΠΕ, λιγνίτης, εισαγωγές).
Αυτό συμβαίνει γιατί η τιμή του ρεύματος καθορίζεται από την οριακή τιμή εκκαθάρισης, η οποία με τη σειρά της καθορίζεται από την τελευταία μονάδα που εισέρχεται στο σύστημα για να καλύψει τη ζήτηση. Η τελευταία μονάδα είναι η πιο ακριβή και προέρχεται από το φυσικό αέριο ή από εισαγωγές.