Σε πλατφόρμα για να σπάσει η ρωσική κυριαρχία στην ενεργειακή αγορά των Βαλκανίων εξελίσσεται η Ελλάδα, αναλαμβάνοντας κεντρικό ρόλο στους ευρύτερους σχεδιασμούς για τη σταδιακή απεξάρτηση της Ευρώπης από το φυσικό αέριο της Gazprom και την υποκατάστασή του από το φθηνότερο υγροποιημένο αέριο (LNG) από τις ΗΠΑ και, μελλοντικά, από κοιτάσματα της Αν. Μεσογείου.
Η έναρξη λειτουργίας του αγωγού Trans Adriatic Pipeline (TAP) στα τέλη του 2020, η επικείμενη διασύνδεση του, το καλοκαίρι του 2021, με τον υπό κατασκευή ελληνοβουλγαρικό αγωγό IGB, η εν συνεχεία επέκταση του δικτύου αυτού προς Ρουμανία και προς Σερβία, δημιουργούν τον πολυσυζητημένο κάθετο διάδρομο για το φυσικό αέριο, υποσκάπτοντας την κυριαρχία της Gazprom στα Βαλκάνια.
Την προοπτική αυτή ασπάζονται ολοένα και περισσότερες χώρες της περιοχής, με πιο πρόσφατη την πρόθεση της Σερβίας να μπει δυνατά στο παιχνίδι, όπως μετέφερε στην ελληνική πλευρά, κατά την διήμερη επίσκεψή του στην Αθήνα, ο πρόεδρος Αλεξάνταρ Βούτσιτς.
Την πρόθεση αυτή αναδεικνύει η χθεσινή ανακοίνωση του υπ. Περιβάλλοντος & Ενέργειας, έπειτα από συνάντηση του υφυπουργού, Δ. Οικονόμου, με τον υπουργό Ενέργειας της Σερβίας, Αλεξάντερ Άντιτς, ο οποίος συνόδευσε τον Βούτσιτς κατά την επίσκεψη του στην Ελλάδα.
Στόχος των Σέρβων, σύμφωνα με την ανακοίνωση, είναι «η ένταξη της χώρας στον κάθετο αυτό άξονα, μέσω της ολοκλήρωσης του Διασυνδετηρίου Αγωγού Βουλγαρίας-Σερβίας (Interconnector Bulgaria-Serbia), που θα μπορούσε να τροφοδοτηθεί με LNG από τον σταθμό της Ρεβυθούσας και στο μέλλον από το πλωτό σταθμό της Αλεξανδρούπολης».
Ο χάρτης των αγωγών
Κεντρικός ρόλος της Ελλάδας
Τα τελευταία χρόνια, η Αθήνα δείχνει να αναλαμβάνει ένα κεντρικό ρόλο στο χάρτη των βαλκανικών αγωγών, όπου όλα τα όμορα κράτη επιζητούν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο να διασυνδεθούν μαζί της, με απώτερο στόχο την απεξάρτηση από τα δεσμά της Gazprom.
Στο σύνθετο αυτό ενεργειακό μωσαϊκό της περιοχής μας, μπορεί τη μεγαλύτερη μέχρι σήμερα δημοσιότητα να έχει κερδίσει ο αγωγός TAP που προορίζεται να μεταφέρει το φυσικό αέριο του Αζερμπαϊτζάν μέσω Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, το πιο στρατηγικό ωστόσο έργο είναι ο κάθετος άξονας Βουλγαρίας- Ρουμανίας-Σερβίας-Ουγγαρίας, που ανοίγει σταδιακά.
Διότι, ενώ ο αγωγός TAP κινείται στον άξονα Ανατολής - Δύσης, ο κάθετος αυτός διάδρομος έχει κατεύθυνση Νότου - Βορρά, κατευθύνεται δηλαδή στην «καρδιά» της ρωσικής ενεργειακής ισχύος, αφού απευθύνεται σε χώρες που εξαρτώνται έως και κατά 90% από την παροχή αερίου από την Gazprom.
Ένα - ένα τα κομμάτια που τον απαρτίζουν, δηλαδή μια σειρά από μικρούς αγωγούς, αρχίζουν να παραδίδονται προς χρήση, όπως το σκέλος Βουλγαρίας - Ρουμανίας, αλλά και το επικείμενο έργο Βουλγαρίας - Σερβίας, το οποίο αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί κάπου μέσα στο 2022, και απασχόλησε μεταξύ άλλων τις επαφές της ελληνικής με την σερβική πλευρά, κατά την επίσκεψη Βούτσιτς στην Αθήνα.
Τέτοιοι αγωγοί, όπως και ο υπό κατασκευή ελληνοβουλγαρικός IGB, είναι από τα μικρής εμβέλειας έργα, που, όμως, όταν ενωθούν, θα επιτρέψουν τη διακίνηση φυσικού αερίου, αμερικανικού αλλά και αργότερα ισραηλινού ή κυπριακού, από την Ελλάδα έως την Ουκρανία, και αντιστρόφως.
Το ευρύτερο σχέδιο των ΗΠΑ
Οι εξελίξεις αυτές αποτελούν μέρος ενός ευρύτερου γεωπολιτικού σχεδίου, με τις ΗΠΑ να οραματίζονται στο όχι και τόσο μακρινό μέλλον –κάπου στα μέσα της δεκαετίας του 2020- μια ενεργειακή «απόβαση» φυσικού αερίου δυτικών συμφερόντων, στην Ουκρανία, δηλαδή στην αυλή της Ρωσίας, αποδυναμώνοντας έτι περαιτέρω τη γεωπολιτική επιρροή της Μόσχας.
Στο σχεδιασμό αυτόν εντάσσονται τόσο ο σχεδιαζόμενος πλωτός τερματικός σταθμός υγροποιημένου φυσικού αερίου της Αλεξανδρούπολης, όσο και η υπάρχουσα υποδομή στη Ρεβυθούσα. Δύο έργα, που «κουμπώνουν» με τα παραπάνω και είναι σε θέση να προωθήσουν φυσικό αέριο από την Ελλάδα στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης και της Βαλκανικής.
Προφανώς, ο κάθετος διάδρομος δεν θα σταματήσει τις ροές ρωσικού φυσικού αερίου προς τη ΝΑ Ευρώπη. Ούτε και θα τις περιορίσει τόσο δραστικά, ώστε να μιλάμε για την ενεργειακή απεξάρτηση της περιοχής, πολύ περισσότερο όταν η απάντηση της Μόσχας είναι ο αγωγός Turkish Stream, μέσω του οποίου φιλοδοξεί να διοχετεύει προς Τουρκία και Βαλκάνια ποσότητες ρωσικού αερίου 31,5 δισ. κυβικών μέτρων ετησίως.
Φθηνότερο το LNG από το ρωσικό αέριο
Το παιχνίδι θα κριθεί στο γήπεδο των τιμών, όπου το φθηνό υγροποιημένο LNG, με το οποίο αμερικανικές εταιρείες φιλοδοξούν να γεμίσουν υποδομές, όπως αυτή της Αλεξανδρούπολης, προκειμένου αργότερα να τροφοδοτηθεί ο IGB (το έκαναν σαφές κατά τις συναντήσεις που είχε η ελληνική πλευρά στη Νέα Υόρκη), κερδίζει κατά κράτος το αέριο των αγωγών, όπως το ρωσικό.
Σημειωτέον, πάντως, ότι όλα μαζί τα έργα ενεργειακών διασυνδέσεων και υποδομών που διέρχονται ή προβλέπεται να εγκατασταθούν στη χώρα μας (TAP, IGB, East Med, πλωτός σταθμός LNG Αλεξανδρούπολης), φιλοδοξούν να καλύψουν ένα διόλου ευκαταφρόνητο ποσοστό των συνολικών αναγκών της Ε.Ε. για εισαγωγές φυσικού αερίου, το οποίο υπολογίζεται μεταξύ 8% έως 10% ετησίως.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
